Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je dao odgovor na reviziju.

Ispitujući pravilnost pobijane presude na osnovu člana 408. u vezi čl. 403. stav 2. tačka 3. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20), Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom pred drugostepenim sudom, pred kojim je otvorena rasprava u smislu člana 383. stav 4. ZPP, katastarska parcela .., zemljište pod zgradom broj 1 u površini od 52 m2, zemljište pod zgradom broj 2. u površini od 34 m2, zemljište uz zgradu u površini od 500 m2 i voćnjak 6. klase u površini od 99 m2, u KO ... su, prema uverenju RGZ SKN Bela Palanka, prilikom aerofotogrametrijskog snimanja i dešifracije terena 1963. godine i izlaganja na javni uvid podataka premera, bila upisana na ime VV, rođene ... iz ..., koju je nakon smrti nasledio njen bratanac GG. Presudom zbog izostanka Opštinskog suda u Beloj Palanci P 457/86 od 25.08.1986. godine, po tužbi tužioca DD protiv tuženog, ovde tužioca AA, utvrđeno je da je tužilac DD vlasnik parcele na mzv „Selo ...“, KP br. .. koja se sastoji od kuće površine 0,85 ari, dvorišta od 5 ari i voćnjaka od 0,89 ari. Presudom Opštinskog suda u Beloj Palanci P 78/88 od 12.05.1989. godine, a po tužbi ĐĐ, majke ovde tužioca, protiv tuženog GG, utvrđeno je da je ĐĐ vlasnik ... na mzv „Selo“ KP br. .. u površini od 5,00 ari iz posedovnog lista .. KO ..., a po osnovu gradnje na tuđem zemljištu. Majka tužioca se za života nije uknjižila kao vlasnik ove parcele, a nije se uknjižio ni tužilac kao naslednik na zaostavštini ĐĐ. Predmetnu parcelu su obrađivali najpre majka tužioca, a nakon njene smrti i tužilac do 2006. godine. Na predmetnoj parceli je prvobitno bio uknjižen GG, a potom na osnovu Ugovora o poklonu EE koji je Ugovorom o kupoprodaji Ov 529/06 od 03.11.2006. godine parcelu prodao tuženom i na osnovu ovog ugovora parcela je preneta u katastar na ime tuženog koji je stupio u državinu parcele.

Drugostepeni sud je, na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog nakon otvaranja rasprave, ukinuo prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev nalazeći da tužilac u smislu člana 20. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, nijednim dokazom nije dokazao svoje pravo svojine na katastarskoj parceli .. u površini od 5 ari, ni po jednom od navedenih pravnih osnova. Državina podrazumeva faktičku vlast na stvari shodno članu 72. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, a tužilac u konkretnom slučaju nije dokazao, s obzirom da ne traži da mu se prizna pravo svojine na celokupnoj parceli .. u KO ..., koji deo parcele u površini od 5 ari tačno drži, u kojim merama i granicama, niti je predlagao izvođenje dokaza kojima bi se opredelile mere i granice navedenog prostora koji drži, kao ni da je imao državinu na navedenom prostoru nakon 2006. godine kada je tuženi kupio parcelu i stupio u državinu iste. Ceneći osnovanost tužbenog zahteva primenom odredaba člana 41. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, drugostepeni sud je zaključio da tužilac i tuženi imaju različite pravne osnove sticanja prava svojine na KP br. .. i to tužilac po osnovu svog pravnog prethodnika na osnovu presude P 78/88 od 12.05.1989. godine, a tuženi na osnovu Ugovora o kupoprodaji Ov 529/06 od 03.11.2006. godine, pa u situaciji kada su oba sticaoca savesna jači pravni osnov ima tuženi kao sticalac koji se na osnovu zaključenog ugovora upisao u javne knjige i na taj način stekao pravo svojine u smislu odredbe člana 33. u vezi člana 20. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je doneo pobijanu odluku.

Održaj kao osnov sticanja svojine propisan je odredbom člana 28. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Odredbom člana 72. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da je državina zakonita ako se zasniva na punovažnom pravnom osnovu koji je potreban za sticanje prava svojine iako nije pribavljen silom, prevarom ili zloupotrebom poverenja, a ista je savesna ako držalac ne zna ili ne može znati da stvar koju drži nije njegova.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, propisano je da kad se dva lica smatraju pretpostavljenim vlasnicima iste stvari, jači pravni osnov ima lice koje je stvar steklo teretno u odnosu na lice koje je stvar steklo besteretno. Ako su pravni osnovi ovih lica iste jačine, prvenstvo ima lice kod koga se stvar nalazi.

I po oceni Vrhovnog suda, kod činjenice da državina podrazumeva faktičku vlast na stvari, da tužilac ne traži utvrđenje prava svojine na celokupnoj parceli .. u KO ..., tužilac nije dokazao koji realni deo ove parcele drži u kojim merama i granicama, kao ni da je imao isključivu državinu spornog dela parcele nakon 2006. godine kada je tuženi kupio parcelu, stupio u državinu parcele .. i na istoj se uknjižio. Takođe, po oceni Vrhovnog suda, u situaciji višestruke prodaje predmetne nepokretnosti, pravilno je drugostepni sud u konkretnom slučaju dao prednost pravnom osnovu tuženog. Naime, u situaciji kada dva lica zaključe posebne pravne poslove radi sticanja prava svojine na istoj nepokretnosti, o jačem pravu sud odlučuje primenom načela savesnosti i poštenja i načela zloupotrebe prava, prema kojima kada su oba sticaoca savesni jači je u pravu sticalac kome je nepokretnost predata u državinu i koji se uknjižio. Stoga, i po oceni Vrhovnog suda, drugostepeni sud je pravilno priznao kao jači pravni osnov ugovor tuženog Ov broj 529/06 od 03.11.2006. godine kojim je tuženi kupio od EE KP .., zemljište pod zgradom od 0,53 ara, zemljište pod zgradom 0,32 ara, zemljište uz zgradu 5,00 ari i voćnjak 4. klase od 0,89 ari KO ..., na osnovu kog ugovora je stupio u državinu parcele i na istoj se uknjižio.

Revizijski navodi kojima se osporava zaključak drugostepenog suda o potrebi dokazivanja tačnih mera i granica prostora koje je tužilac držao, nisu osnovani. Naime, održaj je način sticanja prava svojine po samom zakonu predviđen članom 20. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa i uređen odredbama člana 28.-31. navedenog zakona. Održaj podrazumeva postojanje državine definisane članom 70. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa kao faktička vlast na stvari, a što u suštini podrazumeva trajniji prostorni odnos držaoca prema stvari. U konkretnom slučaju ova pretpostavka za sticanje prava svojine tužioca održajem na spornoj parceli nije ostvarena, s obzirom da tužilac nije dokazao koji deo parcele .. u KO ... u površini od 5 ari je tačno držao, koje mere i granice.

Sa iznetog, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka je odbijen kao neosnovan, s obzirom da traženi troškovi nisu bili nužni za vođenje ove parnice.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković