Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu shodno članu 408. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“, broj 72/11...18/20) i utvrdio da revizija tuženog nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nema bitne povrede iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti. Nema ni drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz odredbe člana 374. stav 1. učinjene u postupku pred drugostepenim sudom koje bi mogle predstavljati dozvoljeni revizijski razlog. Revizija se, u smislu člana 407. stav 1. tačke 1. i 2. Zakona o parničnom postupku, ne može izjaviti zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. tog zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja AA i BB su kupoprodajnim ugovorom, zaključenim 23.08.1975. godine sa kasnijom dopunom, kupili, između ostalog, parcelu broj ... upisanu u ZKUL br. ... KO ..., u jednakim delovima. Između BB i AA, kao prodavaca, i VV, kao kupca, dana 15.10.1996. godine zaključen je kupoprodajni ugovor koji je za predmet imao kupoprodaju dela parcele broj .../... u površini od 2a 61m2 i deo parcele broj .../... u površini od 1a 23 m2. Tokom 2004. godiine zaključen je dodatak navedenog kupoprodajnog ugovora zbog toga što u osnovnom ugovoru nisu prikazane idealne suvlasničke srazmere nekretnine, tako da je u ovom dodatku navedeno da prodavci prodaju, a kupac kupuje nekretninu koja se vodi u ZKUL broj ... KO ..., i to deo parcele broj .../... u površini od 2a 61m2 što čini 261/4097 dela od ukupne površine parcele koja iznosi 40 ari 97m2 i deo parcele .../... u površini od 1a 23 m2 što čini 123/4100 dela od ukupne površine parcele koja iznosi 41 ar. Zbog smrti prodavca BB, kao vlasnik i zakonski naslednik navedene nekretnine je u celosti navedena AA, koja je jedini potpisnik istog ugovora. Prilikom zaključenja kupoprodajnog ugovora kupac VV nije kupio i deo puta kojim bi mogao da priđe do predmetne parcele, odnosno u cenu parcele nije uzeta vrednost za put već jedino vrednost parcele. Rešenjem o nasleđivanju Opštinskog suda u Novom Sadu O 1130/99 od 24.04.2000. godine utvrđena je zaostavština pok. BB između ostalog i nekretnina upisana u ZKUL ... KO ..., parcela broj .../... i parcela broj .../... vlasništvo ostavioca na kojoj zaostavštini je u celosti oglašena za naslednika supruga AA. AA je dana 06.12.2020. godine kao prodavac zaključila ugovor o kupoprodaji sa GG kao kupcem u kom ugovoru je konstatovano da je prodavac vlasnik nekretnine upisane u ZKUL broj ... KO ..., parcele broj .../... i .../..., da je prodavac na parceli broj .../... i .../... isparcelisala devet placeva s tim što je na parceli broj .../... odvojila 203m2/4097 za proširenje tog postojećeg puta, a na parceli broj .../... odvojila 2285m2/4100 za put, te da prodavac prodaje kupcu placeve broj ..., ..., ... i ... . U zapsiniku komisije za izlaganje podataka o nepokretnostima i pravima na njima od 04.03.2009. godine konstatovano je da je parcela .../... upisana u ZKUL ... KO ..., njiva ... klase površine 41 a, građevinsko zemljište u građevinskom reonu, te da je utvrđeno pravo svojine u korist AA u delu 2948/4100, GG u delu 906/4100 i VV u delu 246/4100. U prepisu lista nepokretnosti tužilja AA i GG su upisani kao suvlasnici svaki u po ½ dela na parcelama broj .../..., .../..., .../..., .../... i .../... koje su ukupne površine 17a 27m2. Navedene parcele su označene kao njiva 4. klase, a po vrsti zemljišta predstavljaju ostalo građevinsko zemljište u svojini. U informaciji o lokaciji za parcele broj .../..., .../..., .../..., .../... i .../... KO ... koji je dana 07.06.2017. godine izdala Gradska uprava za urbanizam i građevinske poslove Grada Novog Sada, navedeno je da se prema Planu generalne regulacije prostora mešovite namene zapadno od Subotičkog bulevara i severno od Bulevara Vojvode Stepe u Novom Sadu, Planu detaljne regulacije prostora severno od Bulevara Vojvode Stepe u Novom Sadu, predmetne parcele nalaze u zoni mešovite namene i iste prema nameni zemljišta predstavljaju javnu površinu na kojoj je planirana regulacija saobraćajnica, zatim da lokalitet nije opremljen uličnim instalacijama vodovoda i kanalizacije, ali da se planira izgradnja istih i da je lokalitet opremljen uličnim elektroenergetskim i gasnim instalacijama, kao i uličnom mrežom elektroenergetskih komunikacija. Služba za katastar neporketnosti je izdala uverenje od 13.07.2017. godine kojim je potvrđeno, nakon uvida u evidenciju Registar kućnih brojeva, ulica i trgova, da katastarske parcele broj .../..., .../... i .../... pripadaju ulici ... u celosti, a kat. parcele .../... i .../.. predstavljaju ul. ... . Sporne parcele su planskom dokumentacijom ušle u sastav ul. ... i ... u celosti, privedene su urbanističkoj nameni za javnu i saobraćajnu površinu - ulicu i u prirodi predstavljaju navedene ulice u naseljenom mestu. Tržišna vrednost parcela je 54 evra po m2 odnosno 6.526,00 dinara. Ukupna vrednost u površini od 1727 m2 iznosi 10.971,354,68 dinara, te imajući u vidu suvlasnički udeo tužilje od ½ dela, tužilji pripada naknada u iznosu od 5.485.677,34 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo kada su delimično usvojili tužbeni zahtev tužilje, a navodima revizije tuženog pravilnost primene materijalnog prava se ne dovodi u sumnju.

Pravo na imovinu je jedno od osnovnih ljudskih prava zaštićenih ustavno- pravnim normama i normama međunarodnih konvencija, čiji je Republika Srbija potpisnik. Ustavom Republike Srbije u članu 58. zajemčeno je mirno uživanje svojine i drugih imovinskih prava stečenih na osnovu zakona i predviđeno da pravo svojine može biti oduzeto ili ograničeno samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona, uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne. Zakonom se može ograničiti način korišćenja imovine, a oduzimanje ili ograničenje imovine radi naplate poreza i drugih dažbina ili kazni, dozvoljeno je samo u skladu sa zakonom.

Protokolom broj 1, uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, u članu 1. garantuje se zaštita imovine i propisano je da svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine, da niko ne može biti lišen svoje imovine osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava. Ove odredbe, međutim, ni na koji način ne utiču na pravo države da primenjuje zakone koje smatra potrebnim da bi regulisala korišćenje imovine u skladu sa opštim interesima.

Ustavne odredbe i Konvencijsko pravo ukazuju na obavezu isplate razumne naknade za oduzetu imovinu, po tržišnim cenama u vreme presuđenja, koja je pobijanom presudom i utvrđena.

Rešenje o eksproprijaciji i određivanju naknade za eksproprisanu imovinu nikada nije doneto, a sama činjenica da su planom detaljne regulacije sporne parcele određene za ulicu ukazuju na to da su iste postale javno dobro u opštoj upotrebi u javnoj svojini jedinice lokalne samouprave, zbog čega se radi o takozvanoj faktičkoj eksproprijaciji jer je tuženi zemljište svojim planskim aktima i saglašavanjem sa faktičkim radnjama na terenu priveo odgovarajućoj nameni - ulici u naseljenom mestu. Neosnovani su navodi revizije da tuženi nije uzurpirao parcele tužilje, jer iz informacije o lokaciji parcela Gradske uprave za urbanizam i građevinske poslove grada Novog Sada od 2017.godine i planskih dokumenata tuženog proizlazi suprotno. Zbog toga, kako se neosnovano navodi u reviziji, nije od uticaja ko je izvršio faktičke radnje na terenu, jer su predmetne parcele i u prirodi javno građevinsko zemljište privedeno urbanističkoj nameni u utvrđenoj površini za koju je tužilji pravilno i dosuđena naknada. Tuženi tokom postupka nije sporio da su navedene parcele predviđene za javnu površinu, odnosno ulice i da se kao takve i koriste, niti je sporio da su izvršene faktičke radnje na terenu, da su parcele delimično opremljene infrastrukturom i da ih nesmetano koristi neograničen broj lica za javni saobraćaj, a tuženi suprotno navodima revizije nije dokazao da to nije bila potreba lokalne samouprave, niti da je to nije bio javni i opšti interes. Neosnovani su navodi revizije tuženog da tužilja i dalje ostvaruje svoje pravo, jer sporne parcele, nastale preparcelacijom, predstavljaju ulice i po planskim aktima i faktički na terenu, te tužilji shodno članu 58. Ustava Republike Srbije kojoj je pravo svojine ograničeno u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona, pripada naknada koja ne može biti niža od tržišne, što joj je u konkretnom slučaju i dosuđeno.S obzirom na navedeno nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Ostalim navodima revizije tuženog osporava se pravilnost utvrđenog činjeničnog stanja iz kojih razloga se revizija ne može izjaviti, pa oni ne mogu biti predmet razmatranja revizijskog suda.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić