U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dragane Marinković, predsednika veća, Marine Milanović i Zorice Bulajić, članova veća, u parnici tužilaca – protivtuženih AA iz ... i BB iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Srđan Janićijević, advokat iz ..., protiv tuženih - protivtužilaca VV, GG, DD i ĐĐ, svi iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Gordana Rakočević, advokat iz ..., radi zauzeća po tužbi i utvrđenja prava svojine po protivtužbi, odlučujući o reviziji tužilaca - protivtuženih izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 240/2020 od 05.07.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 27.03.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilaca – protivtuženih izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 240/2020 od 05.07.2022. godine.

ODBIJA SE kao neosnovan zahtev tuženih – protivtužilaca za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 240/2020 od 05.07.2022. godine, usvojena je žalba tuženih – protivtužilaca pa je ukinuta presuda Osnovnog suda u Prokuplju P 349/2019 od 03.10.2019. godine i presuđeno: usvojen je protivtužbeni zahtev tuženih – protivtužilaca pa je utvrđeno pravo svojine i državine tuženih – protivtužilaca na jugozapadnom delu kp br. ... KO ..., u površini od 36 m2 sa opisanim merama i granicama, po osnovu održaja i po osnovu gradnje na tuđem zemljištu, što su tuženi – protivtužioci dužni da priznaju i omoguće im upis ovih prava u javnim knjigama; odbijen je tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih kojim su tražili da sud utvrdi da su tuženi – protivtužioci izvršili zauzeće kp ... KO ... na način, u površini i u merama i granicama navedenim u tom stavu, kao neosnovan; obavezani su tužioci – protivtuženi da tuženima – protivtužiocima solidano naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 790.250,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci - protivtuženi su blagovremeno izjavili reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.

Tuženi - protivtužioci dali su odgovor na reviziju. Revizijske troškove su tražili.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 3. Zakona parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“ br. 72/11, ... 18/20) Vrhovni sud je utvrdio da revizija tužilaca – protivtuženih nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do propusta u primeni ili do pogrešne primene koje od odredaba ovog Zakona, pa nema ni povrede iz člana 374. stav 1. ZPP na koju se revizijom neosnovano ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, kp br. ... površine 5,24 ara, LN br. ... KO ... upisana je na tužilju AA i tužioca BB kao suvlasnike sa udelom od po 1/2. Tuženi – protivtužioci su vlasnici susedne kp br. ... KO ... . Ugovorom o poklonu Ov. br. .../... od 19.09.1995. godine EE poklonio je svojim sinovima, ovde tuženom VV i sada pok. ŽŽ stambeni objekat – kuću površine 96 m2 sa pripadajućim placem na kp br. ... KO ... . Rešenjem Opštine Prokuplje, Odeljenja za urbanizam, stambeno-komunalne delatnosti i građevinarstvo br. ...-.../...-... od 21.11.1995. godine, VV i sada pok. ŽŽ odobrena je izgradnja dvojne garaže na kp br. ... u skladu sa overenim glavnim projektom i aktom o uslovima uređenja prostora. Prema izveštaju RGZ – SKN Prokuplje kp br. ... i kp br. ... KO ... nastale su obnovom premera 1971. 1973. godine koji je stupio na pravnu snagu dana 26.02.1975. godine. Obe parcele nastale su od dela kp br. ... KO ... koja je formirana 1938. godine. Nakon formiranja kp br. ... ista je upisana na ZZ, a kasnije na tužioce BB i sada pok. II sa udelom od po 1/2. Po promeni iz 2002. godine na mesto pok. II upisana je njegova supruga, ovde tužilja AA. Prilikom formiranja kp br. ... površine 2,78 ara upisana je na JJ, a po promeni iz 1995. godine na tuženog VV i sada pok. ŽŽ sa udelom po 1/2. Naslednici pok. ŽŽ su tužene – protivtužilje GG, DD i ĐĐ. Na parcelama stranaka nalaze se porodični stambeni objekti. Predmetnu garažu su 1996. godine po napred navedenom rešenju iz 1995. godine sazidali ovde tuženi VV i sada pok. ĐĐ i ista se tada sastojala od prizemlja sa dve prostorije. Trenutno ista ima nadzidan sprat i potkrovlje. Tužioci se nisu protivili izgradnji garaže 1996. godine, ali nakon što je ista nadzidana 2016. godine od strane tuženih došlo je do protivljenja tužilaca i poremećenih susedskih odnosa među njima, pa je podneta tužba u ovoj parnici dana 28.05.2016. godine. Protivtužba je podneta 23.10.2017. godine. Metalnu kapiju koja se nalazi na licu mesta između parcela stranaka postavili su sada pok. ZZ i sada pok. JJ, pre više od 30 godina što je potvrđeno iskazima svedoka navedenih u pobijanoj presudi. Prilikom postavaljanja ograde između parcela stranaka 1970. godine sada pok. ZZ i JJ nisu izvodili geometra, već je ista postavljena u skladu sa njihovim dogovorom, što je utvrđeno na osnovu iskaza tužilje AA i tuženog VV. Saslušani svedoci KK i LL potvrdili su navode tuženih – protivtužilaca da je deo placa, na kome su tuženi – protivtužioci sazidali spornu garažu, njihovom pravnom prethodniku ustupljen od strane pravnih prethodnika tužilaca – protivtuženih, obzirom da su pravni prethodnici tuženih dali deo svog placa do glavnog puta (na severnoj strani) pravnim prethodnicima tužilaca radi njihovog prilaska do svog placa sa te strane. Na osnovu nalaza veštaka geodetske struke Slađane Miladinović od 01.09.2021. godine, sa skicom veštačenja, utvrđeno je da se prikazano katastarsko stanje između kp br. ... KO ... u svojini tuženih – protivtužilaca i kp br. ... u svojini tužilaca – protivtuženih ne poklapa sa faktičkim stanjem međe na terenu (postavljena ograda), kao i sporni deo kp br. ... koji drže i koriste tuženi – protivtužioci. pri čemu se radi o dva dela spornog prostora, odnosno o zemljištu ispod objekta – garaže površine 18 m2 i zemljištu koje se nalazi uz taj objekat i koje služi redovnom korišćenju istog u površini od 18 m2. Na osnovu izvedenih dokaza, deo kp br. ... koji tuženi koriste za prolaz ne može se smatrati zauzećem, dok isti prostor koriste i tužioci za prolaz do kolske kapije koja je postavljena na tromeđi od ulice na kp br. ..., ... i ... do betonskog parapeta. Taj prostor nije ograđen i pripojen je parceli tuženih, a reč je o površini od 10 m2 čije mere i granice je veštak dala u dopuni nalaza 30.12.2021. godine. Shodno navedenom nalazu i mišljenju veštaka i datim merama i granicama, parnične stranke su precizirale svoje tužbene zahteve.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je zaključio da su tužioci suvlasnici kp ... KO ..., a da su tuženi suvlasnici KP ... KO ... . Rešenjem Opštine Prokuplje, Odeljenje za urbanizam, stambeno-komunalne delatnosti i građevinarstvo br. ...-.../...-... od 21.11.1995. godine VV i sada pok. ĐĐ odobrena je izgradnja dvojne garaže na kp br. ... u skladu sa overenim glavnim projektom i aktom o uslovima uređenja projekta. Sastavni deo rešenja čini Akt o uslovima za uređenje prostora br. 193 od 23.10.1995. godine koji je donelo Odeljenje za urbanizam, stambeno- komunalne delatnosti i građevinarstsvo. Navedeni Akt je prema nalazu veštaka donet na osnovu kopije plana na kome je prikazana samo linija faktičkog stanja, dok međna linija po katastru između kp br. ... i ... nije prikazana. U skladu sa navedenim, tuženi – protivtužilac VV i sada pok. ĐĐ su započeli i izgradili dvojnu garažu koja je sve do 2016. godine bila prizemni objekat. Prilikom gradnje tuženi su se pridržavali rešenja o odobrenju za izgradnju kao i postojećeg faktičkog stanja na terenu, te su deo garaže u površini od 18 m2 prema merama i granicama datim od strane veštaka geometra izgradili i na kp ... koja je u svojini tužilaca – protivtuženih, obzirom da je taj deo kp ... kao i deo površine 18 m2 koji služi redovonom korišćenju objekta za ulazak u isti, činio sastavni deo kućnog placa tuženih – protivtužilaca još od 1970. godine kada su pravni prethodnici između te dve katastarske parcele sagradili ogradu – ogradni zid, koja ograda je postavljena mimo stanja u katastru i počev od 1970. godine predstavljala je faktičku među između predmetnih parcela, što su potvrdili i brojni saslušani svedoci navedeni u pobijanoj presudi, pa su po oceni drugostepenog suda tuženi – protivtužioci savesni graditelji, jer su verovali da je i taj deo ograđene parcele u sastavu njihovog kućnog placa deo koji predstavlja njihovu svojinu. Tužioci – protivtuženi se nisu protivili gradnji objekta – garaže za koju su nesporno znali 1996. godine, već se protive nadgradnji iste 2016. godine i nikada nisu ometali ni uznemiravali tužene – protivtužioce u mirnoj neprekidnoj i nesmetanoj državini iste.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilna je odluka drugostepenog suda da tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih nije osnovan, a da je protivtužbeni zahtev tuženih – protivtužilaca osnovan.

Odredbom člana 3. stav 1. Zakona o prometu nepokretnosti („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 42/98, 111/09) propisano je da se prenosom prava svojine na zgradi istovremeno prenosi i pravo svojine na zemljištu na kome se zgrada nalazi, kao i na zemljištu koje služi za redovnu upotrebu zgrade.

Odredbom člana 102. stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/2009 ... 132/2014) propisano je da se pravo korišćenja na građevinskom zemljištu pretvara u pravo svojine bez naknade. Po članu 105. Zakona o planiranju i izgradnji vlasnik objekta, odnosno posebnog fizičkog dela objekta koji nije upisan kao nosilac prava korišćenja na građevinskom zemljištu na kome je taj objekat, odnosno deo objekta izgrađen, stiče pravo svojine na katastarskoj parceli na kome je taj objekat izgrađen u cilju uspostavljanja jedinstva nepokretnosti iz člana 106. ovog Zakona, osim kada je pravo svojine na objektu stečeno po osnovu legalizacije objekta, odnosno na osnovu Zakona o posebnim uslovima za upis prava svojine na objektima izgrađenim bez građevinske dozvole („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 25/13). Zahtev za upis prava svojine iz stava 1. ovog člana podnosi se organu nadležnom za poslove državnog premera i katastra. Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na lice iz člana 202. stav 9. ovog Zakona. Ako se u postupku utvrđivanja zemljišta za redovnu upotrebu objekta propisani članom 70. ovog Zakona utvrdi da površina katastarske parcele istovremeno predstavlja i zemljište za redovnu upotrebu objekta u skladu sa ovim Zaknom, vlasnik postojećeg objekta stiče pravo svojine na tom građevinskom zemljištu po tržišnoj ceni, neposrednom pogodbom. Ako se u postupku utvrđivanja zemljišta za redovnu upotrebu objekta propisanim članom 70. ovog Zakona utvrdi da je zemljište za redovnu upotrebu objekta manje od kastastarske parcele na kojoj je objekat sagrađen, vlasnik zemljišta može, ako se od preostalog zemljišta ne može formirati posebna građevinska parcela, taj preostali deo zemljišta otuđiti vlasniku objekta po tržišnoj ceni, neposrednom pogodbom. Ako se u postupku utvrđivanja zemljišta za redovnu upotrebu objekta propisanim članom 70. ovog Zakona utvrdi da je zemljište za redovnu upotrebu objekta manje od katastarske parcele na kojoj je objekat sagrađen, vlasnik zemljišta, ako se od preostalog zemljišta može formirati posebna građevinska parcela, raspolaže tim zemljištem u skladu sa ovim Zakonom. U slučaju iz stava 4. ovog člana organ nadležan za imovinsko-pravne poslove i jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalazi predmetno zemljište, jednim rešenjem utvrđuje zemljište za redovnu upotrebu i pravo na pretvaranje prava korišćenja u pravo svojine, u skladu sa ovim Zakonom. Po pravnosnažnosti rešenja iz stava 7. ovog člana, vlasnik objekta u skladu sa ovim Zakonom stiče pravo na upis svojine na građevinskom zemljištu u javnoj knjizi o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima.

U konkretnom slučaju na glavnoj raspravi pred drugostepenim sudom utvrđeno je da su tužioci - protivtuženi vlasnici kp br. ... upisana u LN br. ... KO ... (uvidom u podatke e-katastra nepokretnosti) koja se graniči sa kp ... KO ..., vlasništvo tuženih – protivtužilaca, da su pravni prethodnici stranaka 70-tih godina sagradili ogradu (ogradni zid) između tih katastarskih parcela, koja nije bila postavljena na katastarskoj međi istih, pa je po faktičkom stanju na terenu sporni deo kp ... pripao katastarskoj parceli ... i predstavljao njen sastavni deo; da su tuženi – protivtužioci po osnovu ugovora o poklonu uvedeni u posed kp ... i prema faktičkom stanju (ogradi) bili u ubeđenju da sada sporni deo kp ... predstavlja sastavni deo kp ... čiji su oni vlasnici; da je rešenjem Opštine Prokuplje, Odeljenja za urbanizam, stambeno-komunalne delatnosti i građevinarstvo od 21.11.1995. godine tuženom VV i njegovom sada pok. bratu ĐĐ (čiji su pravni sledbenici ostali tuženi – protivtužioci) odobrena izgradnja dvojne garaže na kp ... KO ..., na osnovu kopije plana na kome je prikazana samo linija faktičkog stanja na terenu, zbog čega su oni savesni graditelji dvojne garaže, te da se tužioci – protivtuženi, ni njihovi pravni prethodnici nisu protivili izgradnji iste. Zbog navedenog, po oceni Vrhovnog suda ispunjeni su uslovi za primenu napred navedenih odredbi Zakona o planiranju i izgradnji, pa je pravilna odluka drugostepenog suda da tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih nije osnovan, a da je osnovan protivtužbeni zahtev tuženih – protivtužilaca.

Sa iznetih razloga neosnovani su revizijski navodi i isti nisu od uticaja na drugačiju odluku suda tim pre što se istima osporava pravna valjanost rešenja o odobrenju izgradnje dvojne garaže od 21.11.1995. godine, što nije u nadležnosti parničnog suda.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka doneta pravilnom primenom člana 153, 154, 163. i 165. stav 2. ZPP.

Kako se ni ostalim revizijskim navodima ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane presude, odlučeno je kao u stavu prvom izreke presude, primenom člana 414. stav 1. Zakona parničnom postupku.

Zahtev tuženih – protivtužilaca za naknadu troškova postupka po reviziji odbijen je kao neosnovan, primenom člana 154. ZPP jer se ne radi o potrebnim troškovima parnice.

Predsednik veća-sudija,

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković