Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 243/22 od 16.06.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe tužioca i tuženog i potvrđena presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P2 1688/19 od 18.02.2022. godine u delu prvog stava izreke kojim je obavezan tuženi da na ime svog doprionsa za izdržavanje tužioca plaća preko iznosa od 20.000,00 dinara mesečno, dosuđenog presudom Drugog osnovnog suda u Beogradu P2 1164/2018 od 22.05.2019. godine, iznos od još 5.000,00 dinara svakog prvog do petog u mesecu za tekući mesec počev od 22.06.2018. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi ili dok se odluka ne izmeni, uplatom na tekući račun zakonskog zastupnika maloletnog deteta, majke BB, s`tim što je dužan da dospele a neisplaćene iznose isplati odjednom, kao i u trećem i četvrtom stavu izreke. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P2 1688/19 od 18.02.2022. godine u preostalom delu prvog stava izreke tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je traženo da se tuženi obaveže da na ime svog doprinosa za izdržavanje tužioca plaća iznos od još 3.000,00 dinara svakog prvog do petog u mesecu za tekući mesec počev od 22.06.2018. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće, sve dok za to postoje zakonski uslovi ili dok se odluka ne izmeni. Stavom trećim izreke, odlučeno je da se ovom presudom menja presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 2128/12 od 08.03.2013. godine u četvrtom stavu izreke, u delu pored već pravnosnažno izmenjenog presudom Drugog osnovnog suda u Beogradu P2 1164/2018 od 22.05.2019. godine. Stavom četvrtim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji u skladu sa članom 403. stav 2. tačka 1. i članom 408. ZPP u vezi sa članom 208. Porodičnog zakona, Vrhovni kasacioni sud je našao da je tužiočeva revizija osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se posebno ne ukazuje na procesnu odredbu koju drugostepeni sud nije primenio ili je pogrešno primenio, tako da su navodi revidenta o bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, učinjenoj u drugostepenom postupku, u potpunosti paušalni.

Podnetom tužbom tražena je izmena - povećanje visine izdržavanja tužioca određenog pravnosnažnom presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 2128/12 od 08.03.2013. godine, u visini od 20% od zarade koju tuženi ostvaruje umanjene za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom u prvostepenom postupku, tužilac (rođen ... godine) je učenik osnovne škole. Živi sa majkom u iznajmljenom stanu za čije se korišćenje - zakupnina i drugi troškovi korišćenja stana, mesečno plaća 350 evra. Tužiočeva majka je do 01.06.2021. godine bila u radnom odnosu, u preduzeću čiji je osnivač njena majka. Po prestanku radnog odnosa određeno vreme ostvarivala je pravo na novčanu naknadu koju je isplaćivala Nacionalna služba za zapošljavanje. Zarada tužiočeve majke je u periodu od januara do decembra 2018. godine iznosila u proseku 42.722,00 dinara, od juna do novembra 2019. godine u iznosu od 30.598,33 dinara i od juna 2020. do maja 2021. godine u iznosu od 34.144,00 dinara. Tuženi je u radnom odnosu u Ministarstvu unutrašnjih poslova i njegova zarada se u periodu od juna 2018. godine do marta 2021. godine kretala u rasponu od 96.023,57 dinara do 136.360,42 dinara. U daljem periodu tuženi je ostvarivao osnovnu zaradu u iznosu od 118.000,00 dinara, a sa dodacima za prekovremeni i noćni rad, kao i rad na dane državnih praznika njegova zarada iznosi oko 142.000,00 dinara mesečno. Od januara 2018. godine živi u iznajmljenom stanu za koji plaća zakupninu od 200 evra mesečno. Ima obavezu izdržavanja deteta rođenog .... godine u visini od 15.000,00 dinara mesečno, a u međuvremenu je postao i otac deteta rođenog ... godine.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je povećao visinu izdržavanja određenu prethodnom sudskom odlukom tako što je obavezao tuženog da od podnošenja tužbe, pored iznosa od 20.000,00 dinara određenog pravnosnažnom presudom P2 1164/2018 od 22.05.2019. godine, plaća tužiocu još 8.000,00 dinara mesečno. Po stanovištu tog suda, zasnovanom na članu 164. Porodičnog zakona, od donošenja prethodne odluke izmenile su se okolnosti - tužilac je dete starijeg uzrasta i učenik osnovne škole, tako da su njegove potrebe povećane i za njihovo zadovoljavanje je mesečno potreban iznos od 56.000,00 dinara, a i tuženi sada ostvaruje veću zaradu u odnosu na onu koju je primao kada je utvrđena njegova obaveza izdržavanja. Iz tih razloga je zaključio da visinu obaveze tuženog treba povećati na iznos od ukupno 28.000,00 dinara mesečno.

Drugostepeni sud je, nakon održane rasprave, utvrdio da se potrebe tužioca mogu zadovoljiti mesečnim iznosom od 50.000,00 dinara koji će pokriti troškove njegove ishrane, stanovanja, školovanja, lečenja i drugih socijalnih i kulturnih potreba. Tuženi ostvaruje osnovnu zaradu u iznosu od 124.000,00 dinara mesečno sa uvećanjima po osnovu prekovremenog i noćnog rada, odnosno rada u dane državnih praznika iznosi i do 150.000,00 dinara mesečno. On živi sa suprugom i detetom rođenim ... godine u iznamljenom stanu za koji plaća zakupninu u visini od 300 evra i snosi druge troškove korišćenja tog stana u iznosu od oko 10.000,00 dinara mesečno. Njegova supruga se nalazi na porodiljskom bolovanju i ostvaruje naknadu u visini minimalne zarade.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je delimično preinačio prvostepenu presudu tako što je odbio tužbeni zahtev za povećanje izdržavanja u iznosu od 3.000,00 dinara mesečno od dana podnošenja tužbe. Po nalaženju tog suda, ukupna visina obaveze tuženog da izdržava tužioca iznosi 25.000,00 dinara mesečno, imajući u vidu da on ima obavezu izdržavanja još dva maloletna deteta i da će ostatak sredstava potrebnih za tužiočevo izdržavanje obezbediti njegova majka.

Po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, osnovani su navodi revidenta o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Oba nižestepena suda pravilno zaključuju da se od donošenja prethodne sudske odluke, kojom je visina obaveze tuženog da izdržava tužioca bila određena u procentulanom iznosu u odnosu na njegovu zaradu, izmenile okolnosti koje u smislu člana 164. Porodičnog zakona opravdavaju izmenu visine dosuđenog izdržavanja. Međutim, sudovi se razlikuju u primeni člana 160. navedenog zakona kojom su propisani kriterijumi za određivanje izdržavanja.

Prema toj odredbi izdržavanje se određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, uz vođenje računa o minimalnoj sumi izdržavanja (naknadi za hranjenike, odnosno lica na porodičnom smeštaju koju periodično utvrđuje nadležno ministarstvo). Potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda i drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja, dok mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja.

U konkretnom slučaju, imajući u vidu izveštaj poslodavca tuženog o njegovoj neto zaradi za svaki mesec u periodu od juna 2018. godine do marta 2021. godine, visina obaveze tuženog određena prethodnom sudskom odlukom i izražena u nominalnom iznosu kretala bi se u rasponu od 19.204,00 dinara do 30.312,00 dinara, tako da bi dosuđeni iznos izdržavanja od 25.000,00 dinara u određenim mesecima (septembar, novembar i decembar 2019. godine, maj 2020. godine, februar i mart 2021. godine) bio niži od iznosa koji bi tuženi bio dužan da plaća po prethodnoj sudskoj odluci, odnosno samo neznatno viši od tako određenog iznosa za februar i juli 2019. godine. S`obzirom da tuženi ostvaruje osnovnu zaradu u iznosu od 118.000,00 dinara mesečno i da njena visina sa uvećanjima (koja je ostvarivao u svakom mesecu) dostiže i 150.000,00 dinara, po nalaženju revizijskog suda, omogućava mu da plaća izdržavanje tužiocu u mesečnom iznosu od 28.000,00 dinara. Pritom je uzeta u obzir činjenica da tuženi ima obavezu izdržavanja još dvoje dece - obavezu izdržavanja jednog deteta imao je i u vreme kada je odlučivano o njegovoj obavezi da izdržava tužioca (nema dokaza da je visina te obaveze izmenjena - povećana), a u izdržavanju drugog deteta doprinos mora dati i njegova majka.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Tužilac je uspeo u postupku po reviziji i zato ima pravo na nankadu troškova tog postupka u traženom iznosu od 12.000,00 dinara. Zbog toga je na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. stav 1. i 154. ZPP, odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić