U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Branka Stanića i Gordane Ajnšpiler Popović, članova veća, u parnici po tužbi tužioca AA iz ..., protiv tužene BB iz ..., koju zastupa punomoćnik Zvezdana Matejić, advokat iz ..., radi ukidanja obaveze izdržavanja, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž.2 br. 165/16 od 10.05.2016. godine, u sednici veća održanoj dana 03.11.2016. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužene BB iz ..., izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž.2 br. 165/16 od 10.05.2016. godine.

ODBIJA SE zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Jagodini P 2 404/14 od 30.10.2015. godine, u stavu prvom izreke odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se ukine obaveza izdržavanja prema tuženoj BB iz ..., u iznosu od 35% od njegove penzije, a koja je utvrđena pravnosnažnom i izvršnom presudom Opštinskog suda u Jagodini P 398/06 od 22.01.2007. godine, a što je tužena dužna da prizna i trpi. Stavom dva izreke obavezan je tužilac da tuženoj na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 30.000,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema presude, pod pretnjom izvršenja.

Apelacioni sud u Kragujevcu je presudom Gž2 br. 165/2016 od 10.05.2016. godine preinačio prvostepenu presudu i usvojio tužbeni zahtev tužioca, te ukinuo zakonsku obavezu izdržavanja tužioca prema tuženoj u iznosu od 35 % od njegove penzije, a koja je utvrđena pravnosnažnom i izvršnom presudom Opštinskog suda u Jagodini P 398/06 od 22.01.2007. godine, a što je tužena dužna da prizna i trpi, te odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove parničnog postupka.

Protiv drugostepene presude tužena je izjavila blagovremenu i dozvoljenu reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

U odgovoru na reviziju, tužilac je osporio navode revizije kao neosnovane i predložio da se revizija tužene odbije kao neosnovana.

Ispitujući presudu Apelacionog suda u Kragujevcu u granicama odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je odlučio da revizija tužene nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi shodno članu 408. Zakona o parničnom postupku, pazi po službenoj dužnosti, a tužena u reviziji ne ukazuje na postojanje drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka koje bi mogle biti od uticaja na zakonitost i pravilnost pobijane presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju presuodom Opštinsog suda u Jagodini P 10109/06 od 25.10.2006. godine razveden je brak između stranka bez odluke suda o izdržavanju. Zbog poremećenih bračnih odnosa pre razvoda presudom na osnovu priznanja Opštinskog suda u Svetozarevu P 252/91 od 17.02.1991. godine obavezan je tuženi da na ime izdržavanja tužilji plaća mesečno po 5.000,00 dinara počev od 28.11.1991. godine kao dana podnošenja tužbe, pa ubuduće. Presudom Opštinskog suda u Jagodini P 398/06 od 22.01.2007. godine obavezan je tuženi AA da doprinosi izdržavanju tužilje BB mesečno sa 35 % od svojih penzijskih primanja počev od 15.03.2005. godine, pa ubuduće. Navedena presuda potvrđena je presudom Okružnog suda u Jagodini Gž.br. 768/07 od 27.03.2007. godine. Tužilac je 1937 godište i od stalnih primanja ima penziju, a poljoprivredne poslove zbog starosti više ne može da radi. Malignu bolest prostate dobio je 2010. godine, dijabetičar je i ima kardiovaskularne probleme. Tužena je 1939. godište i ima bolesnu kičmu, nema drugih prihoda osim alimentacije i živi u bratančevoj kući bez kupatila i vode. Kćerka nije u mogućnosti da joj pomogne, a zahtev za produženje izdržavanja nije podnosila od 2007. godine.

Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud je zaključio da zdravstveno stanje tužioca ne utiče na njegovu sposobnost rada i sticanja prihoda, pa kako se nisu promenile ni njegove ekonomske prilike, to se nisu ni stekli uslovi iz člana 167. stav 2. tačka 2. Porodičnog zakona za ukidanje zakonskog izdržavanja tuženoj.

Drugostepeni sud smatrajući da se supružnikovo izdržavanje u smislu člana 163. Porodičnog zakona, dosuđuje na određeno vreme od pet godina od razvoda, s tim da se može produžiti uz zahtev poverioca izdržavanja, ako postoje naročito opravdani razlozi, kojeg zahteva u ovom slučaju nije bilo, zbog pogrešne primene materijalnog prava, prinačava prvostepenu odluku i ukida zakonsku obavezu izdržavanja tužioca prema tuženoj.

Pravilnom pravnom ocenom utvrđenih činjenica i primenom materijalnog prava je drugostepeni sud zaključio da u smislu člana 163. Porodičnog zakona tužena više nema pravo na zakonsko izdržavanje od strane tužioca.

Odredba člana 163. stav 1. Porodičnog zakonika propisuje da izdržavanje može trajati određeno i neodređeno vreme, ali stav 2. istog člana izričito propisuje da izdržavanje supružnika posle prestanka braka ne može trajati duže od pet godina. Prema stavu 3. izuzetno izdržavanje supružnika po prestanku braka može da se produži i posle isteka roka od pet godina ako naročito opravdani razlozi sprečavaju supružnika, poverioca izdržavanja da radi.

Iz navedenog sledi da je bez obzira da li je izdržavanje ograničeno ili neograničeno sudskom odlukom, najduži rok zakonskog izdržavanja je pet godina, te isto bez zahteva poverioca izdržavanja i dokazivanja neophodnih činjenica ne može biti produženo. Postupak za produženje izdržavanja posle isteka pet godina pokreće se tužbom poverioca izdržavanja, a pre isteka roka od pet godina.

U konkretnom slučaju bez obzira što pravo tužene na izdržavanje nije bilo vremenski ograničeno sudskom odlukom, isto je ograničeno citiranom zakonskom odredbom, pa kako je od prestanka braka parničnih stranaka prošlo više od pet godina, a revident od 2007. godine nije podnosila zahtev za produženje istog i nije se pozivala na postojanje naročito opravdanih razloga za produženje ovog prava, odnosno izuzetak u smislu citiranog člana, to je pravilno drugostepeni sud zaključio da je tužbeni zahtev tužioca osnovan u celosti.

Stoga su bez uticaja na drugačiju odluku suda revizijski navodi da pravo tužene na izdržavanje nije bilo vremenski ograničeno.

Dostavljanje odgovora na reviziju nije bilo nužno za vođenje ove parnice, te je zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka odbijen.

Na osnovu izloženog Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku odbio reviziju tužene kao neosnovanu i odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija

Branislava Apostolović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić