Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3148/22 od 01.09.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao nosnovane žalbe stranaka i potvrđena prvostepena presuda u stavovima trećem i četvrtom izreke. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima parničnog postupka iz stava petog izreke prvostepene presude, tako da svaka stranka snosi svoje troškove postupka. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužilaca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, a tužena u delu u kome je odbijena žalba tužene zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužioci su dali odgovor na reviziju.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu člana 408. Zakona parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“, br. 72/11...18/20), Vrhovni sud je našao da revizije nisu osnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Navodima revizije tužene da pobijana presuda sadrži nejasne razloge ukazuje se na bitnu povredu odredbe parničnog postupka člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, koja nije propisana kao revizijski razlog u smislu člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužena je kao nosilac stanarskog prava 08.10.1990. godine sa GG, kao vlasnikom stana, zaključila Ugovor o korišćenju stana na neodređeno vreme, stana broj ... koji stan se nalazi u ... broj ... u ..., na ... spratu površine 95 m2. Tužioci su navedeni stan kao neuseljiv kupili od GG sa kojom su zaključili Ugovor o kupoprodaji nepokretnosti Ov broj .../... dana 09.07.1998. godine. Tužena je stan koristila sa suprugom DD do njegove smrti 12.07.2020. godine, nakon čega je nastavila da sama koristi stan. Za korišćenje stana tužiocima je plaćala stanarinu u iznosu od 10.413,00 dinara mesečno. Tužena je nakon smrti svoje majke ĐĐ 30.03.2003. godine stekla pravo svojine na 1/3 idealnih delova stana broj ..., na ... spratu stambene zgrade u ... ulici broj ... u ..., ukupne površine 92 m2, dok su u preostalom delu sa po 1/3 idealnih delova stan nasledila braća tužene. Jedan brat tužene je preminuo, dok drugi živi u inostranstvu i prema dogovoru sa tuženom, tužena taj stan koristi dok se isti ne proda. Stan u ... ima lift i blizu je pijace. Tužioci su 06.11.2018. godine uputili tuženoj obaveštenje o otkazu ugovora o korišćenju stana sa zahtevom da se tužena u roku od 30 dana iseli iz njihovog stana i stan im preda u državinu, zbog toga što je stekla u svojinu stambeni prostor koji odgovara potrebama njenog domaćinstva.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo, nalazeći da je tužena stekla u svojinu stambeni prostor koji odgovara potrebama njenog domaćinstva, zbog čega je u obavezi da se iseli i stan preda u državinu tužiocima. Pravilno su zaključili, a ceneći kriterijume adekvatnosti, useljivosti, mesta nalaženja stana koji je tužena nasledila 30.03.2003. godine, da preseljenjem tužene u stan u ... neće se pogoršati dosadašnji uslovi i kvalitet života tužene, pa je otpao pravni osnov da tužena i dalje koristi stan tužilaca po osnovu stanarskog prava. Odlučujući o zahtevu za naknadu štete u visini razlike između zakupnine po tržišnim cenama i iznosa zakupnine koje je tužena plaćala, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da je do donošenja pobijane presude tužena osnovano i zakonito koristila stan, da se pri tome tužioci nisu obraćali tuženoj radi zaključenja novog ugovora i povećanja zakupnine, ocenjujući kao neosnovane navode o pričinjenoj šteti.

Odredbom člana 35. stav 1. tačka 4. Zakona o stanovanju („Službeni glasnik RS“, br. 50/92...104/16) predviđeno je da zakupodavac može otkazati Ugovor o zakupu stana ako zakupac, njegov bračni drug ili drugi član njegovog domaćinstva steknu u svojinu useljiv stan koji je odgovarajući za to porodično domaćinstvo.

Odredbom člana 37. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da vlasnik može tužbom zahtevati od držaoca povraćaj individualno određene stvari.

Preduslov za iseljenje tužene iz stana u ulici ... broj ... je sticanje u svojinu drugog odgovarajućeg stana. Naime, u situaciji kada je tužena nasledila 1/3 idealna dela stana u ... ulici broj ... u ..., za koji je tužena sama navela da je uslovniji za život od stana u ..., jer ima lift, blizu je pijace, a imajući pri tome u vidu da razlika u kvadraturi je između stanova neznatna, pravilan je zaključak da stan u ... broj ... odgovara stambenim potrebama tužene. Stoga se neosnovano revizijom tužene ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava iz odredbe člana 35. stav 1. tačka 4. Zakona o stanovanju, ukazivanjem da je tužena nasledila idealni deo od 1/3 na stanu u ... broj ..., jer tužena kao suvlasnik ima pravo da stvar drži i koristi srazmerno svom suvlasničkom udelu ne povređujući prava ostalih suvlasnika, da niko od braće tužene nije živeo u predmetnom stanu nakon smrti njihove majke, a da tužena stan koristi dok se isti ne proda, te korišćenjem ovog stana nesumnjivo može da zadovolji svoje stambene potrebe. Posmatrajući eventualnu mogućnost realne deobe stana i u toj situaciji površine stana koji bi pripao tuženoj u svojinu 30,67 m2, što se smatra odgovarajućim stanom za jednočlano domaćinstvo u smislu člana 90. stav 1. tačka 2. Zakona o stanovanju i održavanju zgrada, da je reč o stanu koji se nalazi u užem centru grada i u zgradi koja ima lift, preseljenjem tužene u stan u ... ulici neće se pogoršati dosadašnji uslovi i kvalitet života i odgovara njenim stambenim potrebama.

Takođe, u odnosu na tužbeni zahtev za isplatu razlike zakupnine koju bi tužena bila u obavezi da plaća za sporni stan po tržišnim cenama i iznosa koji je plaćala, pravilno je primenjeno materijalno pravo. Tužena je stan u ... broj ... koristila na osnovu ugovora od 08.10.1990. godine i tužena je imala svojstvo zakupca stana do donošenja odluke o iseljenju, pa je do tada korišćenje stana od strane tužene bilo osnovano i zakonito i stoga tužena svojim radnjama nije prouzrokovala štetu tužiocima u smislu člana 154. i 155. ZOO.

Pravilno je odlučeno o troškovima postupka na osnovu člana 153. stav 2. ZPP.

Na osnovu izloženog, Vrhovni sud je doneo odluku kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Zahtev tužilaca za naknadu troškova na ime odgovara na reviziju je odbijen jer navedeni troškovi nisu bili potrebni za vođenje ove parnice.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić