Predlagač je dao odgovor na reviziju i predložio da se ista odbije kao neosnovana, a protivnik predlagača obaveže na naknadu troškova postupka povodom tog pravnog leka.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji u skladu sa članom 408. i članom 420. stav 6. ZPP u vezi sa članovima 27. stav 3. i 30. stav 2. ZVP, Vrhovni sud je našao da revizija protivnika predlagača nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjem od 04.02.2021. godine eksproprisana su određene parcele upisane u List nepokretnosti .. KO ..., suvlasništvo predlagača sa udelom od ½ idealna dela. Pravnosnažnim rešenjem od 11.05.2021. godine eksproprisane su i parcele upisane u List nepokretnosti .. KO ..., suvlasništvo predlagača sa udelom od 1/5 idealnih delova. Eksproprijacija zemljišta izvršena je za potrebe protivnika predlagača, radi izgradnje državnog puta I b reda Loznica – Valjevo – Lazarevac, deonica Iverak – Lajkovac. Po proceni Poreske uprave, tržišna vrednost parcela .., .., .., .., .. i .. iz Lista nepokretnosti .. KO ... i parcele .. iz Lista nepokretnosti .. iste katastarske opštine, koje su u katastru nepokretnosti upisane kao poljoprivredno zemljište, iznosi 600,00 dinara po 1m2; tržišna vrednost parcele .. iz Lista nepokretnosti .. KO ..., koja je u katastru nepokretnosti upisana kao zemljište pod zgradom, iznosi 1.200,00 dinara po 1m2, a tržišna vrednost parcela .., .. i .. iz Lista nepokretnosti .. KO ..., kao poljoprivrednog zemljišta, iznosi 1.200,00 dinara po 1m2. Procena tržišne vrednosti data je kao prosek cena ostvarenih prometom zemljišta u označenoj katastarskoj opštini. Veštačenjem je tržišna vrednost zemljišta, kao građevinskog zemljišta upisanog u List nepokretnosti .. KO ... određena u iznosu od 2.100,00 dinara po 1m2, a za građevinsko zemljište – parcele upisane u List nepokretnosti .. KO ... u rasponu od 2.200,00 dinara do 2.500,00 po m2.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava odredili naknadu za eksproprisano zemljište kao građevinsko zemljište.

Pravnosnažnim rešenjima od 04.02.2021. godine i 11.05.2021. godine predmetne parcele eksproprisane su radi izgradnje državnog puta. Pre donošenja navedenih rešenja, Prostornim planom područja posebne namene državnog puta I b reda broj 27 Loznica – Valjevo – Lazarevac, deonica Iverak – Lajkovac (veza sa auto- putem E 763 Beograd – Južni Jadran, deonica Beograd – Požega) od 15.01.2020. godine obuhvaćene su i predmetne parcele. Pravni osnov za donošenje navedenog plana bio je Zakon o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 72/09 sa kasnijim izmenama i dopunama).

Pravno dejstvo obuhvata određenog zemljišta planskim dokumentom propisana su odredbama navedenog zakona. Tim zakonom, pored ostalog, propisano je: da je građevinsko zemljište ono zemljište koje je određeno zakonom ili planskim dokumentom za izgradnju i korišćenje objekata, kao i zemljište na kojem su izgrađeni objekti u skladu sa zakonom (član 82.); da stupanjem na snagu planskog dokumenta kojim je promenjena namena zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnici tog zemljišta stiču prava i obaveze propisane tim zakonom i podzakonskim aktima donetim na osnovu zakona, bez obzira na činjenicu što organ nadležan za upis nepokretnosti i prava na njima nije sproveo promenu u javnoj knjizi o evidenciji nepokretnosti i prava (član 83. stav 2.); da od dana stupanja na snagu planskog dokumenta, kojim je izvršena promena namene poljoprivrednog zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnik takvog zemljišta ostvaruje sva prava vlasnika na građevinskom zemljištu, u skladu sa tim zakonom (član 88. stav 9.).

Odredbom člana 42. stav 1. Zakona o eksproprijaciji propisano je da se naknada za eksproprisano poljoprivredno i građevinsko zemljište određuje u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drugačije propisano. Zato je određivanje vrste eksproprisanog zemljišta od pravnog značaja za ispunjenje zakonske obaveze iz navedene odredbe, jer se naknada u novcu određuje i za poljoprivredno i za građevinsko zemljište prema njegovoj tržišnoj ceni, ali i ustavne obaveze iz člana 58. stav 2. Ustava, jer pravo svojine može biti oduzeto samo u javnom interesu, uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne. Dakle, materijalna pretpostavka za ostvarenje naknade koja ne može biti niža od tržišne je tretiranje eksproprisanog zemljišta u skladu sa njegovim stvarnim statusom od strane nadležnih organa, jer od toga zavisi i visina naknade za eksproprisano zemljište.

Stupanjem na snagu planskog akta pre donošenja rešenja o eksproprijaciji izvršena je promena namene predmetne parcele iz poljoprivrednog zemljišta u građevinsko zemljište. Od tog dana predlagač ostvaruje sva prava vlasnika na građevinskom zemljištu (član 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji). To znači da predlagač ima pravo na naknadu za eksproprisano zemljište prema tržišnoj ceni građevinskog zemljišta, bez obzira na to što organ nadležan za upis nepokretnosti i prava na njima nije sproveo promenu u katastru nepokretnosti (član 83. stav 2. Zakona o planiranju i izgradnji).

Visina naknade određena je na osnovu nalaza veštaka, a ne na osnovu procene Poreske uprave jer je označena procena zasnovana na podatku o prosečnoj ceni zemljišta u navedenoj katastarskoj opštini, koja se ne može smatrati njenom tržišnom vrednošću.

Iz navedenih razloga, po oceni revizijskog suda, nisu osnovani navodi protivnika predlagača da je u ovoj pravnoj stvari pogrešno primenjeno materijalno pravo. Eksproprisano zemljište je planskim dokumentom koji je stupio na snagu pre izvršene eksproprijacije postalo građevinsko zemljište jer je namenjeno za izgradnju i korišćenje objekata, u ovom slučaju objekata javne namene za koje je predviđeno utvrđenje javnog interesa u skladu sa posebnim zakonom (član 2. tačka 6. Zakona o planiranju i izgradnji). Zato predlagaču pripada pravo na naknadu u visini tržišne vrednosti građevinskog zemljišta, stvarnom statusu zemljišta u vreme eksproprijacije, bez obzira što u katastru nepokretnosti nije izvršena promena namene zemljišta i što je članom 88. stav 3. Zakona o planiranju i izgradnji propisano da se poljoprivredno zemljište kojem je planskim dokumentom promenjena namena u građevinsko zemljište, do privođenja zemljišta nameni, može koristiti za poljoprivrednu proizvodnju.

Sledstveno izloženom, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP u vezi člana 30. stav 2. ZVP, odlučeno je kao u izreci.

Po oceni Vrhovnog suda, troškovi odgovora na reviziju, nisu bili nužni. Zato je zahtev predlgača za njihovu naknadu odbijen i na osnovu člana 165. stav 1. u vezi člana 154. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić