Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilja je podnela odgovor na reviziju.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 18/20) Vrhovni sud je ocenio da revizija tuženog nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, kao ni druge bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 407. ZPP, zbog kojih se revizija može izjaviti. Drugostepeni sud nije propustio da primeni niti je nepravilno primenio odredbe procesnog zakona, što je bilo ili moglo biti od uticaja na zakonitost i pravilnost pobijane presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su bile u braku od 02.02.1985. godine do 12.06.1992. godine kada je razveden pravnosnažnom presudom Četvrtog opštinskog suda u Beogradu P 4268/92 od 12.06.1992. godine. Iz braka imaju dvoje dece sina VV i kćer GG . Faktička zajednica života između parničih stranaka nastavljena je i nakon razvoda braka sve do 16.05.2002. godine. Tokom trajanja braka 06.01.1992. godine tuženi je kao kupac sa DD kao prodavcem zaključio ugovor o kupoprodaji spornog stana koji u vreme kupoprodaje nije bio useljiv. Parnične stranke su zaključile sporazum o podeli nepokretne imovine dana 16.05.2002. godine kojim su ugovorile da će BB nakon gašenja svih parnica a najkasnije do 01.07.2002. godine pokloniti stan i garažu koji se nalazi u Ulici ... zajedničkoj kćerki GG i da će učiniti sve da tu imovinu unovči na najbolji mogući način. Dana 31.03.2003. godine zaključili su sporazum koji se odnosi na primopredaju zajedničke stečene časovničarske radnje „... servis“ koja se nalazi u Ulici ... koja je bila do 01.04.2003. godine registrovana na ime AA, a nakon toga bi BB prijavio radnju na svoje ime i izmestio je na drugu adresu - u Ulicu ... . Kako se radi o zajednički stečenoj imovini ugovornim stranama pripala je po ½ idealna dela inventara po ranije postignutom sporazumu, i dogovoreno da je BB kao otac dužan da svakog 23. u mesecu isplaćuje maloletnoj GG i maloletnom VV iznos od po 500 evra (ukupno 1.000 evra), da novčano reguliše troškove struje, komunalija i nabavke ogreva za grejanje kuće u kojoj deca stanuju zajedno sa majkom, da novčano učestvuje u daljem školovanju dece, eventualnom lečenju, troškovima letovanja i zimovanja, ekskurzija, otklanjanja eventualnih kvarova i popravku u kući, dokle god u njoj stanuju i njegova deca, te da u daljoj budućnosti ugovorne strane sačine novi sporazum o podeli imovine, a na osnovu tog sporazuma u pogledu spornog stana koji je sada u vlasništvu BB, kada se za to steknu uslovi, tj. kad se stan oslobodi od stanara, da isti preda AA na ime njihove kćerke GG (zbog poreza na promet) kao poklon čime će konačno biti zadovoljen dogovor o podeli zajedničke imovine podjednake vrednosti, kvadrature i inventara časovničarske radnje, nakon čega su se roditelji tada maloletne dece obavezali da svako od svoje imovine podjednako učestvuje u izdržavanju, podizanju i školovanju dece, njihovom standardu i zdravlju u iznosu koji će naknadno biti dogovoren u skladu sa finansijskom situacijom koja bude postojeća u tom momentu. U tom sporazumu su apostrofirani dobri i prijateljski odnosi ugovornih, ovde parničnih stranaka, pri čemu je navedeno da ukoliko BB ne bude ispunjavao svoje obaveze preuzete tim sporazumom ovlašćuje AA da svoja prava u odnosu na deo imovine koja joj po zakonu pripada ostvari sudskim putem. BB je u periodu od 2003. do 2011. godine redovno isplaćivao na ime izdržavanja tada maloletne dece dogovorene iznose iz sporazuma od 31.03.2003. godine na ruke kćerki GG, AA i VV – sinu o čemu su sačinjavane priznanice sa naznakom „za život“ koje su potpisivane od strane AA, GG ili VV . U predmetnom spornom stanu živeo je sada pok. DD kao zaštićeni stanar, a koji stan je nakon njegove smrti nastavila da koristi njegova supruga ĐĐ, koja i dalje živi u predmetnom stanu. Tužilja saslušana kao stranka u postupku tvrdila je da je sporni stan kao neuseljiv, kupljen zajedničkim sredstvima u toku trajanja bračne zajednice i pozajmicom od oca tužilje, koje su mu parnične stranke kasnije vratile, a da celokupan iznos koji je tuženi isplatio u periodu od maja 2002. godine do marta 2011. godine „pare za život“ se odnosi na troškove na ime alimentacije za decu te da nikada nije postojao sporazum između parničnih stranaka da tuženi tužilji isplati njenu polovinu spornog stana. Saslušan kao stranka u postupku tužilac je tvrdio da je sporni stan stečen od pozajmice koju je dobio od RTS gde je bio zaposlen, koji iznos je isplatio prodavcu u drugoj polovini januara 1992. godine a da je pozajmicu vratio nakon godinu dana RTS od svog ličnog dohotka u vreme visoke inflacije, pa je taj iznos (50.000 DEM u dinarskoj protivvrednosti) bio obezvređen. Tvrdio je i da je bračnu zajednicu prvi put napustio januara 1991. godine a da se u istu vratio tek 1993. godine.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je predmetni stan kupljen dok su brak i zajednica života stranaka još uvek postojali, da su supružnici, ovde parnične stranke, imale ujednačene prihode te da je tužilja doprinosila i kroz brigu o deci, brigu o higijeni i vođenju domaćinstva, pa je shodno zakonskoj pretpostavci da su udeli bračnih drugova u sticanju zajedničke imovine jednaki, usvojili tužbeni zahtev kao osnovan.

Po oceni Vrhovnog suda nižestepeni sudovi su na utvrđeno činjenično stanje pravilno primenili materijalno pravo usvajajući tužbeni zahtev kao osnovan.

Neosnovano se revizijom tuženog osporava pravilost primene materijalnog prava, odredbe člana 168. stav 2. i člana 171. stav 1. Porodičnog zakona.

Odredbom člana 168. Porodičnog zakona propisano je da imovina koju je supružnik stekao pre sklapanja braka predstavlja njegovu posebnu imovinu (stav 1.). Imovina koju je supružnik stekao u toku trajanja braka deobom zajedničke imovine odnosno nasleđem, poklonom ili drugim pravnim poslom kojim se pribavljaju isključivo prava predstavlja njegovu posebnu imovinu. Pojam zajedničke imovine propisan je odredbom člana 171. Porodičnog zakona – imovina koju su supružnici stekli radom u toku trajanja zajednice života u braku predstavlja njihovu zajedničku imovinu (stav 1.), a supružnici mogu bračnim ugovorom drugačije urediti svoje imovinske odnose (stav 2.).

Odredbom člana 177. Porodičnog zakona propisano je da deobom zajedničke imovine u smislu ovog zakona smatra se utvrđivanje suvlasničkog odnosno supoverilačkog udela svakog supružnika u deobi zajedničke imovine. Odredbom člana 180. Porodičnog zakona propisano je da ako supružnici ne mogu da se sporazumeju o deobi zajedničke imovine, deobu zajedničke imovine vrši sud (sudska deoba) (stav 1.); pretpostavlja se da su udeli supružnika u zajedničkoj imovini jednaki (stav 2.), veći udeo jednog supružnika u sticanju zajedničke imovine zavisi od njegovih ostvarenih prihoda, vođenja poslova u domaćinstvu, staranja od deci, staranja o imovini te drugih okolnosti od značaja za održavanje ili uvećanje vrednosti zajedničke imovine (stav 3.); veći udeo u sticanju zajedničke imovine utvrđuje se u istoj srazmeri za sva prava i obaveze u trenutku prestanka zajednice života u braku (stav 4.); veći udeo jednog supružnika u sticanju pojedinog prava iz zajedničke imovine može se utvrditi samo ako je to pravo ekonomski samostalno u odnosu na ostala prava iz zajedničke imovine a supružnik je u sticanju tog prava učestvovao i prihodima od svoje posebne imovine (stav 5.).

Sve navedene kriterijume nižestepeni sudovi su konkretizovali i primenili na sporni odnos stranaka, uzimajući u obzir sve vrste doprinosa stranaka sticanju zajedničke imovine. Tuženi ni u ponovnom postupku, nakon donošenja rešenja od strane Vrhovnog kasacionog suda Rev 3750/2021 od 03.02.2022. godine (kojim su ukinute nižestepene presude) sudu nije dostavio dokaze o prestanku zajednice života u braku sa tužiljom u vreme kupovine spornog stana, niti je dostavio dokaze da je sporni stan kupio isključivo svojim sredstvima, odnosno da sporni stan predstavlja njegovu posebnu imovinu u smislu člana 168. stav 2. Porodičnog zakona, zbog čega su sudovi pravilno odlučili primenom člana 231. stav 1. ZPP, primenom pravila o teretu dokazivanja jer tužilac nije oborio zakonsku pretpostavku da su udelu supružnika u zajedničkoj imovini jednaki (član 180. stav 2. Porodičnog zakona).

Iz navedenih razloga, neosnovani su revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava od strane nižestepenih sudova.

Na pravilnost i zakonitost pobijane presude nisu od uticaja ni ostali revizijski navodi kojima se napada utvrđeno činjenično stanje, jer isti ne predstavljaju dozvoljen revizijski razlog u smislu člana 407. stav 2. ZPP.

Iz navedenih razloga, revizija tuženog odbijena je kao neosnovana pa je odlučeno kao u izreci presude na osnovu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Branka Dražić

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković