U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Marine Milanović i Dobrile Strajina, članova veća, u parnici tužioca „B2 Holding kapital“ DOO Beograd, čiji je punomoćnik Dragan Nikolić, advokat iz ..., protiv tuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Ninoslav Komluški, advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4519/19 od 12.12.2019. godine, u sednici veća održanoj 17.06.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4519/19 od 12.12.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Zrenjaninu P 1321/2017 od 21.05.2019. godine, prvim stavom izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tuženi da mu isplati iznos od 1.878.442,62 dinara sa zakonskom kamatom na iznos od 1.128.036,80 dinara počev od 09.06.2017. godine. Drugim stavom izreke, obavezan je tužilac da tuženom isplati iznos od 168.762,00 dinara na ime troškova parničnog postupka sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4519/19 od 12.12.2019. godine, žalba je usvojena i prvostepena presuda preinačena tako što je obavezan tuženi da tužiocu isplati iznos od 1.878.442,62 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 1.128.036,80 dinara od 09.06.2017. godine do isplate, kao i iznos od 246.134,00 dinara na ime parničnih troškova. Drugim stavom izreke, obavezan je tuženi da tužiocu nadoknadi troškove žalbenog postupka u iznosu od 149.384,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP (,,Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 87/18), pa je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Ukazivanje tuženog na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP učinjene pred drugostepenim sudom je neosnovano, jer u postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do propusta u primeni ili do pogrešne primene koje od odredaba ovog zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, „OTP Banka“ Srbije AD Novi Sad je pravnom licu „BB“ DOO ... na osnovu ugovora o pozajmici po tekućem račun zaključenom dana 28.10.2008. godine odobrila pozajmicu koja je na dan potpisivanja ugovora iznosila 2.200.000,00 dinara. Navedenim ugovorom regulisano je pravo banke na troškove i kamatu, a banka je istog dana sa tuženim, direktorom pravnog lica, s pozivom na odredbu člana 1004. Zakona o obligacionim odnosima zaključila ugovor o jemstvu, kojim je direktor pravnog lica, kao jemac platac preuzeo obavezu isplate duga pravnog lica. Po ovom ugovoru, dana 30.06.2016. godine banka je prema pravnom licu „BB“ ... imala potraživanja od 1.817.626,43 dinara. Tužilac je privredno društvo sa registrovanom delatnošću Agencije za naplatu potraživanja i kreditnih biroa. Dana 26.12.2016. godine između banke, kao ustupioca i tužioca kao prijemnika, zaključen je ugovor o ustupanju potraživanja uz naknadu. Banka je istog dana sačinila obaveštenje o ustupanju potraživanja i uputila ga tuženom, tako da je dana 08.06.2017. godine glavnica ustupljenog potraživanja iznosila 1.128.036,89 dinara, što sa obračunatom naknadom i kamatom od ustupanja potraživanja od 08.06.2017. godine iznosi ukupno 1.878.442,62 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom odredbi člana 436. i 437. Zakona o obligacionim odnosima, člana 39. stav 2. Zakona o zaštiti korisnika finansijskih usluga i člana 42a Odluke o upravljanju rizicima banke koju je donela Narodna banka Srbije, zaključio da je ustupanje potraživanja ništav pravni posao s obzirom da se po članu 39. stav 2. Zakona o zaštiti korisnika finansijskih usluga potraživanje iz jednog ugovora banka može punovažno ustupiti samo nekoj drugoj banci.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu nalazeći da se kod utvrđenog da je banka finansijska sredstva odobrila pravnom licu i da su ona namenjena poslovnoj delatnosti, na sporni odnos stranaka ne može primeniti Zakon o zaštiti korisnika finansijskih usluga, već odredbe člana 436. do 438. Zakona o obligacionim odnosima, s obzirom da ustupanjem potraživanja na prijemnika prelaze prava iz ugovora sa jemcem, a za punovažnost prenosa potraživanja nije potreban pristanak dužnika.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno je stanovište drugostepenog suda o osnovanosti tužbenog zahteva.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je i po oceni Vrhovnog kaasacionog suda drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je obavezao tuženog da tužiocu isplati dosuđeni iznos.

Prema članu 436. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima poverilac može ugovorom zaključenim sa trećim preneti na ovoga svoje potraživanje, izuzev onog čiji je prenos zabranjen zakonom ili koje je vezano za ličnost poverioca ili koje se po svojoj prirodi protivi prenošenju na drugoga.

Članom 438. stav 1. ZOO propisano je da za prenos potraživanja nije potreban pristanak dužnika, ali je ustupilac dužan obavestiti dužnika o izvršenom ustupanju

Odredbom člana 1004. stav 3. ZOO propisano je da ako se jemac obavezao kao jemac platac, odgovara poveriocu kao glavni dužnik za celu obavezu i poverilac može zahtevati njeno ispunjenje bilo od glavnog dužnika bilo od jemca ili od obojice u isto vreme.

Kako je „OTP banka“, kao poverilac iz ugovora o pozajmici zaključenim sa pravnim licem „BB“ DOO ..., čiji se direktor, ovde tuženi ugovorom o jemstvu saglasio da za obaveze glavnog dužnika odgovara kao jemac platac, sa tužiocem zaključio ugovor o ustupanju potraživanja 26.12.2016. godine i preneo mu svoje potraživanje prema tuženom u skladu sa članom 436. ZOO, to je tužilac u ovom slučaju ovlašćen da zahteva ispunjenje obaveze od tuženog kao jemca platca (član 1004. stav 3. ZOO). U ovom slučaju ne radi se o prenosu koji je zabranjen zakonom, koje je vezano za ličnost poverioca, odnosno koje se po svojoj prirodi protivi prenošenju na drugog, gde je ustupilac potraživanja obavestio tuženog kao dužnika o izvršenom ustupanju, za koje nije bila potrebna saglasnost tuženog kao dužnika, a tuženi nije ispunio svoju obavezu novom poveriocu (prijemniku), niti je pružio dokaz o izmirenju duga ustupiocu. Naime, shodno članu 440. stav 1. ZOO, tužilac kao prijemnik ustupljenog potraživanja prema tuženom kao dužniku, ima ista prava koja je ustupilac imao prema dužniku do ustupanja. Kod svega navedenog, zahtev tužioca za isplatu duga po ustupljenom potraživanju je osnovan. Osim toga, polazeći od sadržine tužbenog zahteva, revizijski navodi da je materijalno pravo pogrešno primenjeno tvrdnjom da je ugovor o ustupanju potraživanja ništav, bez uticaja su na drugačije odlučivanje u ovoj pravnoj stvari.

Kako se ni ostalim navodima revidenta ne osporava pravilnost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić