U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Branka Stanića i Gordane Ajnšpiler-Popović, članova veća, u parnici po tužbi tužioca-protivtuženog AA iz ..., sa boravištem u ..., ..., protiv tužene-protivtužilje BB iz ..., koju zastupa u revizijskom postupku punomoćnik Marija Kovačević, advokat iz ..., radi odlučivanja o vršenju roditeljskog prava i izdržavanju maloletnog deteta, odlučujući o reviziji tužene-protivtužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 br. 432/16 od 21.07.2016.godine, u sednici veća održanoj dana 24.11.2016.godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužene-protivtužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 br. 432/16 od 21.07.2016.godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Somboru P2 br. 95/16 od 25.04.2016.godine, delimično usvojen tužbeni zahtev, dok je u celosti odbijen protivtužbeni zahtev, te je odlučeno da će nad maloletnom ćerkom parničnih stranaka AA rođenom ... godine roditeljsko pravo ubuduće vršiti tužilac-protivtuženi, otac, AA, uz utvrđenje da je mesto prebivališta maloletnog deteta prebivalište oca na adresi u ..., ul. ... br. ... Istom presudom tužena-protivtužilja obavezana je da na ime svog dela doprinosa u izdržavanju maloletne ćerke učestvuje novčanim iznosom u visini od 5.000,00 dinara mesečno, koju obavezu ima da plaća počev od 25.05.2015.godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi uplatom na tekući račun oca maloletnog deteta. Deo zahteva tužioca-protivtuženog preko dosuđenog iznosa doprinosa od 5.000,00 dinara mesečno do traženog iznosa u visini od 100 evra u dinarskoj protivvrednosti odbijen je kao neosnovan. Protivtužbeni zahtev da se tužena- protivtužilja odredi za roditelja koji će samostalno vršiti roditeljsko pravo nad maloletnim detetom odbijen je kao neosnovan, kao i zahtev za obavezivanje tužioca-protivtuženog da u izdržavanju maloletnog deteta učestvuje novčanim iznosom od 300 evra mesečno u dinarskoj protivvrednosti. Parnične stranke su obavezane da na ime troškova parničnog postupka u visini troškova veštačenja uplate u korist budžeta Republike Srbije novčani iznos od 24.000,00 dinara i to na račun Osnovnog suda u Somboru. Odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 br. 432/16 od 21.07.2016.godine, odbijene su žalbe parničnih stranaka kao neosnovane i potvrđena je prvostepena presuda Osnovnog suda u Somboru.

Protiv drugostepene presude blagovremenu i dozvoljenu reviziju izjavila je tužena-protivtužilja, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, nepotpuno i netačno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama porpisanim odredbom člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 55/14) i odlučio da revizija tužene-protivtužilje nije osnovana.

Pobijana presuda nije zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti, a revident se konkretno ne poziva na zakonski osnov na kome zasniva tvrdnju o učinjenim bitnim povredama u postupku donošenja pobijane presude.

Prema utvrđenim činjenicama delimičnom presudom prvostepenog suda od 06.08.2015.godine razveden je brak parničnih stranaka zaključen .... godine u ... u kome je rođena ....godine maloletna ćerka parničnih stranaka AA. U toku trajanja braka parnične stranke su sa maloletnom ćerkom i ćerkom tužene- protivtužilje iz prethodnog braka živele u ... u ulici ... broj .... Tužilac- protivtuženi je radnim danima radio i boravio u ..., a vikendom se vraćao u ... i boravio u porodičnom domaćinstvu. Nakon razvoda braka prebivalište parničnih stranaka i dece ostalo je nepromenjeno, a tužilac-protivtuženi i dalje radnim danima boravi u ..., a slobodnim vikendom u ... i boravi u navedenoj kući. Maloletna ćerka parničnih stranaka pohađa srednju ... školu u ..., zdravo je dete, pravilnog psihofizičkog razvoja i sama je izrazila želju da bude poverena ocu na vršenje roditeljskog prava, jer više brine o njoj nego majka, koja često nije kod kuće. Dosta je samostalna da vodi brigu o sebi, a pomaže joj i baka po majci, kao i starija sestra po majci koja je punoletna. Sadašnje potrebe maloletne V su oko 24.000,00 dinara koje pretežno finansira otac, dok joj tužena-protivtužilja kupuje nešto stvari i namirnice za kuću. Tužilac- protivtuženi mesečno zarađuje oko 500 do 550 evra, u Osjeku ima garsonjeru u kojoj stanuje i otplaćuje mesečnom ratom od 95 evra, a tužena-protivtužilja je nezaposlena, zarađuje obavljanjem povremenih poslova mesečno do 100 evra, korisnik je penzije, imovine na svom izmenu nema. Tužena-protivtužilja ima troškove oko kuće u kojoj stanuju oko 6-7.000,00 dinara, kao i za troškove ogreva, dok tužilac-protivtuženi plaća fiksni telefon i mobilni telefon maloletnog deteta.

Imajući u vidu izričitu želju deteta da bude povereno na samostalno vršenje roditeljskog prava ocu, preko Centra za socijalni rad i nalaza i mišljenja specijaliste medicinske psihologije, utvrđeno je da su oba roditelja motivisana za vršenje roditeljskog prava, ali je na osnovu psihološke procene oba roditelja i činjenice da tužena-protivtužilja nakon pokušaja suicida nije obavila kontrolu nakon izlaska iz bolnice, procenjeno je da nema prepreke da otac vrši roditeljsko pravo.

Kod ovako utvrđenih činjenica, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su rukovodeći se najboljim interesima maloletnog deteta odlučili da tužilac-protivtuženi samostalno vrši roditeljsko pravo nad maloletnim detetom parničnih stranaka, a da tužena- protivtužilja doprinosi izdržavanju maloletnog deteta iznosom od 5.000,00 dinara mesečno.

Članom 77. stav 3. Porodičnog zakona propisano je da jedan roditelj sam vrši roditeljsko pravo na osnovu odluke suda kada roditelji ne vode zajednički život, a nisu zaključili sporazum o vršenju roditeljskog prava. Odluka o samostalnom vršenju roditeljskog prava jednog roditelja može se promeniti ukoliko se promene okolnosti i prilike na kojima je ta odluka zasnovana. Pri odlučivanju sud je dužan da vodi računa o najboljem interesu deteta u smislu člana 6. stav 1. i člana 266. stav 1. Porodičnog zakona.

Neosnovan je revizijski navod da je pobijanom presudom stvorena životna situacija da se dete neće nalaziti u domaćinstvu roditelja kome je povereno u smislu člana 77. Porodičnog zakona i određeno samostalno vršenje roditeljskog prava nad maloletnim detetom već će se isto i dalje nalaziti kod drugog roditelja. Ovo sa razloga što je tužilac-protivtuženi ima prebivalište na adresi na kojem je određeno prebivalište maloletnog deteta, a da zbog radnog angažovanja kada radi ima boravište u Osjeku. Na utvrđeno činjenično stanje nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo utvrđujući da postoje komparativne prednosti na strani oca, kao roditelja kome je povereno samostalno vršenje roditeljskog prava, a rukovodeći se i kriterijumima za poveravanje deteta koje čine činjenice njegovog uzrasta i uklopljenosti deteta u sredinu u kojoj boravi, te poštujući želju maloletnog deteta, starosti 15 godina, koja je u tom uzrastu jasno mogla da iskaže svoju volju i želju sa kojim roditeljem će nastaviti da živi po razvodu braka roditelja, što je učinila tokom ovog postupka opredeljujući se za oca.

Utvrđivanje okolnosti na strani tužioca i tužene o kompetentnosti da vrše roditeljsku ulogu, dosadašnje staranje o maloletnom detetu, utvrđene materijalne prilike, iskazano mišljenje Centra za socijalni rad i veštaka o celishodnosti poveravanja deteta ocu, kao i izjava maloletnog deteta opredelili su stav suda da je najbolji interes maloletnog deteta parničnih stranaka iziskuje njegovo poveravanje ocu na roditeljsko staranje.

Sadržina roditeljskog prava i staranje o detetu propisani su članom 68. tačka 1. i 2. Zakona pri čemu staranje o detetu obuhvata čuvanje, podizanje, vaspitanje, obrazovanje, zastupanje i izdržavanje, te upravljanje i raspolaganje imovinom deteta za šta nije smetnja činjenica da je tužilac-protivtuženi preko radne nedelje odsutan zbog radnog angažovanja van prebivališta.

Neosnovano je osporavanje revidenta odluke u delu doprinosa za izdržavanje maloletnog deteta, uz isticanje da u toku radne nedelje ona snosi sve troškove izdržavanja maloletnog deteta uz obezbeđivanje adekvatnih životnih uslova, pažnje i nege. Imajući u vidu utvrđene potrebe maloletnog deteta, te dosadašnji način podmirivanja istih, kao i mogućnosti roditelja kao dužnika izdržavanja, pravilno su primenjene odredbe člana 154. i 160. i 162. Porodičnog zakona, kada je tužena-protivtužilja obavezana da doprinosi izdržavanju maloletnog deteta iznosom od 5.000,00 dinara, što uz njeno radno angažovanje predstavlja adekvatan iznos njenog doprinosa izdržavanju maloletnog deteta.

Odluka o troškovima postupka u smislu obavezivanja obe strane na plaćanje troškova veštačenja, a da svaka stranka snosi svoje ostale troškove postupka sud je doneo primenom člana 207. Porodičnog zakona, imajući u vidu da je veštačenje određeno po službenoj dužnosti, a radi odlučivanja u najboljem interesu deteta, te roditelji u tom smislu solidarno treba da snose troškove istog.

Na osnovu izloženog Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 416. ZPP, odbio reviziju tužene-protivtužilje kao neosnovanu i odlučio kao u izreci revizijske presude.

Predsednik veća-sudija,

Branislava Apostolović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić