U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Stevan Kosanović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Vlade Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo – Odeljenje u Novom Sadu, radi utvrđenja diskriminacije i naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4428/19 od 28.11.2019. godine, u sednici održanoj 28.05.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavaljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4428/19 od 28.11.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Zrenjaninu P 307/18 od 08.08.2019. godine, stavom prvim i drugim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno da je Zaključkom Vlade RS 05 br. 401-161/2008 od 17.01.2008. godine, kojim su obezbeđena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština (Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje), izvršena diskriminacija tužioca po mestu prebivališta, na taj način što je tužiocu, kao ratnom vojnom rezervisti koji ima prebivalište u ..., uskraćena isplata novčane pomoći, kao licu koje nema prebivalište na teritoriji sedam nerazvijenih opština, i da je tužilac protivno načelu jednakih prava i obaveza iz člana 6. Zakona o zabrani diskriminacije, stavljen u neravnopravan položaj u odnosu na ratne vojne rezerviste sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština, čime je izvršena radnja diskriminacije prema tužiocu, što je tužena dužna da trpi. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu kao na ime pravične novčane naknade nematerijalne štete zbog povrede prava ličnosti – izvršene diskriminacije isplati iznos od 80.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana presuđenja pa do isplate. Stavom četvrtim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev od dosuđenog iznosa 80.000,00 dinara pa do traženog iznosa od 100.000,00 dinara, za iznos od 20.000,00 dinara, na ime pravične novčane naknade nematerijalne štete, kao i zahtev za uklanjanje posledica diskriminacije dovođenjem tužioca u položaj koji imaju ratni vojni rezervisti sa mestom prebivališta na teritoriji sedam nerazvijenih opština i isplatom novčane pomoći koja je je isplaćivana rezervistima iz sedam nerazvijenih opština, u visini određenoj u izreci sa zakonskom zateznom kamatom. Stavom petim izreke, obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 82.200,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude pa do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4428/19 od 28.11.2019. godine, preinačena je prvostepena presuda u delu kojim je odlučeno o naknadi nematerijalne štete, kao i o troškovima postupka (st. 3 i 5 izreke), tako što je odbijen tužbeni zahtev za naknadu nematerijalne štete, a tužena obavezana da tužiocu umesto prvostepenom presudom dosuđenih troškova postupka u iznosu 82.000,00 dinara, isplati iznos od 54.800,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude pa do isplate.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujuću pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, kao ni druge bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 407. stav 1. ZPP, zbog kojih se revizija može izjaviti. U postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do propuštanja u primeni ili do nepravilne primene bilo koje odredbe procesnog zakona koje su bile ili mogle biti od uticaja na donošenje zakonite i pravilne presude, tako da se revizijom neosnovano ukazuje na bitnu povredu iz člana 374. stav 1. u vezi člana 378. st. 1. i 3. i člana 389. stav 1. u vezi člana 387. st. 1. i 2. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je kao pripadnik VP ... ... učestvovao u ratu u periodu od 04.04.1999. godine do 26.09.1999. godine. Vlada Republike Srbije donela je dana 17.01.2008. godine Zaključak 05. br. 401-161/2008-1, kojim je prihvaćena informacija o potrebi obezbeđenja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu pomoći nerazvijenim opštinama, kao i da se deo sredstava ostvarenih u postupku privatizacije 2007. godine u iznosu od 2.000.000,00 dinara prenese u šest mesečnih rata počev od januara 2008. godine na posebne račune nerazvijenih opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje, a da pravo na dobijanje novčane pomoći stiče svaki ratni vojni rezervista iz sedam nerazvijenih opština koji dostavi pravnosnažnu presudu donetu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva pred nadležnim sudovima protiv Republike Srbije, a radi isplate naknade, kao i pismenu izjavu da nema daljih potraživanja po tom osnovu prema Republici Srbiji. Kriterijume za raspodelu novčane pomoći trebala je da sačini zajednička komisija sastavljena od predstavnika lokalne samouprave i Štrajkačkog odbora vojnih rezervista. Po osnovu navedenog zaključka, isplaćeni su ratni rezervisti sa područja naznačenih nerazvijenih opština Topličkog okruga, ali nije izvršena isplata ostalim učesnicima rata. Tužilac smatra da je na navedeni način povređeno načelo jedankih prava i obaveza i da je time izvršena diskriminacija na osnovu prebivališta ratnih vojnih rezervista i to na teritoriji svih ostalih opština koje nisu navedene u Zaključku Vlade Republike Srbije iz 2008. godine pa i u odnosu na njega, ta da je zbog izvršene diskriminacije pretrpeo nematerijalnu štetu zbog povrede prava ličnosti.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo, i to odredbu člana 376. st. 1. i 2. ZOO, kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev za nakanadu nematerijalne štete po osnovu diskriminacije i uklanjanja posledica diskriminacije isplatom novčane pomoći koje je iplaćivana rezervistima iz sedam nerazvijenih opština, zbog zastarelosti potraživanja naknade štete.

Navedenom zakonskom odredbom propisano je da potraživanje naknade prouzrokovane štete zastareva za tri godine od kada je oštećenik saznao za štetu i lice koje je štetu učinilo, a da u svakom slučaju zastareva za pet godina od kada je šteta nastala.

S obzirom da je šteta nastala donošenjem Zaključka Vlade RS dana 17.01.2008. godine, a da je tužba za naknadu štete podneta sudu 15.01.2018. godine, pravilan je zaključak drugostepenog suda da je potraživanje tužioca zastarelo, jer je u vreme podnošenja tužbe protekao subjektivni rok od tri godine od dana saznanja za štetu i učinioca, kao i objektivni rok od nastale štete, odnosno od učinjene diskriminacije, koja je izvršena donošenjem Zaključka Vlade, te su neosnovani navodi revizije da je drugotepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo kada je zaključio da je prigovor zastarelosti osnovan.

Vrhovni kasacioni sud je cenio navode revizije, ali je našao da nisu od značaja za donošenje drugačije odluke u ovoj pravnoj stvari, pa je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno kao u izreci presude.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić