Presudom Apelacionog suda Beogradu Gž2 379/24 od 03.07.2024. godine stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog – protivtužioca i potvrđena presuda Osnovnog suda u Pančevu P2 446/23 od 08.04.2024. godine u stavu prvom izreke. Stavom drugim izreke, preinačena je odluka o troškovima postupka sadržana u stavu četvrtom izreke prvostepene presude pa je obavezan tuženi – protivtužilac da tužiocima - protivtuženim na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 132.050,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi – protivtužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...10/23, u daljem tekstu: ZPP), čije se odredbe u ovoj pravnoj stvari primenjuju na osnovu člana 202. Porodičnog zakona, Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nema bitne povrede iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u toku trajanja zajednice života zakonski zastupnik maloletnih tužilaca-protivtuženih, njihova majka, i tuženi- protivtužilac dobili su troje zajedničke dece DD, rođenu 2002. godine i tužioce maloletne blizance AA i BB, rođene 2008. godine. Po prestanku zajednice života 2020. godine, deca su poverena majci na samostalno vršenje roditeljskog prava. Pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Pančevu P2 broj 379/19 od 27.01.2020. godine tuženi-protivtužilac je obavezan da na ime svog dela doprinosa za izdržavanje tužilaca plaća po 12.500,00 dinara, a za ćerku DD 5.000,00 dinara, koja je kasnije presudom iz 2022. godine izmenjena samo u pogledu visine izdržavanja u odnosu na ćerku. Maloletni tužioci - protivtuženi žive u domaćinstvu njihove majke u ..., u stanu koji je u njenom vlasništvu, a zakonska zastupnica je zaposlena u Opštoj bolnici u ..., na radnom mestu ... i mesečno zarađuje 76.000,00 dinara, a pored redovnih primanja ostavaruje i dodatne prihode, pa ukupno mesečno ostvari oko 110.000,00 dinara. Od donošenja prethodne odluke suda 2020. godine, promenile su se prilike utoliko što su veće potrebe maloletnih tužilaca koji sada pohađaju srednju ... školu, te su njihove mesečne potrebe sada 46.000,00 dinara, za svakog ponaosob. Tuženi je po zanimanju lekar specijalista-..., koji je 30 godina radio u Opštoj bolnici ... . Isti je vlasnik nepokretnosti- kuće od 250 m2, koja se nalazi u ... . Trenutno živi u Nemačkoj sa sadašnjom suprugom, koja mesečno ostvaruje prihode od 3.000 evra, a on ima svoju privatnu lekarsku ambulatnu “ĐĐ”. Tuženi je upisan kao pratilac- staratelj deteta EE, rođenog 2012. godine, kojeg je dobio sa sadašnjom suprugom, a radi se o detetu sa posebnim potrebama. Za EE i njegove potrebe tuženi prima naknadu na mesečnom nivou od 540 evra, dečiji dodatak od 250 evra i ima dodatni neoporezivi rad od 520 evra. U Nemačkoj žive u iznajmljenom stanu, za koji plaćaju zakupninu od 810 evra mesečno, troškove za domaćinstvo od 120 evra, za hranu 700 evra, a za kupovinu odeće 300-400 evra. Tuženi plaća račune za nepokretnost u ..., gde živi sada punoletna ćerka DD. Troškovi tuženog-protivtužioca zajedno sa plaćanjem alimentacije u Srbiji iznose oko 57.000,00 dinara. Prema rešenju Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja od 28.03.2024. godine naknada za izdržavanje u hraniteljskoj porodici iznosi 45.604,00 dinara.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je tuženi – protivtužilac u obavezi da doprinosi izdržavanju maloletnih tužilaca mesečnim iznosom od po 23.000,00 dinara, po svakom detetu ponaosob, odnosno ukupno 46.000,00 dinara mesečno počev od 08.08.2023. godine, pa ubuduće dok postoje zakonski uslovi, shodno odredbi člana 67. i 68. stav 1. i 2. Porodičnog zakona, te člana 73., 154., 160., 162. i 164. istog zakona.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo pri odlučivanju o visini obaveze tuženog – protivtužioca u izdržavanju njegove dece, maloletnih tužioca – protivtuženih.

Naime, prema odredbi člana 67. Porodičnog zakona, pravo je ali i dužnost roditelja da se staraju o deci, dok prema članu 75. i 160. stav 1. istog zakona, dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Visina izdržavanja određuje se prema potrebama deteta, kao poverioca izdržavanja (član 160. stav 2.) dok mogućnost roditelja, kao dužnika izdržavanja, zavisi od njihovim prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njihovih ličnih potreba, ali i obaveze izdržavanja drugih lica i drugih okolnosti od značaja za izdržavanje (član 160. stav 3. Porodičnog zakona).

Vrhovni sud nalazi da su sudovi, u kontekstu navedenih zakonskih odredbi, pravilno ocenili utvrđene činjenice – okolnosti koje su od uticaja na odluku o visini doprinosa tuženog - protivtužioca u izdržavanju zajedničke maloletne dece stranaka. Navodi revizije tuženog kojima se ukazuje da je određeni novčani iznos previsoko odmeren, odnosno da ne odgovara ukupnim potrebama, kao ni ostalim okolnostima koje se pre svega tiču mogućnosti tuženog, kao dužnika izdržavanja, su neosnovani. Naime, iz napred navedenih zakonskih odredbi proizilazi da se potrebe deteta utvrđuju, između ostalog, u skladu sa mogućnostima roditelja, jer deca prate standard svojih roditelja. Tuženi je zdrav i radno sposoban, a isti je do momenta neplaćenog odsustva obavljao poslove u svojoj struci kao lekar i ostvarivao primanja, takođe isti poseduje nepokretnost, a nakon odlaska iz zemlje u Nemačku otvorio je na svoje ime lekarsku ambulantu, te isti ima mogućnosti za sticanje zarade kako bi ostvario prihode kojima će delimično da podmiri troškove izdržavanja dece, te imajući u vidu i ostale utvrđene činjenice, kao i da njegova bivša supruga takođe doprinosi izdržavanju zajedničke dece, Vrhovni sud nalazi da je tuženi – protivtužilac u mogućnosti da doprinosi izdržavanju maloletnih AA i BB, a koja visina doprinosa izdržavanja neće ugroziti njegovu egzistenciju.

Nižestepeni sudovi su, uz pravilan osvrt i obrazloženje i svih ostalih utvrđenih okolnosti koje su od značaja za određivanje izdržavanja deteta, vodili računa i o minimalnoj sumi izdržavanja, nasuprot navodima revizije. Kriterijumi određivanja izdržavanja iz člana 160. Porodičnog zakona svakako obuhvataju i minimalnu sumu izdržavanja koja predstavlja sumu koju kao naknadu za hranjenike odnosno za lica na porodičnom smeštaju periodično utvrđuje ministarstvo nadležno za porodičnu zaštitu, u skladu sa zakonom. Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, uzimajući u obzir uzrast dece i njihove, ali i potrebe dužnika izdržavanja, kao i njegove mogućnosti, nižestepeni sudovi su pravilno odmerili mesečni iznos, sve imajući u vidu da je minimalna suma izdržavanja, suprotno netačnom navodu revidenta, u martu 2024. godine iznosila 45.604,00 dinara.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Branka Dražić s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković