U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a na ostale bitne povrede odredaba parničnog postupka zbog kojih se revizija može izjaviti se navodima revizije određeno ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su bile u vanbračnoj zajednici od 1999. do 2001. godine, iz koje imaju zajedničko dete ćerku VV rođenu ...2000. godine. Nakon prestanka zajednice života stranaka mal. dete nastavilo je da živi sa majkom.

Tuženi je pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Negotinu P2 274/16 od 23.12.2016. godine, obavezan da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal. deteta plaća iznos od 14.000,00 dinara mesečno počev od 21.10.2016. godine pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi. U periodu pre donošenja navedene presude tuženi nije doprinosio izdržavanju mal. deteta, već je to činila samo tužilja, pa tužbom u ovoj pravnoj stvari tužilja potražuje naknadu za izdržavanje deteta za period od 06.03.2007. godine do 21.10.2016. godine, od kada je obaveza izdržavanja utvrđena sudskom odlukom.

Tužilja je zaposlena. Nema drugu imovinu nito drugih lica prema kojima ima obavezu izdržavanja. Tuženi živi i radi u inostranstvu, sa novom suprugom, sa kojom ima mal. dete. Ne osporava tvrdnju tužilje da nije doprinosio izdržavanju mal. VV, ali je istakao prigovor zastarelosti potraživanja.

Na ovako utvrđeno činjenično stanje, prvostepeni sud je primenom materijalnog prava iz članova 72. i 165. Porodičnog zakona i člana 371. Zakona o obligacionim odnosima ocenio da je neosnovan prigovor zastarelosti potraživanja i prema utvrđenim mesečnim potrebama mal. deteta u spornom periodu, imajući u vidu i iznos naknade za idržavanje deteta u hraniteljskoj porodici, obavezao tuženog da tužilji isplati iznos od 1.407.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od podnošenja tužbe do isplate.

Drugostepeni sud je ocenio da tužilji ne pripada pravo na naknadu za dato izdržavanje, ni u smislu odredbe člana 165. Porodičnog zakona ("Službeni glasnik RS", br. 18/2005, 72/2011, 6/2015), ni po osnovu pravila o sticanju bez osnova, propisanih odredbama člana 210.-218. Zakona o obligacionim odnosima, zbog čega je prvostepenu presudu preinačio i tužbeni zahtev odbio, kao neosnovan.

Neosnovano se navodima revizije osporava pravilna primena materijalnog prava.

Članom 73. Porodičnog zakona propisano je da roditelji imaju pravo i dužnost da izdržavaju dete pod uslovima određenim ovim zakonom, a članom 154. stav 1. istog zakona je propisano da maloletno dete ima pravo na izdržavanje od roditelja.

Prema članu 160. stav 1. istog zakona, izdržavanje se određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja. Odredbom člana 165. istog zakona propisano je da lice koje je faktički davalo izdržavanje, a nije imalo pravnu obavezu, ima pravo na naknadu za učinjeno izdržavanje od lica koje je po ovom zakonu bilo dužno da daje izdržavanje. Ako je više lica istovremeno bilo dužno da daje izdržavanje, njihova obaveza je solidarna. Odredba člana 166. stav 5. Porodičnog zakona propisuje da ukoliko je više lica istovremeno dužno da daje izdržavanje, njihova obaveza je podeljena.

Iz citiranih zakonskih odredbi proizlazi da za razliku od zahteva za izdržavanje, po kome se novčana obaveza uvek određuje za period ubuduće, pravo na regres predstavlja pravo lica, koje je bez pravne obaveze podmirivalo u prošlosti nečije troškove izdržavanja, da zahteva naknadu za dato izdržavanje od lica koje je po zakonu bilo dužno da daje izdržavanje. Radi se o imovinskopravnom zahtevu čija visina se odmerava prema faktički datim sredstvima za izdržavanje, a ne retroaktivnom primenom dosuđenog iznosa izdržavanja. Kada je više lica po zakonu bilo istovremeno dužno da daje izdržavanje, oni odgovaraju trećem licu solidarno za učinjene troškove izdržavanja. Međutim, između lica koja su istovremeno po zakonu dužna da daju izdržavanje, kao u konkretnom slučaju, ne primenjuju se pravila o solidarnim obavezama, jer je njihova obaveza zajednička i podeljena i zavisi, između ostalog, i od mogućnosti svakog dužnika posebno.

U konkretnom slučaju, do donošenja presude Osnovnog suda u Negotinu P2 274/16 od 23.12.2016. godine, kojom je tuženi obavezan da plaćanjem određenog mesečnog iznosa doprinosi izdržavanju zajedničkog mal. deteta, tužilja je, kao majka, svojim sredstvima izdržavala zajedničko mal. dete, a nije lice koje nema pravnu obavezu izdržavanja svog deteta. Naprotiv, ona tu pravnu obavezu ima na osnovu člana 68, 73. i 154. Porodičnog zakona. Smisao pravila iz člana 165. stav 1. Porodičnog zakona je da pravo na regres ima treće lice koje faktički plaća izdržavanje iako nema zakonsku obavezu, što nije situacija u konkretnom slučaju jer roditelji imaju zakonsku obavezu da izdržavaju svoju decu. Stoga tužilja nema pravo regresa od tuženog, ne samo po osnovu pravila iz Porodičnog zakona (koji je uredio odnose roditelja i dece - obavezu izdržavanja), već ni po osnovu pravila o sticanju bez osnova (član 210-218. Zakona o obligacionim odnosima), kako je to pravilno ocenio drugostpeni sud.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić