U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Danijele Nikolić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Uroš Tešmanović, advokat iz ..., protiv tuženog Grada Beograda – Sekretarijat za privredu Gradske uprave Grada Beograd, koga zastupa Gradsko pravobranilaštvo, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 8011/2018 od 09.05.2019. godine, u sednici veća koja je održana dana 21.01.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 8011/2018 od 09.05.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 17769/17 od 23.05.2018. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev pa je obavezan tuženi da tužiocu na ime naknade štete zbog izgubljene dobiti isplati ukupan iznos od 543.702,72 dinara, u pojedinačnim mesečnim iznosima navedenim u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom počev od dospelosti pa do isplate. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 222.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana kada nastupe uslovi za izvršenje pa do isplate. Stavom trećim izreke, tužilac je oslobođen plaćanja sudskih taksi.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 8011/2018 od 09.05.2019. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 17769/17 od 23.05.2018. godine u stavu prvom izreke i zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da mu, na ime naknade štete zbog izgubljene dobiti isplati ukupan iznos od 543.702,72 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose bliže određene ovim stavom izreke, odbijen kao neosnovan. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima sadržano u stavu drugom izreke presude Prvog osnovnog suda u Beogradu P 17769/17 od 23.05.2018. godine, i zahtev tužioca za naknadu troškova postupka odbijen kao neosnovan. Stavom trećim izreke, obavezan je tužilac da tuženom na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 108.000,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove drugostepenog postupka u iznosu od 18.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, na osnovu odredbe člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Takođe nije učinjena ni bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP u vezi člana 8. ZPP, na koju se revizijom ukazuje, jer je po oceni ovog suda drugostepeni sud brižljivo i savesno cenio izvedene dokaze i to svaki dokaz posebno, saglasno odredbi člana 8, i za svoju odluku dao jasne i dovoljne razloge koje u svemu prihvata ovaj sud.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je dana 05.03.2004. godine nadležnom organu tuženog – Sekretarijatu za privredu Grada Beograda podneo zahtev za obavljanje delatnosti auto-taksi prevoza putnika na teritoriji Grada Beograda i dostavio dokaz o ispunjenosti traženih uslova, koji je odbijen rešenjem Sekretarijata za privredu Grada Beograda od 07.02.2006. godine broj VIII-05 broj ...- .../..., uz obrazloženje da nisu ispunjeni iz člana 8. stav 1. tačka 8. Odluke o auto-taksi prevozu, odnosno da nema slobodnih mesta za taksi vozilo.

Odlukom Ustavnog suda U broj 53/04 od 29.05.2005. godine („Službeni glasnik RS“, broj 90/05) utvrđeno je da su neustavne i nezakonite odredbe člana 6. stav 1. tačka 7. i član 11. stav 4. Odluke o auto-taksi prevozu („Službeni list Grada Beograda“, broj 12/02, 5/03 i 14/04), koja je važila u mometnu podnošenja zahteva tužioca i odredba tačke 3. Plana potrebe za auto-taksi prevozom u Gradu Beogradu („Službeni list Grada Beograda“, broj 38/04). Nakon donošenja ove odluke Ustavnog suda, stupila je na snagu nova Odluka o auto-taksi prevozu („Službeni list Grada Beograda“, broj 29/05), koja nije bila predmet ocene Ustanog suda, a kojom je ponovo predviđeno ograničenje broja preduzetnika koji nisu mogli obavljati auto-taksi delatnost.

Protiv rešenja tuženog od 07.02.2006. godine tužilac je izjavio žalbu koja je rešenjem Gradskog veća Grada Beograda broj ...-.../... od 01.11.2006. godine odbijena. Tužilac je pokrenuo više upravnih sporova (U broj 797/06, U broj 2167/06 i U broj 1846/07). Presudom Okružnog suda u Beogradu U broj 2167/06 od 15.03.2007. godine uvažena je žalba tužioca i poništeno rešenje Gradskog veća Grada Beograda broj 344-665/06 od 01.11.2006. godine. Postupajući po nalogu iz presude Okružnog suda u Beogradu U broj 979/06 od 12. jula 2006. godine, kojom je naloženo Gradskom veću Grada Beograda da u roku od 30 dana od prijeme ove presude odluči o žalbi tužioca izjavljenoj protiv rešenja organa tuženog od 07.02.2006. godine, rešenjem Gradskog veća Grada Beograda od 31.03.2008. godine uvažena je žalba tužioca i naloženo Sekretarijatu za privredu Gradske uprave grada da donese odluku po predlogu tužioca, radi izmene pojedinačnog akta – rešenja 344.1 -299/04 od 07.02.2006. godine.

Rešenjem Sekretarijata za privredu Gradske uprave Grada Beograda od 27.08.2008. godine spojeni su postupci po zahtevu tužioca za izmenu pojedinačnog akta i zahtevu tužioca za obavljanje auto-taksi prevoza, kao samostalnom preduzetniku. Organ tuženog je dana 27.08.2008. godine tužiocu dao saglasnost za obavljanje auto-taksi prevoza. Tužilac je prijavljen kod Nacionalne službe za zapošljavanje kao nezaposleno lice od 30.07.2008. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev i obavezao tuženog da tužiocu naknadi utvrđeni iznos izgubljene dobiti. Drugostepeni sud je odlučujući o žalbi tuženog preinačio prvostepenu presudu i zaključio da je na osnovu potpuno i pravilno utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo, pa je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev za naknadu štete na ime izgubljene dobiti od 543.702,72 dinara sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, kao neosnovan.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev.

Odredbom člana 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, propisano je da pravno lice odgovara za štetu koju njegov ogran prouzrokuje trećem licu u vršenju ili u vezi sa vršenjem svojih funkcija. Postojanje osnova za naknadu štete uslovljava okolnost da je državni organ štetu pruzrokovao nezakonitim ili nepravilnim radom. Pod nezakonitim radom službenog lica ili organa pravnog lica smatra se postupanje suprotno zakonu, drugom propisu ili opštem aktu, kao i propuštanjem da se zakon, drugi propis ili opšti akt primeni, dok se pod nepravilnim radom podrazumeva činjenje ili nečinjenje protivno uobičajenom propisanom načinu obavljanja delatnosti čime se povređuje pravo ili interes nekog lica.

U vreme donošenja prvostepenog rešenja od 07.02.2006. godine bila je na snazi Odluka o auto-taksi prevozu („Službeni list Grada Beograda“, broj 29/05 od 27.12.2005. godine) koja je u članu 8. stav 1. tačka 8. predviđala slobodno radno mesto za taksi vozilo, a u članu 43. da će se postupak po prijavi za upis u Registar za obavljanje taksi prevoza koji je započet i po kome nije doneto rešenje do dana početka primene te odluke (28.12.2005. godine) nastaviti po odredbama te odluke (član 8. stav 1. tačka 8. odluke nije bio predmet ocene ustavnosti).

Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o prevozu u drumskom saobraćaju („Službeni glasnik RS“, broj 61 od 18.07.2005. godine, stupio na snagu 26.07.2005. godine) u članu 36. stav 4. predviđeno je da prilikom donošenja programa iz stava 2. tog člana opština, odnosno grad nemaju pravo da ograničavaju broj lica koja mogu obavljati auto-taksi prevoz na teritoriji opštine, odnosno grada. U „Službenom glasniku RS“, broj 91/2005 od 25.10.2005. godine objavljena je izmena koja je integrisana u tekst (sa stupanjem na snagu osmog dana od dana objavljivanja dana 02.11.2005. godine) kojim je brisana zabrana iz člana 36. stav 4. Zakona, iz čega proizilazi da zabrana ograničavanja broja auto-taksi prevoznika nije postojala u vreme donošenja rešenja organa tuženog (zabrana je postojala samo u periodu od 21.10.2005. godine-objavljivanje odluke Ustavnog suda do 28.12.2005. godine, kada je stupila na snagu nova Odluka o auto-taksi prevozu kojim je ovo ograničenje ponovo uvedeno).

Imajući u vidu izneto, kao i da je prvostepena odluka tuženog kojim je odlučeno o zahtevu tužioca, doneta 07.02.2006. godine u skladu sa tada važećom Odlukom o auto-taksi prevozu („Službeni list Grada Beograda“, broj 29/05) koja nije bila predmet ocene Ustavnog suda, kojom je ponovo predviđeno ograničavanje broja auto-taksi prevoznika, to Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pravilan zaključak drugostepenog suda da su organi tužene, prilikom donošenja spornih rešenja postupali u skladu sa propisima važećim u vreme njihovog donošenja, zbog čega u radnjama organa tuženog nema nepravilnog, odnosno nezakonitog postupanja, pa nema ni nepravilnog i nezakonitog rada iz člana 172. Zakona o obligacionim odnosima, kao osnova za naknadu štete.

Odlučujući o zahtevu tužioca, organi tuženog su primenili propise koji su bili na snazi u vreme donošenja odluka, što znači Odluku o auto-taksi prevozu koja je stupila na snagu 28.12.2005. godine, nakon što je 03.11.2005. godine stupio na snagu Zakonom o izmenama zakona o prevozu u drumskom saobraćaju kojim su brisane odredbe o zabrani ograničavanja auto-taksi prevoznika. Ova odluka nije bila predmet ocene Ustavnog suda, pa su neosnovani navodi revizije da su organi tuženog postupili protivno Ustavu RS i članu 56. stav 2. Zakona o postupku pred Ustavnim sudom i pravnom dejstvu njegovih odluka.

Odredbom člana 52. stav 1. i 2. tada važećeg Zakona o postupku pred Ustavnim sudom i pravnom dejstvu njegovih odluka („Službeni glasnik RS“ br. 32/91, 67/93, 10172005), propisano je kada Ustavni sud utvrdi da propis ili opšti akt nije u saglasnosti sa Ustavim ili zakonom, taj propis ili opšti akt prestaje da važi danom objavljivanja odluke Ustavnog suda u „Službenom glasniku RS“, a primenom odredbe člana 56. Stav 2 istog zakona oni se se neće primenjivati od dana objavljivanja odluke Ustavnog suda, ako iz odluke proizilazi da su ti propisi i drugi opšti akti nesaglasni Ustavu ili zakonu. Međutim, Odluka o auto-taksi prevozu koja je stupila na snagu od 28.12.2005. godine, odnosno član 8. stav 1. tačka 8. ove odluke, nije bio predmet ocene ustavnosti i zakonitosti pred Ustavnim sudom.

Sud je prilikom odlučivanja cenio i ostale navode revizije tužioca, ali ih nije posebno obrazlagao obzirom da nisu od uticaja na drugačiju odluku, a iste su ocenjene neosnovanim od strane drugostepenog suda.

Na osnovu iznetog, odlučeno je kao u izreci na osnovu odredbe člana 414. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić