U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Danijele Nikolić, članova veća, u parnici tužioca Opšte bolnice „Dr Laza K. Lazarević“ Šabac, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Odeljenje u Valjevu, protiv tuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Ivan Maštrapović advokat iz ..., radi regresa, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4714/19 od 09.01.2020. godine, u sednici veća održanoj dana 19.11.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4714/19 od 09.01.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Šapcu P 35/2016 od 15.10.2019. godine, stavom prvim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu isplati iznos od 10.757.942,30 dinara, kao i obračunatu zakonsku zateznu kamatu u ukupnom iznosu od 1.311.489,40 dinara, dok je zahtev za isplatu iznosa od 1.355.034,21 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.09.2017. godine do konačne isplate, odbijen kao neosnovan. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 520.200,00 dinara dok je preko ovog iznosa do ukupno traženog iznosa od 670.200,00 dinara, zahtev tužioca za naknadu troškova parničnog postupka odbijen kao neosnovan. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova parničnog postupka.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 4714/19 od 09.01.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Višeg suda u Šapcu P 35/2016 od 15.10.2019. godine u delu kojim je usvojen tužbeni zahtev i odlučeno o troškovima postupka. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP („Sl. glasnik RS“, br.72/2011, 49/2013-US, 74/2013-US, 55/2014, 87/2018 i 18/2020, u daljem tekstu ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, zahtev za regres u ovoj parnici proističe iz događaja od 15.09.2007. godine, kada je oštećeni BB pao s drveta i istog dana, u kasnim popodnevnim satima, zbog nastalih povreda primljen u Opštu bolnicu u Šapcu gde ga je pregledao tada dežurni lekar, ovde tuženi ..., koji je u to vreme bio zaposlen kod tužioca. Kod pacijenta je urađeno RTG snimanje na osnovu kog je utvrđeno da je dobio kompresivni prelom prvog lumbalnog pršljena, nakon čega mu je postavljen gips. Pacijent je zadržan u bolnici na posmatranju, a sledećeg dana 16.09.2007. godine žalio se na trnjenje u nogama, zbog čega je tuženi konsultovao lekara neurologa koji mu je predočio da pacijent ima slabiju osetljivost u predelu nogu na dodir od kolena pa naniže. Nakon konsultacije sa neurologom, tuženi je odlučio da se pacijent ne transportuje u drugu zdravstvenu ustanovu, već da mu se stanje prati, a ukoliko mu se stanje ne popravi da se nakon toga transportuje u drugu zdravstvenu ustanovu. I sledećeg dana pacijent se tuženom žalio na tegobe trnjenja u nogama, ali ni tada nije transportovan u drugu zdravstvenu ustanovu, već je to učinjeno tek 18.09.2007. godine, po nalogu drugog dežurnog lekara zaposlenog kod tužioca. Pacijent BB je hitno hirurški zbrinut u drugoj ustanovi, ali je kod njega nastupila potpuna oduzetost donjih ekstremiteta, nemogućnost kontrole mokrenja i pražnjenja creva, što se kategoriše kao naročito teški invaliditet.

Zbog nepravilnog lečenja oštećeni BB je vodio parnični postupak protiv ovde tužioca Opšte bolnice u Šapcu, u kome je utvrđena odgovornost bolnice za nastalu štetu. U tom postupku utvrđeno je postojanje uzročno-posledične veze između događaja povređivanja, sledstvenog lečenja pacijenta BB i utvrđenih posledica po njegovo zdravlje. Konstatovano je da postoji razlika u odnosu na doktrinarne stavove u lečenju pacijenta sa povredom kao u konkretnom slučaju, te da je nakon postavljanja dijagnoze pri prijemu BB u bolnici u Šapcu, kada je utvrđen uredan neurološki nalaz na donjim ekstremitetima nakon načinjenih RTG snimaka, bilo neophodno uraditi dodatno kompjuterizovano snimanje povređenog dela kičmenog stuba i to ukoliko ovo snimanje nije bilo moguće sprovesti u ovoj zdravstvenoj ustanovi, pacijenta je trebalo pravovremeno i adekvatno transportovati u zdravstvenu ustanovu u kojoj postoje adekvatni i optimalni uslovi za kompletno zbrinjavanje. S toga je tužena Opšta bolnica u Šapcu obavezana da oštećenom BB naknadi materijalnu štetu za duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti u iznosu od 4.000.000,00 dinara, fizičke bolove 100.000,00 dinara, za strah 1.000.000,00 dinara,za duševne bolove zbog naruženosti 1.000.000,00 dinara i materijalnu štetu na ime izgubljene zarade u iznosu od 1.153.482,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 653.173,60 dinara, počev od 23.04.2015. godine pa do isplate, kao i iznos od 280.970,12 dinara na ime troškova lečenja sa zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne iznose počev od dospelosti do isplate. Istom presudom, Opšta bolnica u Šapcu je obavezana da naknadi nematerijalnu štetu oštećenim VV i GG u iznosu od po 1.000.000,00 dinara za duševne bolove zbog naročito tešog invaliditeta supruga odnosno oca, kao i troškove postupka u iznosu od 1.245.989,29 dinara, tako da je ukupno potraživanje oštećenih iz presude Osnovnog suda u Novom Sadu od 23.04.2015. godine, presude Apelacionog suda u Novom Sadu od 08.10.2015. godine i presude Vrhovnog kasacionog suda iznosila 10.757.942,30 dinara. Obračunata zatezna kamata na dosuđene iznose od dana dospelosti svakog pojedinčanog iznosa do isteka roka za dobrovoljno plaćanje iznosila je 1.311.489,40 dinara. Ove iznose oštećeni su naplatili u izvršnim postupcima koje su vodili protiv ovde tužioca kao izvršnog dužnika, isplatama od 29.01.2016. godine i 11.09.2017. godine.

Tuženom je radni odnos kod tužioca prestao otkazom ugovora o radu na lični zahtev, rešenjem od 08.01.2013. godine.

Na osnovu nalaza i mišljenja Odbora za sudskomedicinska veštačenja Medicinskog fakulteta u Novom Sadu, obavljenog u predmetnom postupku, utvrđeno je postojanje uzročno-posledične veze između propusta tuženog, kao lekara koji je lečio oštećenog BB i nastale štete. Propust tuženog sastoji se u tome što je, nakon saznanja o postojanju neurološkog deficita kod pacijenta, propustio da pacijenta uputi u višu zdravstvenu ustanovu radi daljeg zbrinjavanja iako je nalaz neurologa zahtevao urgentno operativno lečenje tokom prvih časova od povređivanja, odnosno tokom prvog dana, jer bi se eventualni neurološki oporavak mogao očekivati ukoliko bi kičmena moždina bila dekompromitovana u vremenskom periodu kraćem od 24 sata. Prema nalazu i mišljenju veštaka, tuženi nije preduzeo sve potrebne mere i radnje u skladu sa pravilima struke, odnosno postupanje tuženog nije bilo u skladu sa doktrinarnim stavovima i postulatima dobre kliničke prakse pregleda pacijenta sa takvom povredom kičme. Osnovni propust je neopravdano zadržavanje pacijenta u bolnici u Šapcu, što je dovelo do nepokretnosti pacijenta. Takav propust kvalifikuje se grubom nepažnjom u postupanju, jer u skladu sa doktrinarnim stavovima i postulatima lekarske prakse, pregled pacijenata sa povredom kičme treba sprovoditi više puta dnevno i po utvrđivanju neurološkog deficita povređenog pacijenta odmah uputiti u višu ustanovu. Kako tuženi nije postupio na navedeni način, to je utvrđeno postojanje uzročno – posledične veze između događaja povređivanja, daljeg lečenja pacijenta i utvrđenih posledica po zdravlje povređenog pacijenta.

Iz nalaza i mišljenja veštaka Milisava Vukomanovića, utvrđeno je da je ukupna visina potraživanja izvršnih poverilaca BB, VV i GG, koje im je dosuđeno pravnosnažnim izvršnim presudama Osnovnog suda u Novom Sadu 23.04.2015. godine, Apelacionog suda u Novom Sadu od 08.10.2015. godine i presudom Vrhovnog kasacionog suda od 09.09.2016. godine, iznosi 10.757.942,30 dinara, a da obračunata zatezna kamata iznosi 1.311.489,40 dinara.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su saglasno odredbama člana 171. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima i člana 163. Zakona o radu ocenili da na strani tuženog postoji odgovornost za nastalu štetu, koja je nastala kao posledica grube nepažnje i nesavesnosti u lečenju pacijenta, zbog čega je obavezan da štetu naknadi tužiocu u iznosu koji je tužilac platio oštećenima po osnovu pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka.

Ocenjujući navode revizije tuženog, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se navedeni zaključak nižestepenih sudova zasniva na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Naime, predmet tužbenog zahteva u ovoj parnici je isplata regresa štete koju je Opšta bolnica u Šapcu, ovde tužilac, dana 29.01.2016. godine i 11.09.2017. godine, isplatila oštećenom BB i članovima njegove porodice VV i GG, po pravnosnažnim presudama Osnovnog suda u Novom Sadu 23.04.2015. godine, Apelacionog suda u Novom Sadu od 08.10.2015. godine i Vrhovnog kasacionog suda od 09.09.2016. godine. Ovim presudama utvrđena je odgovornost Opšte bolnice Šabac, tužene u tom postupku, za konačno stanje pacijenta BB koje je posledica propusta zaposlenih da urade dodatno kompjuterizovano CT snimanje povređenog dela kičmenog stuba, odnosno da u tu svrhu pravoremeno i adekvatno transportuju pacijenta u zdravstvenu ustanovu u kojoj postoje uslovi za takvu vrstu pregleda i operativno lečenje pacijenta sa takvom povredom, što je u tom postupku ocenjeno kao propust tužene. Utvrđeno je postojanje razlike u odnosu na doktrinarne stavove u lečenju pacijenta sa povredom kao u konkretnom slučaju, te postojanje uzročno-posledične veze između događaja povređivanja pacijenta BB, lečenja pacijenta kod tužene i utvrđenih posledica po njegovo zdravlje. Isplatom naknade ove štete oštećenom BB i članovima njegove porodice VV i GG, na ovde tužioca Opštu bolnicu u Šapcu je, shodno odredbama člana 171. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima i člana 163. Zakona o radu, prešlo potraživanje isplaćene štete, a imajući u vidu da je šteta nastala kao posledica propusta u radu zaposlenih u toj bolnici.

Osnov za regres proizlazi iz člana 171. stav 2. ZOO, kojim je propisano da pravno lice koje je oštećeniku naknadilo štetu koji je zaposleni prouzrokovao namerno ili krajnjom nepažnjom od tog zaposlenog može zahtevati naknadu plaćenog iznosa. Članom 163. stav 1. Zakona o radu propisano je da je zaposleni odgovoran za štetu koju je na radu ili u vezi s radom, namerno ili krajnjom nepažnjom, prouzrokovao poslodavcu, u skladu sa zakonom, dok je stavom sedam istog člana propisano da zaposleni koji je na radu ili u vezi s radom namerno ili krajnjom nepažnjom prouzrokovao štetu trećem licu, a koju je naknadio poslodavac, dužan je da poslodavcu naknadi iznos isplaćene štete.

Obaveza tuženog na isplatu potraživanja koja je predmet ove parnice, proizlazi iz činjenice da tuženi, kao lekar koji je lečio oštećenog, nije valjano i u svemu postupao u skladu sa pravilima struke jer je po saznanju za neurološki deficit kod pacijenta propustio da pacijenta odmah uputi u drugu zdravstvenu ustanovu radi daljeg zbrinjavanja, iako je nalaz neurologa zahtevao urgentno operativno lečenje tokom prvih časova od povređivanja, odnosno tokom prvog dana, što predstavlja standard u medicini jer bi se eventualni neurološki oporavak pacijenta mogao očekivati ukoliko bi kičmena moždina bila dekompromitovana u vremenskom periodu kraćem od 24 sata. Kao osnovni propust tuženog koji je doveo do nepokretnosti pacijenta navedeno je neopravdano zadržavanje pacijenta u bolnici u Šapcu. Ovakvo postupanje tuženog, po stanovištu veštaka medicinske struke, suprotno je doktrinarnim stavovima i postulatima dobre kliničke prakse i predstavlja grubu nepažnju u obavljanju lečenja pacijenta kao profesionalne delatnosti tuženog.

S obzirom na navedeno ne mogu se prihvatiti kao osnovani navodi revizije kojima se ukazuje na nepostojanje osnova odgovornosti za nastalu štetu na strani tuženog i pogrešnu primenu materijalnog prava. Ovo imajući u vidu da je tokom postupka nesumnjivo utrđeno postojanje uzročno-posledične veze između nastale štete i propusta i nepravilnosti u radu tuženog, kao lekara koji je lečio oštećenog, koji su ocenjeni kao gruba nepažnja, te su po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo i obavezli tuženog da tužiocu naknadi štetu u visini koja je utvrđena na osnovu nalaza i mišljenja veštaka ekonomske struke.

Tuženi u reviziji ponavlja navode prethodno istaknute u žalbi, o kojima se drugostepeni sud izjasnio u svojoj odluci, a kojima ukazuje da je u drugostepenom postupku učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP i kojima osporava pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje, te stavlja primedbe na ocenu izvedenih dokaza iz člana 8. ZPP. Međutim, ove navode Vrhovni kasacioni sud nije cenio jer se revizija iz ovih razloga ne može izjaviti u smislu člana 407. ZPP.

Iz izvedenih razloga na osnovu odredbi člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić