Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju, iz svih zakonskih razloga.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku ("Službeni glasnik RS", br. 72/2011…18/2020, u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni kasacioni sudu je ocenio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a na ostale bitne povrede odredaba parničnog postupka zbo kojih se revizija može izjaviti se navodima revizije određeno ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, Agencija ''GG'' iz ..., čiji je vlasnik bila majka tužilaca sada pok. VV i Grad Beograd, Gradska uprava, Sekretarijat za saobraćaj zaključili su 29.12.1997. godine ugovor o zakupu platoa u ulici Sremskoj i dela ulice Sremske sa prilaznim stepenicama iz Prizrenske iz Sremske ulice u Beogradu, radi organizovanja bazara na otvorenom prostoru, sa 112 maloprodajnih tezgi, za period od 01.01.1998. godine zaključno sa 31.12.1998. godine.

Rešenjem komunalne policije, Odeljenja za inspekcijske poslove Gradske opštine Stari Grad u Beogradu od 18.08.2003. godine (pravnosnažno 22.12.2003. godine) naloženo je Agenciji ''GG'' da sa javne površine ulice Sremske u Beogradu, kao i između ulica Prizrenske i Sremske ukloni 112 tezgi, u roku od pet dana od dana prijema rešenja, a da će se u suprotnom rešenje sprovesti preko drugog lica, prinudnim putem, o trošku izvršenika, o čemu će se odlučiti posebnim zaključkom.

Rešenjem Sekretarijata za inspekcijske poslove Grada Beograda, Sektora za komunalne i inspekcijski nadzor od 24.10.2003. godine odbijena je žalba Agencije ''GG'' izjavljena protiv rešenja komunalnog inspektora Odeljenja za inspekcijske poslove Opštine Stari Grad od 18.08.2003. godine.

Presudom Okružnog suda u Beogradu U 31/04 od 27.02.2004. godine (pravnosnažna 06.07.2005. godine) odbijena je tužba tužioca Agencije ''GG'' za poništaj rešenja Sekretarijata za inspekcijske poslove Grada Beograda, Sektora za komunalne i inspekcijski nadzor od 24.10.2003. godine.

Presudom Trgovinskog suda u Beogradu P 681/04 od 20.04.2004. godine (pravnosnažna 28.12.2004. godine) usvojen je tužbeni zahtev tužioca Grada Beograda, pa je obavezana tužena Agencija ''GG'' sa sedištem u ... da se sa svim licima i stvarima iseli sa platoa u ulici Sremskoj u Beogradu i preda ga tužiocu Gradu Beogradu na slobodno upravljanje i korišćenje, u roku od 8 dana od dana pravnosnažnosti odluke, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Zaključkom o dozvoli izvršenja Grada Beograda, Gradske opštine Stari Grad od 13.07.2004. godine dozvoljeno je izvršenje rešenja Odeljenja za inspekcijske poslove, Komunalne inspekcije Opštine Stari Grad od 18.08.2003. godine protiv izvršenika Agencije ''GG'' iz ..., koju zastupa direktor VV, određeno je da će se izvršenje sprovesti tako što će sa javne površine biti uklonjeno svih 112 tezgi prinudnim putem fizički, preko drugog lica o trošku izvršenika ukoliko on sam ne sprovede ovu radnju. Određeno je da troškovi prinudnog izvršenja padaju na teret izvršenika, o čemu će se odlučiti posebnim zaključkom, kao i da žalba ne odlaže započeto izvršenje.

Gradska opština Stari Grad, Opštinska uprava, Odeljenje za komunalne poslove i komunalnu inspekciju je zaključkom od 23.11.2005. godine odbila zahtev Agencije ''GG'' iz ... za odlaganje izvršenja rešenja Odeljenja za inspekcijske poslove Opštine Stari Grad od 18.08.2003. godine, koje je zakazano za 24.11.2005. godine. Rešenjem Sekretarijata za inspekcijske poslove Grada Beograda, Sektora za komunalni i inspekcijski nadzor od 26.12.2005. godine odbijena je žalba Agencije ''GG'' iz ... izjavljena protiv zaključka Odeljenja za komunalne poslove i komunalnu inspekciju Opštine Stari Grad od 23.11.2005. godine.

Dopisom Gradske opštine Stari Grad od 24.11.2005. godine, obaveštena je Agencija ''GG'' da će prinudno izvršenje biti sprovedeno 25.11.2005. godine. DP „Stari Grad“ je po osnovu ugovora od 14.05.2003. godine zaključenog sa tuženom Opštinom sproveo izvršenje uklanjanja 112 tezgi koje su se nalazile na platou u ulici Sremskoj prema ulici Prizrenskoj u Beogradu, u vremenskom trajanju od tri dana.

Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka Miroslava Ružića utvrđeno je da je na predmetnim tezgama nastala totalna šteta usled nestručnog i grubog rušenja od strane DP „Stari Grad“. Veštačenjem preko Gradskog zavoda za veštačenje utvrđena je vrednost tezgi u iznosu od 21.904.630,00 dinara i vrednost materijala da je demontiran po pravilima struke u iznosu od 19.713.950,00 dinara.

Tužilac AA je u svom iskazu naveo da je njegov pravni prethodnik obaveštenje o prinudnom uklanjanju tezgi dobio 7 dana pre 25.11.2005. godine za kada je zakazano sprovođenje radnji izvršenja, te da nije preduzeo nikakvu radnju da tezge samostalno demontira, već je na dan samog prinudnog izvršenja podneo zahtev za odlaganje izvršenja, za koji je mogao pretpostaviti da neće biti uvažen, s obzirom na ishod postupka i odluke koje su prethodile prinudnom izvršenju.

Izvršenik nije obezbedio pristup tezgama na dan prinudnog izvršenja, jer su svi zakupci tog dana radili na zakupljenim tezgama iako je u obaveštenju Grada Beograda, Gradske opštine Stari Grad, Odeljenje za komunalne poslove i komunalnu inspekciju od 24.11.2005. godine naznačeno da je potrebno obezbediti pristup objektima, odnosno tezgama.

Na ovako utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud je primenio materijalno pravo iz člana 172. stav 1, 189. stav 2, 192. i 277. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima i člana 232. ZPP i ocenio da je tužena odgovarna za štetu koju je pravni prethodnik tužilaca pretrpeo nepravilnim radom njenih organa, jer su radnici DP „Stari Grad“ koje je tuženi angažovao, u postupku prinudnog sprovođenja izvršenja uklanjanja tezgi postupali nestručno, nesavesno i nekvalitetno. Pritom je ocenjeno da postoji doprinos tužioca nastanku štete, zbog čega je tužbeni zahtev delimično usvojen u iznosu od 9.856.975,00 dinara, a u preostalom delu odbijen, kao neosnovan.

Po oceni drugostepenog suda iz pravilno i potpuno utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je izveo pogrešan zaključak da je uzrok štete nepravilan rad tužene u sprovođenju prinudnog izvršenja, zbog čega je pobijanom presudom prvostepenu presudu u usvajajućem delu preinačio tako što je tužbeni zahtev odbio, kao neosnovan.

Neosnovano se navodima revizije osporava pravilna primena materijalnog prava.

Prema članu 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima pravno lice odgovara za štetu koju je njegov organ prouzrokovao trećem licu u vršenju ili u vezi sa vršenjem svoje funkcije. Iz navedene odredbe proizlazi da stranka ima pravo na naknadu štete ako je šteta nastala kao posledica protivpravnosti, odnosno nezakonitog ili nepravilnog rada organa tužene, a što proističe iz člana 35. Ustava Republike Srbije, po kome svako ima pravo na naknadu materijalne i nematerijalne štete koju mu je nezakonitim i nepravilnim radom prouzrokovalo službeno lice.

Da bi oštećeni ostvario pravo na naknadu štete od pravnog lica po pravilima odgovornosti za drugog, oštećeni treba da dokaže, pored opštih uslova za građansko-pravnu odgovornost (uzročna veza i šteta), da je štetu pričinio organ pravnog lica nezakonitim radom u vršenju svojih funkcija, odnosno nepravilnim radom. Pod nezakonitim radom službenog lica ili organa smatra se postupanje suprotno zakonu, drugom propisu ili opštem aktu, kao i propuštanje da se zakon, drugi propis ili opšti akt primeni. Pod nepravilnim radom podrazumeva se činjenje ili nečinjenje protivno uobičajenom i propisanom načinu obavljanja delatnosti koja šteti pravu ili interesima nekog lica.

Pri tom ne dovodi ni svako nepravilno postupanje državnog organa u okviru zakonskih ovlašćenja do prava trećeg lica na naknadu štete, već odgovornost pravnog lica postoji ako je šteta nastala kao posledica takvog rada njenih organa koji se može smatrati prekoračenjem, zloupotrebom ili pogrešnom primenom datih ovlašćenja.

U konkretnom slučaju, šteta na koju se tužioci pozivaju nije posledica protivpravne radnje, odnosno nezakonitog rada organa tuženog u vršenju ili u vezi sa vršenjem svojih funkcija. Pravni prethodnik tužilaca nije postupio po konačnim odlukama upravnog organa tužene niti po pravnosnažnim presudama sudova, prema kojima je bio u obavezi da u određenom roku ukloni predmetne tezge i plato u ulici Sremskoj ispražnjen od lica i stvari preda Gradu Beogradu, što je dovelo do postupka prinudnog izvršenja preko drugih lica o trošku izvršenika. Pri tom je pravni prethodnik tužilaca bio blagovremeno obavešten o danu i času sprovođenja izvršenja, a svojim zakupcima nije otkazao zakup tezgi, već su oni na dan sprovođenja izvršenja prodavali robu na tezgama i radnike anagažovane na sklanjanju tezgi gađali jajima i drugim predmetima u znak protesta zbog sporovđenja izvršenja.

Kod takvog stanja stvari, imajući u vidu nepristupačnu lokaciju na kojoj je sprovođeno prinudno izvršenje fizičkog uklanjanja tezgi, kao i da je isto sprovođeno u uslovima nereda koje su izazvala lica sa kojima pravni prethodnik tužilaca nije regulisao svoje poslovne odnose i uz pristustvo i intervenciju policije, i po oceni Vrhovnog kascionog suda se od izvršnog organa nije moglo očekivati da izvršnu radnju sprovede tako da izvršeniku sačuva materijal u stanju u kojem bi bio podesan za dalju upotrebu za istu namenu.

Postupanje organa tužene nije bilo nezakonito, jer se zasnivalo na pravnosnažnoj i izvršnoj odluci nadležnog organa, a prema okolnostima konkretnog slučaja u kojima je izvršna radnja sprovedena postupanje organa tužene se ne može smatrati ni nepravilnim radom organa, koji bi u smislu odredbe člana 172. ZOO vodio odgovornosti tužene za pretpljenu štetu. Tužena je radnju izvršenja, koja je predstavljala obavezu pravnog prethodnika tužilaca, sproveo na jedini mogući način fizičkim ulanjanjem tezgi, skidanjem njihovih pokrivača, demontažom, sečenjem metalnih elemanata i odvajanjem od tla u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku, važećeg u vreme prinudnog izvršenja.

U preostalom delu revizija stavlja primedbe na ocenu dokaza iz člana 8. ZPP, zbog čega se revizija ne može izjaviti prema članu 407. stav 2. ZPP.

Nisu osnovani ni navodi revizije kojima se osporava odluka o troškovima postupka. Stranci koja je uspela u sporu, primenom čl. 153, 154. i 163. ZPP pripada pravo na naknadu troškova prema visini konačno opredeljenog tužbenog zahteva o kojem je odlučeno pobijanom presudom, primenom Tarife o nagrama i naknadama troškova za rad advokata. Neplaćanje troškova veštačenja od strane stranke koja je izvođenje tog dokaza predložila će biti predmet postupka prinudnog izvršenja, ali ne utiče na pravo stranke koja je uspela u sporu da taj trošak naplati od suprotne strane u postupku.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić