Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena - protivtužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 ... 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Neosnovani su revizijski navodi da je drugostepeni sud učinio bitnu povredu iz člana 374. stav 1. u vezi člana 8. ZPP-a, jer je drugostepeni sud pravilno primenio sve odredbe ovog zakona i za svoju odluku dao pravilne, jasne i neprotivrečne razloge o svim bitnim činjenicma. Suprotno tvrdnji revidenta revizijski sud smatra da je drugostepeni sud ocenio sve žalbene navode koji su od značaja za presuđenje ove parnice.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tokom trajanja vanbračne zajednice parničnih stranaka rođena je ... godine, njihova ćerka VV. Vanbračna zajednica parničnih stranaka prekinuta je 10.04.2021. godine, od kada mal. VV živi sa svojim majkom. U toku ove parnice stranke su se saglasile da zajedničko dete stranaka bude povereno na samostalno vršenje roditeljskog prava majci i uređeni su lični odnosi mal. deteta sa ocem prema nalazu i mišljenju Centra za socijalni rad Bor od 28.01.2022.godine. Tužilac (rođen ... godine) je nezaposlen. Živi u domaćinstvu sa svojom majkom koja je penzioner sa mesečnom penzijom od 37.902,80 dinara. Nema zakonsku obavezu izdržavanja drugih lica. Tužena (rođena ... godine) zaposlena je u piljari i ostvaruje mesečnu zaradu u iznosu od 33.000,00 dinara. Ostvarila je pravo na roditeljski dodatak u iznosu od 10.281,85 dinara za mal. VV. Pored izdržavanja mal. VV ima obavezu izdržavanja i prema maloletnom detetu iz prethodnog braka,čijem izdržavanju doprinosi i otac deteta iznosom od 7.000,00 dinara mesečno. Sa maloletnom decom živi u dvosobnom stanu sa svojim roditeljima i braćom. Utvrđeno je da mesečne potrebe za mal. VV iznose 22.000,00 dinara mesečno i odnose se na ishranu, odevanje, sredstva za ličnu higijenu i razonodu. Sud je, osim o potrebama mal. dece i mogućnostima roditelja da stiču zaradu, vodio računa i o minimalnoj sumi izdržavanja u smislu člana 160. stav 4. Porodičnog zakona, koju periodično utvrđuje ministarstvo nadležno za porodičnu zaštitu, koja je u vreme donošenja prvostepene presude iznosila 34.414,00 dinara.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je pobijenom presudom utvrđena visina obaveze tužioca da doprinosi izdržavanju maloletnog deteta na način kako je to određeno nižestepenim presudama na osnovu članova 160. - 162. Porodičnog zakona-PZ, imajući u vidu sve okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja.

Naime prema odredbi člana 67. Porodičnog zakona-PZ („Službeni glasnik RS“, broj 18/05...6/15) pravo je ali i dužnost roditelja da se staraju o deci, dok je prema članu 154. i 160. stav 1. istog zakona dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Visina izdržavanja određuje se prema potrebama deteta, kao poverioca izdržavanja kako to propisuje član 160. stav 2. istog zakona, dok mogućnost roditelja, kao dužnika izdržavanja zavisi od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegovih ličnih potreba, ali i obaveze izdržavanja drugih lica i drugih okolnosti od značaja za izdržavanje (član 160. stav 3. PZ). Izdržavanje deteta je osnovna obaveza oba roditelja i izričito je propisana članom 73. PZ, a ova obaveza proizlazi iz sadržine roditeljskog prava (član 68. stav 2. PZ) i usko je povezana sa njihovim pravom i dužnošću da decu čuvaju, podižu, vaspitavaju i obrazuju.

Pravilno su nižestepeni sudovi primenili odredbu člana 160. PZ, kojom su propisani način i uslovi pod kojima se određuje iznos izdržavanja - prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja (koje zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržavanja druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja), pri čemu se vodi računa o minimalanoj sumi izdržavanja, kao i odredbu člana 162. stav 3. istog zakona koja propisuje da visina izdržavanja treba da omogući najmanje takav nivo životnog standarda za dete kakav uživa roditelj - dužnik izdržavanja, a sve u najboljem interesu maloletnog deteta u skladu sa članom 6. i 266. PZ.

Neosnovani su navodi revizije tužene da sud nije vodio računa o najboljem interesu mal. deteta i da je nepravilno primenio materijalno pravo iz člana 162. stav 3. PZ, zbog čega je prenisko odmeren doprinos tužioca u izdržavanju maloletne kćerke. Naime, pravilno su nižestepeni sudovi polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja primenom odredbi čl. 154.stav 1. i 160-162. PZ, a rukovodeći se najboljim interesom deteta saglasno članovima 6. i 266. PZ, obavezali tužioca da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal. deteta plaća iznos od 8.000,00 dinara mesečno, počev od od 28.09.2021. godine kao dana podnošenja protivtužbe pa ubuduće, dok je protivtužbeni zahtev preko dosuđenog a do traženog iznosa od 18.000,00 dinara (za iznos od 10.000,00 dinara), odbijen kao neosnovan.

Suprotno navodima revizije i prema mišljenju ovog suda navedenim iznosom obezbeđuje se zadovoljenje uslova za pravilan razvoj maloletne VV, uzrasta od ... godine (u vreme donošenja prvostepene presude) a pri tome se ne ugrožava egzistencija tužioca kao dužnika izdržavanja, s obzirom na njegove materijalne mogućnosti kao dužnika izdržavanja i sopstvene potrebe. Posebno kod činjenice da je majka ostvarila pravo na roditeljski dodatak u iznosu od 10.281,85 dinara za mal. VV, pa je ostatak iznosa do utvrđene mesečne potrebe od 22.000,00 dinara, upola manji od obaveze oca mal. VV. Takođe, u obezbeđenju sredstava potrebnih za izdržavanje dece roditelji su dužni da obostrano učestvuju, pri čemu se roditelju koji vrši roditeljsko pravo nad detetom u doprinos svakako računa i svakodnevno angažovanje na nezi, čuvanju i vaspitavanju. Majka je isto tako u obavezi da učestvuje u zadovoljenju potreba mal. dece plaćanjem novčanog iznosa, imajući u vidu da visina izdržavanja treba da omogući najmanje takav nivo životnog standarda za dete kakav uživa roditelj dužnik izdržavanja, ali da ne dođe do prevaljivanja tereta obaveze majke kao dužnika izdržavanja na oca kao jednakog obveznika.

Pored toga, kada je obaveza izdržavanja uspostavljena, visina izdržavanja se može i smanjiti i povećati prema članu 164. Porodičnog zakona, ako se promene okolnositi na osnovu kojih je doneta prethodna odluka.

Pravilna je odluka o troškovima postupka, s`obzirom na to da o naknadi troškova postupka u vezi sa porodičnim odnosima sud odlučuje po slobodnoj oceni u svakoj konkretnoj parnici na osnovu člana 207. PZ, vodeći računa o razlozima pravičnosti.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić