Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11...10/2023), Vrhovni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a takođe nema ni bitne povrede iz člana 374. stav 1. istog zakona na koju se u reviziji ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, za tavanski prostor višestambenog objekta na ... broj .. u Novom Sadu, površine 77m2, koji se delom koristio za sušenje veša, a delom se nije koristio s obzirom na nisku tavansku visinu, od strane nadležnih organa tuženog Grada Novog Sada u 1986.godini dato je mišljenje o mogućnosti pretvaranja zajedničkih prostorija u stanove, takvo da se bruto površina od 35m2 tavanskog prostora može pretvoriti u jednu jednosobnu stambenu jedinicu, u 1988. godini izdati su Urbanističko tehnički uslovi za promenu namene i adaptaciju tavanskog prostora u stambeni (stambena jedinica od oko 35m2) i zajednički prostor (od oko 40m2), na zapisniku kod Opštinskog sekretarijata za opštu upravu i zajedničke poslove 02.03.1989.godine potvrđena je saglasnost Kućnog saveta da se izvrši pretvaranje zajedničkih prostorija u stan prema izdatim UTU, a da se deo tavanskog prostora u površini od 38m2 pretvori u sušionicu i prostoriju za održavanje Kućnog saveta, rešenjem istog organa od 24.04.1989. godine ustanovljeno je pravo na pretvaranje dela tavanskog prostora u stan u površini od oko 35m2 u korist Stambene zadruge „Cesla-Dom“ iz Novog Sada i rešenjem od 30.03.1990. godine ovom investitoru odobreno građenje radi pretvaranja dela tavanskog prostora u stambeni, površine od oko 35m2. Između Stambene zadruge „Cesla - Dom“, s jedne strane, i AA i BB kao zadrugara, sa druge strane, zaključen je ugovor o pravima i obavezama od 30.05.1990. godine, prema kojem zadrugari udružuju sredstva radi izgradnje - adaptacije potkrovlja u stambenu jedinicu - stan u predmetnoj zgradi površine 39,20m2. Između ovih lica, nakon donetog rešenja Sekretarijata za urbanizam od 12.04.1995.godine kojim je izdato odobrenje za upotrebu pretvorenog dela tavanskog prostora u stambeni, zaključen je aneks ugovora 25.04.1995. godine kojim je konstatovano da je izgradnja završena, dobijeno odobrenje za upotrebu stana i izvršena primopredaja, da su zadrugari isplatili konačnu vrednost stana za 39,20m2 koliko iznosi konačna površina stana i da Zadruga dozvoljava da se bez njenog daljeg pitanja i odobrenja zadrugari uknjiže kao vlasnici na stanu.

Etažiranje je znatno kasnije izvršeno. To je učinjeno na način kojim se ne iskazuje postojanje stana od 39,20m2 na četvrtom spratu zgrade, već je na ovom spratu kao jedini stan upisan stan broj 9 ukupne površine 71,87m2. Naime, rešenjem nadležnog organa uprave od 25.01.2002. godine potvrđen je nacrt posebnih delova zgrade koji se odnosi na predmetni objekat sagrađen na parceli broj .., tako da su kao posebne celine označeni stanovi od jedan do osam sa navedenom površinom za svaki od tih stanova, a za stan broj 9 nabrojane su prostorije od 1,2,4,5,6,7,8 i 9 na četvrtom spratu zgrade broj 1 i navedena ukupna površina 71,87m2, dok za prostoriju broj 3 (terasa) površine 5,72 ( prikazanu kao sastavni deo stana broj 9) i prostorije 10-12 na četvrtom spratu, odbijen je zahtev za potvrdu nacrta, uz navode da se ove prostorije smatraju zajedničkim prostorijama. Upis je sproveden tako da je u zknj. ul. br. .. upisana višestambena zgrada na označenoj adresi sagrađena na parc.br .. koja se sastoji od devet stanova upisanih u zknj.ul.br .., a u zknj. ul br. .. upisan stan broj 9 na četvrtom spratu zgrade 1 u površini od 71,87m2 i uknjižen kao državna svojina Republike Srbije, nosilac prava korišćenja i upravljanja Grad Novi Sad. Grad Novi Sad je 17.01.2013. godine podneo predlog katastru da se izvrši upis javne svojine na stanu broj 9 površine 72m2 . Rešenjem RGZ - SKN Novi Sad 1 od 21.03.2015. godine dozvoljen je upis u LN .. KO Novi Sad 2 prava javne svojine u korist Grada Novog Sada sa delom poseda 1/1 na stanu broj 9 korisne površine 72m2. Rešenjem istog organa RGZ od 15.01.2016. godine odbijen je zahtev pojedinih vlasnika stanova u ovoj zgradi za ispravku podataka o vlasništvu prostorija 1-9 koje se vode kao stan broj 9 na četvrtom spratu, tako da se briše Grad Novi Sad kao vlasnik, upišu zajedničke prostorije i investitori AB upute da regulišu status vlasništva na prostorijama 1, 2, 5 i 6 ukupne površine oko 34,1m2, a zbog neispunjenih uslova za traženi upis.

U predthodno vođenoj i okončanoj parnici, pravnosnažnom presudom Višeg suda u Novom Sadu P 210/2015 od 23.02.2016. godine, potvrđenom presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1870/2016 od 23.06.2016. godine, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca u tom sporu BB i VV (sledbenica AA) protiv tuženog Grada Novog Sada kojim su tražili da se utvrdi da su oni suvlasnici u po ½ dela na stanu broj 9 u predmetnoj zgradi, ukupne površine 72m2 upisanog u LN .. KO Novi Sad 2.

Nakon okončanja te parnice, pokrenuta je ova parnica tužbom podnetom 22.12.2016. godine, u kojoj je postavljenim tužbenim zahtevom Stambene zajednice ..., Novi Sad, traženo utvrđenje o postojanju zajedničke svojine na predmetnom stanu broj 9 površine 71,87m2 u korist svih vlasnika posebnih delova zgrade upisanih u V listu - 2 deo LN .. KO Novi Sad.

Pri iznetom stanju stvari, presudama nižestepenih sudova je tužbeni zahtev odbijen kao neosnovan, uz date razloge da tužbom za utvrđenje o postojanju zajedničke svojine na stanu broj 9 površine 71,8m2, nisu pored Grada Novog Sada obuhvaćeni BB i VV, kao lica sa položajem nužnog i jedinstvenog suparničara u smislu člana 211. Zakona o parničnom postupku, s obzirom da imaju pravno valjan osnov za sticanje prava svojine na stanu površine 39,20m2 za koji je izdata dozvola za gradnju i upotrebna dozvola, i za čije pretvaranje u stambeni prostor su udružili sredstva, što vodi sticanju svojine prema odredbi člana 21. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa. Tužbeni zahtev je odbijen zato što ne postoji potpuna procesna zajednica na strani tuženog, o čemu sud vodi računa po službenoj dužnosti prema odredbi člana 211. stav 3. Zakona o parničnom postupku. U delu u kome je prekoračen tužbeni zahtev, drugostepeni sud je ukinuo prvostepenu presudu (član 393. stav 1. ZPP).

Revizija tužioca nije osnovana u ukazivanju da je pogrešno primenjena odredba člana 211. Zakona o parničnom postupku i pogrešno primenjeno materijalno pravo kod odbijanja tužbenog zahteva za utvrđenje.

Revizija se u suštini svodi na osporavanje zaključka da su tužbom pored Grada Novog Sada morali biti obuhvaćeni BB i VV, isticanjem da je spor nastao zbog nezakonitog upisa Grada Novog Sada koji je sproveo katastar nepokretnosti, bez pravnog osnova i uz dve vrste upisa, istovremenog upisa posebnog dela- stana od 71,97 m2 i upisa stvarnog prava- javne svojine u korist Grada Novog Sada, da u ovom slučaju ne postoji identitet nepokretnosti između onog što je upisano bez pravnog osnova u odnosu na pravni osnov koji na osnovu ugovora sa investitorom imaju BB i VV i da se ovde ne radi o jedinstvenom suparničarstvu jer ovaj spor nije moguće rešiti jednako u odnosu na BB i VV i Grad Novi Sad.

Predmet spora je zahtev za utvrđenje stvarnih prava na nepokretnosti. Reč je o prostoru na četvrtom spratu zgrade za kolektivno stanovanje, površine 71,87m2. Nije sporno da je u okviru nekadašnjeg tavanskog prostora, adaptacijom dela tavanskog prostora u stambeni, nastala stambena jedinica. U sprovedenom postupku pred organom uprave, okončanom rešenjem od 25.01.2022. godine utvrđuje se koji se delovi zgrade kao posebne celine izdvajaju kao stanovi, s izuzimanjem dela prikazanog u nacrtu vezano za stan broj 9, koji se iskazuje takođe kao stan, ali sa površinom većom od one za koju BB i VV raspolažu osnovom za sticanje prava svojine, konkretno za površinu 39,20m2. Zato oni moraju biti obuhvaćeni parnicom u kojoj se raspravlja o pravima na ukupnoj površini od 71,87m2, na koju tužilac pretenduje postavljenim zahtevom za utvrđenje postojanja zajedničke svojine svih vlasnika posebnih delova zgrade. Prethodno su na istu pretendovali BB i VV u okončanoj parnici u kojoj se kod presuđenja imalo u vidu u kojem obimu imaju zakonit osnov sticanja (39,20m2 ), a da je njihov svojinski zahtev bio uperen na nepokretnost u površini 72m2, te je kao tako postavljen zahtev odbijen. Spornost o pravima na nepokretnosti ne može biti zapostavljena neprihvatljivim tumačenjem revidenta da se pitanje jedinstvenog suparničarstva može aktuelizovati tek u situaciji da je u katastru upisana nepokretnost u površini od 39,20m2 jer sud može da utvrđuje da li neko ima stvarno pravo odnosno pravo svojine samo u slučaju da postoji upisana nepokretnost.

Pravo svojine može postojati na nepokretnim stvarima koje u prirodi postoje (član 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa) i može biti predmet utvrđenja, dok o upisima prava na nepokretnosti rešava nadležna služba katastra nepokretnosti, po svojim ovlašćenjima, na osnovu ocene da li su se stekli uslovi za upis prava odnosno kad se za to steknu uslovi. Pitanje obima zajedničke svojine na prostorijama na četvrtom spratu zgrade, od kojih su pojedine zajedničke prostorije, a pojedine se vode kao deo stana iskazane ukupne površine 71,87m2 , ne može se rešiti bez učešća u postupku onih lica koja raspolažu pravnim osnovom za sticanje prava na stambenoj jedinici od 39,20m2, nezavisno od okolnosti što kao takva nije upisana i nisu se stekli uslovi za upis njihovog prava. Ta lica su tužbom morala biti obuhvaćena, bilo na strani tužilaca, bilo na strani tuženih. Propust da se to učini rezultirao je nužnim odbijanjem tužbenog zahteva, kako je to propisano odredbom člana 211. stav 2. Zakona o parničnom postupku. Na stanovište da su ova lica morala biti obuhvaćena tužbom zajedno sa Gradom Novim Sadom, ukazano je u prethodnoj odluci drugostepenog suda u ovoj pravnoj stvari, nakon koje je u ponovnom postupku tužbeni zahtev odbijen zbog nekompletne pasivne legitimacije.

Iz iznetih razloga, Vrhovni sud je ocenio da su neosnovani revizijski navodi, da je pobijanim odlukama pogrešno primenjeno materijalno pravo. Prilikom odlučivanja, cenjeni su i ostali navodi revizije, ali ih sud nije posebno obrazlagao obzirom da nisu od uticaja na donošenje drugačije odluke.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić