U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Jelene Borovac i Dragane Marinković, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca AA, BB, VV iz ..., GG iz ..., DD i ĐĐ iz ..., čiji su zajednički punomoćnici Dejan Mraković i Miloš Vasilijević, advokati iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Ministarstvo odbrane, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo u Beogradu, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 3936/19 od 20.09.2019. godine, u sednici održanoj 04.06.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 3936/19 od 20.09.2019. godine i presuda Višeg suda u Čačku P 2044/17 od 04.01.2019. godine, pa SE ODBIJA kao neosnovan tužbeni zahtev tužilaca, kojim je traženo utvrđenje da su tužioci VV iz ... i ĐĐ iz ..., Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, diskriminisani po osnovu mesta prebivališta.

O b r a z l o ž e nj e

Pravnosnažnom presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 3936/19 od 20.09.2019. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Višeg suda u Čačku P 2044/17 od 04.01.2019. godine, u stavu prvom i trećem izreke, u odnosu na tužioce VV i ĐĐ. Tom prvostepenom presudom utvrđeno je da je Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima, sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje, povređeno načelo jednakih prava i obaveza, izvršena diskriminacija po osnovu mesta prebivališta između ostalih i tužilaca VV i ĐĐ, a stavom trećim izreke, tužena je obavezana da tužiocima naknadi troškove postupka od po 18.800,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude tuženi je blagovremeno izjavio reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ 72/11, 55/14), i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci VV i ĐĐ su učestvovali u ratnim dejstvima na teritoriji Republike Srbije u periodu od 24.03.1999. godine do 26.06.1999. godine, kao pripadnici Vojske Jugoslavije; i to tužilac VV kao pripadnik VP ... Gornji Milanovac, a tužilac ĐĐ kao pripadnik VP .. Čačak. U to vreme bio je na snazi Pravilnik o naknadi putnih i drugih troškova u Vojsci Jugoslavije (''Službeni vojni list'' br. 16/97...7/99), po kome rezervisti koji su bili učesnici rezervnog sastava Vojske Jugoslavije imaju pravo na ratne dnevnice, čiji je iznos propisan tim Pravilnikom. Tužioci su u ovoj parnici zahtevali utvrđenje da je Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, u odnosu na tužioce izvršena diskriminacija po osnovu mesta prebivališta.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je isplatom izvršenom na osnovu Sporazuma i Zaključka od 17.01.2008. godine, licima koja su u vreme ratnog stanja bila u rezervnom sastavu, izvršena diskriminacija prema mestu prebivališta u odnosu na ove tužioce koji su u to vreme bili profesionalna vojna lica kod tužene.

Zauzeto pravno stanovište nižestepenih sudova nije ispravno.

Naime, tužioci su učestvovali u ratu 1999. godine, ali ne kao ratni vojni rezervisti već kao profesionalna vojna lica, koji u skladu sa odredbom člana 7. stav 2. Zakona o vojsci Jugoslavije („Sl.list SRJ“ br. 43/94...44/99, koji je u tom periodu bio na snazi), zajedno sa profesionalnim vojnicima čine stalni sastav Vojske Jugoslavije, za razliku od rezervnog sastava koga čine rezervni oficiri, rezervni podoficiri, vojnici u rezervi i žene-vojni obveznici (član 7. stav 5. Zakona).

Diskriminacija predstavlja svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva), u odnosu na lica ili grupe, kao i na članove njihovih porodica ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koji se zasniva na bilo kom osnovu ili svojstvu diskriminisanih lica (rasi, državljanstvu, nacionalnoj ili verskoj pripadnosti, jeziku, političkom ubeđenju, polu...).

Kako se Zaključak Vlade RS od 17.01.2008. godine, ne odnosi na sve vojne obveznike Topličkog okruga, već samo na ratne vojne rezerviste (u koju kategoriju ne spadaju tužioci kao pripadnici stalnog sastava Vojske Jugoslavije), to nema nejednakog postupanja i neopravdanog pravljenja razlike u odnosu na tužioce, zbog čega su nižestepene presude morale biti preinačene.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP.

Predsednik veća -sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić