Protiv pravnosnažne drugostepene presude tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se shodno članu 404. ZPP ista razmotri kao izuzetno dozvoljena.

Razmatrajući izjavljenu reviziju primenom člana 404. stav 2. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11....18/20), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da pravosnažna presuda doneta u drugom stepenu u istim činjeničnopravnim sporovima opravdavaju potrebnu za odlučivanjem o posebnoj reviziji tuženog radi ujednačavanja sudske prakse, saglasno čemu je primenom člana 404. stav 1. ZPP odlučeno kao u prvom stavu izreke ove presude.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je korisnik penzije koju mu tuženi, koristeći se uslugama javnog preduzeća koje vrši poštanske usluge, isplaćuje na kućnu adresu. Između tuženog i tog javnog preduzeća su za svaku godinu zaključivani ugovori kojima je regulisana usluga gotovinske isplate penzija i novčanih naknada iz penzijskog i invalidskog osiguranja korisnicima koji su se opredelili da im se isplata vrši na njihove kućne adrese. Tim ugovorima tuženi - naručilac usluge, obavezao se da svom saugovaraču - davaocu usluge, plaća troškove za poslove određene tim ugovorom u procentu od utvrđenog iznosa za isplatu u poslovnoj jedinici davaoca usluge, odnosno od utvrđenog iznosa za isplatu na kućnu adresu, ali da ne snosi troškove gotovinske isplate od nadležne organizacione jedinice davaoca usluge do kućne adrese korisnika. Tužiocu je penzija isplaćivana dostavom na njegovu kućnu adresu, umanjena za troškove poštarine. Tužilac nije dao saglasnost da mu se od iznosa njegove penzije svakog meseca odbijaju troškovi dostave.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je tuženi, ugovorima zaključivanim sa javnim preduzećem koje vrši poštanske usluge, obavezu plaćanja troškova gotovinske isplate penzija na kućne adrese prevalio na tužioca, suprotno članu 148. stav 3. Zakona o obligacionim odnosima i tako mu naneo štetu. Po stanovištu tog suda, odgovornost tuženog i obaveza da tužiocu nadoknadi štetu, nastalu umanjenjem penzije za iznose poštarine naplaćene prilikom svake isplate, proizilazi iz člana 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima u vezi sa članom 109. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju.

Po nalaženju drugostepenog suda, odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju važećeg u spornom periodu nije bilo propisano ko snosi troškove dostave penzije na kućnu adresu, a izborom da mu se penzija isplaćuje na taj način tužilac nije prihvatio obavezu plaćanja troškova takve dostave. Tužilac nije učestvovao u zaključenju ugovora sa javnim preduzećem o isplati penzija, niti je dao saglasnost da se za troškove dostave umanji njegova penzija, a tuženi ne može ispunjenje te obaveze prevaliti na tužioca jer je to u suprotnosti sa načelom savesnosti i poštenja. Zato, prema shvatanju tog suda, isplatom penzije umanjene za iznos poštarine tužiocu se nanosi šteta jer se isplata vrši mimo člana 109. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, i za tu štetu odgovara tuženi jer je ugovorio način isplate penzije kojim se tužiocu nanosi šteta.

Osnovano se revizijom tuženog ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da pravno lice odgovara za štetu koju njegov organ prouzrokuje trećem licu u vršenju ili u vezi sa vršenjem svojih funkcija. Osnovna pretpostavka ove odgovornosti je protivpravnost, odnosno nezakonit i nepravilan rad pravnog lica.

Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, u konkretnom slučaju nema nezakonitog ili nepravilnog rada tuženog u isplati penzije tužiocu. Tuženi isplaćuje penziju u mestu tužiočevog prebivališta, u skladu sa članom 109. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, na način koji je tužilac izabrao - u gotovini, isplatom na njegovoj kućnoj adresi. To čini koristeći se uslugama javnog preduzeća koje obavlja poštanske usluge, na osnovu ugovora koji svake godine zaključuje sa tim preduzećem i tako reguliše međusobne odnose u vezi sa isplatom penzija i drugih naknada korisnicima koji su se opredelili za isplatu u gotovini, u posebnoj jedinici tog preduzeća ili na svojoj kućnoj adresi. Ti ugovori sadrže obavezu tuženog na plaćanje troškova za ugovorene poslove, osim troškova gotovinske isplate od poslovne jedinice javnog preduzeća - davaoca usluge do kućne adrese korisnika - primaoca. Tuženi, saglasno obavezi iz zaključenog ugovora, prenosi na račun davaoca usluge sredstva za gotovinsku isplatu u visini penzija ili drugih naknada korisnika koji su se opredelili za gotovinsku isplatu, koju davalac usluge vrši sa umanjenjem u visini poštarine.

Pravilnikom o opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 24/10 ... 44/18) predviđeno je da se poštanskom uslugom smatra i uputnička usluga kojom se primaocu vrši doznačavanje određenog novčanog iznosa, registrovanom poštanskom pošiljkom (uputnicom). Za izvršenu poštansku uslugu naplaćuje se poštarina. Odredbom člana 2. tačka 3. navedenog Pravilnika, poštarina je definisana kao cena koju plaća korisnik za izvršenu poštansku uslugu. Po istoj odredbi (tačka 15), korisnik poštanske usluge je i primalac, u ovom slučaju tužilac, kao korisnik prava na penziju koji se odlučio da mu se njena isplata vrši na kućnu adresu. Izborom takvog načina isplate, koji tužilac za sebe smatra povoljnijim od nekog drugog (preko tekućeg računa u banci ili pošti), tužilac je prihvatio i obavezu da plati cenu pružene poštanske usluge (poštarinu). Zbog toga ne može osnovano potraživati njenu naknadu od tuženog jer je svojim izborom načina isplate, koji podrazumeva uslugu poštanske službe - prenos i isplatu poštanske pošiljke, sam stvorio troškove koje je dužan i da snosi.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.

Kako je tužiočev zahtev u celosti odbijen kao neosnovan, to je shodno članu 165. stav 2. u vezi sa članom 153. ZPP preinačeno rešenje o troškovima parničnog postupka sadržano u trećem stavu izreke prvostepene presude tako što je zahtev tužioca za naknadu izdataka nastalih povodom vođenja ovog spora odbijen kao neosnovan.

Revizijski troškovi tuženom su dosuđeni prema odredbama advokatske i taksene tarife važće na dan presuđenja u iznosu od 18.000,00 dinara, primenom člana 153. stav 1, stava 154. stav 1. i člana 163. stav 2. ZPP.

Predsednik veća-sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić