Viši sud u Beogradu je, rešenjem Gž 9012/16 od 08.06.2017. godine, koje je ispravljeno rešenjem istog suda Gž 9012/16 od 05.09.2017. godine, stavom prvim izreke, odbio, kao neosnovane, žalbe predlagača AA, MM, LJLJ i LL, kao i žalbu protivnika predlagača Republike Srbija, Ministarstve odbrane, Vojno-građevinskog centra ''Beograd'', protiv stavova jedan i dva izreke rešenja Prvog osnovnog suda u Beogradu R1 136/15 od 23.03.2016. godine, pa je to rešenje u tim stavovima potvrđeno. Stavom drugim izreke, ukinuto je rešenje Prvog osnovnog suda u Beogradu R1 136/15 od 23.03.2016. godine, u stavovima trećem i četvrtom izreke, koji se odnose na troškove postupka.

Protiv stava prvog izreke rešenja drugostepenog suda predlagači AA, MM, LJLJ i LL, svi iz ... i protivnik predlagača – krajnji korisnik Republika Srbija, Ministarstvo odbrane, Vojno-građevinski centar ''Beograd'', su izjavili blagovremene revizije zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Protivnik predlagača, Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda JP je dostavila odgovor na reviziju krajnjeg korisnika, a odgovor su dostavili i predlagači LJLJ, LL i MM, zahtevajući naknadu troškova za sastav tog odgovora.

Vrhovni sud je ispitao rešenje drugostepenog suda, u pboijanom delu, u smislu odredbe člana 408, u vezi člana 420. stav 1. i 6. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11 ... 18/20), odredbe člana 92. Zakona o uređenju sudova (''Službeni glasnik RS'', br. 10/23) i odredbe člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku („Službeni glasnik SRS“, br. 25/82 ... 48/88 i „Službeni glasnik RS“, br. 46/95... 14/2022) pa je utvrdio da revizije nisu osnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Navodima revizije protivnika predlagača – krajnjeg korisnika ukazuje se na bitnu povredu iz odredbe člana 374.stav 2.tačka 12. Zakona o parničnom postupku, međutim, ta bitna povreda nije razlog zbog kog revizija može da se izjavi na osnovu odredbe člana 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, Odlukom Opštinskog komiteta za privredu i finansije Opštine Vračar u Beogradu br. 465-8/87-II od 20.05.1987. godine, u potpunosti je eksproprisano i preneto u Fond društvene svojine u korist Opštine Vračar za potrebe Gradskog SIZ-a za komunalne delatnosti, građevinsko zemljište i puteve, koga zastupa Zavod za izgradnju Grada Beograda, za krajnjeg korisnika Komandu odbrane Grada Beograda, radi rušenja, a u cilju pripreme i uređenja zemljišta za izgradnju stambenih objekata ... ... i ..., u ... ... i ... na ... ..., shodno detaljnom urbanističkom planu i to dvorišna porodična zgrada u Ul. ... br. ..., koja je prizemna, suvlasništvo predlagača NJNJ, MM i OO i dvosobnog stana suvlasništvo LL i LJLJ sa 1/2 idealnog dela k.p. br. ... KO ... . Rešenjem Komiteta za privredu i finansije Opštine Vračar u Beogradu br. 465-9/87-II od 22.03.1988. godine, u potpunosti je eksproprisano, uz naknadu u preneto u Fond društvene svojine u korist Opštine Vračar za potrebe Gradske samoupravne interesne zajednice za komunalne delatnosti, građevinsko zemljište i puteve, koje zastupa Zavod za izgradnju Grada Beograda, radi rušenja, a u cilju izgradnje stambenih zgrada za potrebe krajnjeg korisnika Komanda odbrane Grada Beograda, u skladu sa urbanističkim uslovima i to ulična prizemna kuća br. ... u Ul. ... u ..., na k.p. br. ... KO ..., suvlasništvo BB sa 2/5, ĐĐ sa 3/20, ŽŽ, JJ i II, svih sa po 3/20 idealnih delova. Na osnovu dopunskog rešenja Odeljenja za imovinsko-pravne poslove Opštine Vračar u Beogradu br. 465- 8/87 od 27.11.2000. godine, dopunjeno je pravnosnažno rešenje Komiteta za privredu i finansije Opštine Vračar u Beogradu od 20.05.1987. godine o eksproprijaciji dvorišne porodične zgrade u Ul. ... br. ..., tako što je dodat stav 1a, koji glasi: ''Utvrđuje se da suvlasnicima nepokretnosti prestaje pravo korišćenja na delu k.p. br. ... KO ... koje služi za redovnu upotrebu dvorišne zgrade u Ul. ... br. ... . Gradsko građevinsko zemljište nacionalizovano je rešenjem NOO Vračar od 08.04.1960. godine, sukorisnicima zemljišta koje služi za redovnu upotrebu dvorišne zgrade u Ul. ... br. ..., za izuzeto pravo korišćenja zemljišta utvrdiće se naknada u posebnom postupku''. Naslednici pok. BB su AA i VV, naslednici pok. ĐĐ su GG i PP, pravni sledbenik pok. ŽŽ je EE, dok je ZZ pravni sledbenik pokojnih II i JJ, a KK pravni sledbenik pok. JJ. MM je pravni sledbenik pok. NN. Suvlasnicima na zgradi nije isplaćena naknada za izuzeto pravo korišćenja predmetnog zemljišta. Veštačenjem od strane Gradskog zavoda za veštačenje utvrđeno je učešće predlagača u ukupnoj površini parcele br. ... KO ... od 644 m2, prema njihovim suvlasničkim udelima i procenjena je tržišna vrednost predmetne nepokretnosti od strane nadležne poreske uprave u iznosu od 120.000,00 dinara po m2.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su krajnjeg korisnika, Republiku Srbiju, Ministarstva odbrane, Vojno-građevinski centar ''Beograd'', obavezali da predlagačima isplati naknadu za izuzeto zemljište, u smislu odredbe člana 72. stav 2., u vezi člana 42. Zakona o eksproprijaciji.

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji (''Službeni glasnik RS'', br. 53/95...106/2016), u vezi odredbe člana 72. stav 2.istog Zakona, propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, a ako sporazum nije postignut, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi. Na osnovu odredbe člana 42. istog Zakona, naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje se u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drukčije propisano (stav 1.). Procenu tržišne cene iz stava 1. ovog člana vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza za prenos apsolutnih prava na nepokretnostima (stav 2.). Postupak za određivanje naknade propisan je odredbom člana 56. istog Zakona, tako što posle pravnosnažnosti rešenja o eksproprijaciji opštinska uprava dužna je da odmah bez odlaganja zakaže i održi raspravu za sporazumno određivanje naknade za eksproprisanu nepokretnost (stav 1.). Korisnik eksproprijacije dužan je da organu iz stava 1. ovog člana podnese pismenu ponudu o obliku i visini naknade u roku koji ne može biti duži od 15 dana od dana pravnosnažnosti rešenja o eksproprijaciji.

U konkretnom slučaju, predmetna parcela sukorisnicima je izuzeta na osnovu rešenja nadležnog organa za potrebe krajnjeg korisnika – Komande odbrane Grada Beograda, pa su nižestepeni sudovi pravilno obavezali Republiku Srbiju, Ministarstvo odbrane, Vojno-građevinski centar ''Beograd'' (krajnji korisnik), da predlagačima isplati novčanu naknadu koja je predmet ovog postupka.

Neosnovani su navodi revizije revidenata predlagača da su, u ovom slučaju, korisnici eksproprijacije svi protivnici predlagača i da su oni solidarni dužnici predmetne naknade. Suprotno tim navodima revizije, na osnovu rešenja Opštinskog komiteta za privredu i finansije Opštine Vračar u Beogradu od 20.05.1987. godine i 22.03.1988. godine, sledi da je eksproprijacija predmetne parcele izvršena za potrebe krajnjeg korisnika, Komanda odbrane Grada Beograda, radi rušenja i u cilju pripreme i uređenje zemljišta za izgradnju stambenih objekata, pa je s tim u vezi zemljište ustupljeno Vojno-građevinskoj direkciji, kao investitoru izgradnje. Korisnika eksproprijacije određuje rešenje o eksproprijaciji, pa su, s tim u vezi, bez uticaja na odlučivanje o pasivnoj legitimaciji protivnika predlagača navodi revizije predlagača o ugovorima koji su zaključivani nakon donošenja rešenja o eksproprijaciji. Protivnici predlagača GO Vračar i Direkcija za gradsko građevinsko zemljište nisu pasivno legitimisani jer je predmetna nepokretnost eksproprisana za potrebe krajnjeg korisnika kome je i data, pa oni nisu dužni da predlagačima isplate naknadu za predmetno zemljište, kako su pravilno zaključili nižestepeni sudovi, a predlagači neosnovano ukazuju na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Neosnovani su navodi revizije predlagača AA da su nižestepeni sudovi pogrešno predlagačima kamatu priznali počev od dana donošenja prvostepenog rešenja. Suprotno tim navodima revizije, nižestepeni sudovi su pravilno primenili odredbu člana 277. Zakona o obligacionim odnosima, pri odlučivanju o kamati, imajući u vidu da je kamata sankcija za docnju, a krajnji korisnik je u docnji počev od dana kada je nižestepeni sud odlučio o isplati naknade predlagačima.

Navodima revizije protivnika predlagača, krajnjeg korisnika Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, Vojno-građevinski centar ''Beograd'', kojima ukazuju na pogrešno i nepotpuno utvrđeno činjenično stanje, pravilnost pobijanog rešenja se ne dovodi u sumnju, imajući u vidu da revizija ne može da se izjavi zbog pogrešno ili nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, u smislu odredbe člana 407. stav 2. Zakona o parničnom postupku, osim u slučaju iz člana 403. stav 2. tog Zakona, što ovde nije slučaj.

Na osnovu odredbe člana 414., u vezi člana 420. stav 6. Zakona o parničnom postupku i odredbe člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.

Troškovi predlagača LJLJ, LL i MM, na ime angažovanja punomoćnika, advokata, za sastav odgovora na reviziju, predlagačima nisu bili potrebni u smislu odredbe člana 154. Zakona o parničnom postupku.

Na osnovu odredbe člana 165. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća - sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković