U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici tužioca Zemljoradničke zadruge „Agro - Rača“ iz Rače, čiji je punomoćnik Petar Petrović, advokat iz ..., protiv tuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Miloš Šebeković, advokat iz ..., radi duga, odlučujući o reviziji tuženog, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2507/21 od 05.10.2021. godine, u sednici veća održanoj dana 27.10.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2507/21 od 05.10.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Aranđelovcu, Sudska jedinica u Topoli P 359/20 od 24.03.2021. godine, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da tužiocu na ime duga po osnovu kredita isplati iznos od 4.096,06 evra u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate, sa kamatom, i to na iznos od 3.174,20 evra počev od 15.04.2010. godine i na iznos od 1.548,62 evra počev od 16.08.2010. godine, pa sve do isplate prema stopi koju određuje Evropska centralna banka u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu NBS na dan isplate, kao i iznos od 3.000,00 dinara na ime troškova opomene pred tužbu, kao neosnovan (stav prvi izreke). Obavezan je tužilac da tuženom na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 55.200,00 dinara (stav drugi izreke).

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2507/21 od 05.10.2021. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i presuda Osnovnog suda u Aranđelovcu, Sudska jedinica u Topoli P 359/20 od 24.03.2021. godine u delu stava prvog kojim je odbijen tužbeni zahtev tužioca da se obaveže tuženi da isplati iznos od 3.000,00 dinara na ime troškova opomene pred tužbu je potvrđena (stav prvi izreke). Preinačena je presuda Osnovnog suda u Aranđelovcu, Sudska jedinica u Topoli P 359/20 od 24.03.2021. godine u preostalom delu stava prvog i drugog izreke, tako da glasi: obavezuje se tuženi da tužiocu na ime duga po osnovu kredita isplati iznos od 4.096,06 evra, u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu NBS na dan isplate sa kamatom i to na iznos od 2.547,44 evra počev od 15.04.2010. godine i na iznos od 1.548,62 evra počev od 16.08.2010. godine, pa sve do isplate, prema stopi koju određuje Evropska centralna banka u roku od 15 dana od dana prijema otpravka presude, a odbija zahtev tužioca za isplatu kamate na iznos od 626,76 evra počev od 15.04.2010. godine pa do isplate, kao neosnovan. Obavezan je tuženi da tužiocu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 122.880,00 dinara (stav drugi, treći i četvrti izreke presude).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede postupka iz člana 374. stav 1. ZPP i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona parničnom postupku - ZPP ("Službeni glasnik RS", br. 72/2011...18/2020) i našao da revizije nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom tuženih ukazuje se na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, zbog koje se revizija, shodno članu 407.stav 1. tačka 1-3 ZPP ne može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac i tuženi su zaključili dva ugovora o zajmu. Ugovorom od 14.04.2005. godine, tužilac je dao tuženom osnovna sredstva u robnoj vrednosti od 3.174,20 evra, a ugovorom od 15.08.2005. godine, osnovna sredstva u robnoj vrednosti od 1.548,62 evra. Utvrđeno je da se članom 2. ovih ugovora tuženi obavezao da vrati dobijena sredstva u periodu od 5 godina, sa grejs periodom od jedne godine, bez kamate, s tim da se rate vraćaju godišnje u iznosu od 1/5 duga; da je članom 3. ugovora od 14.04.2005. godine predviđeno da godišnja rata iznosi 634,84 evra u dinarskoj protivvrednosti, po srednjem kursu, a po ugovoru od 15.08.2005. godine iznosi 309,72 evra u dinarskoj protivvrednosti i da otplata počinje 15.08.2006. godine; da se tuženi obavezao da otplati celokupni iznos najkasnije do 14.04.2010. godine, odnosno 15.08.2010. godine; da se članom 4. tuženi obavezao da kao instrument obezbeđenja plaćanja, sa kreditorom zaključi ugovor o zalozi nepokretnosti (hipoteka); da je članom 5. oba ugovora ugovoreno da ako tuženi ne izvršava obaveze utvrđene članom 3. ugovora, ugovor se smatra prekršenim i ostatak duga smatra naplativim u celom iznosu; da su pravo na zaključenje ugovora o kreditu sa tužiocem imali poljoprivredni proizvođači koji su bili članovi Zemljoradničke zadruge „Agro-Rača“, da sredstva koja su upotrebljena za kupovinu osnovnih sredstava i kreditiranje proizvođača, bi nakon vraćanja od strane korisnika kredita bila upotrebljena za ponovno kreditiranje drugih proizvođača.

Tužilac je isporučio tuženom, po osnovu oba ugovora, osnovna sredstva i to prasad za tov, prema nalogu broj .. od 14.04.2005. godine, ukupne vrednosti 256.284,00 dinara, a prema nalogu broj .. od 15.08.2005. godine, ukupne vrednosti od 129.600,00 dinara, a tuženi je bio u obavezi da prvu ratu isplati nakon isteka grejs perioda od godinu dana od zaključenja ugovora i to dana 14.04.2006. godine u iznosu od 634,84 evra, a po drugom ugovoru 15.08.2005. godine ratu u iznosu od 309,72 evra do 15.08.2006. godine u dinarskoj protivvrednosti. Ostale četiri rate, od ukupno pet, tuženi se obavezao da ispunjava godišnje, sa krajnjim rokom otplate 14.04.2010. godine po ugovoru od 14.04.2005. godine, odnosno 15.08.2010. godine po ugovoru od 15.08.2005. godine. Tuženi je na osnovu navedenih ugovora dana 27.06.2007. godine uplatio na račun iznos od 50.000,00 dinara, odnosno 626,76 evra, dok je uplatom od 27.01.2005. godine platio članarinu kod tužioca u iznosu od 8.000,00 dinara. Ukupno dugovanje tuženog prema tužiocu je 4.096 evra u koji dug je uračunata i uplata tuženog od 27.06.2007. godine u iznosu od 626,76 evra.

Od dozvoljenih razloga, revizijom se pobija pravnosnažna presuda zbog pogrešne primene materijalnog prava, i to odluke o istaknutom prigovoru zastarelosti tužiočevog potraživanja.

Odlučujući o istaknutom prigovoru zastarelosti, prvostepeni sud je usvojio prigovor zastarelosti i odbio tužbeni zahtev tužioca navodeći da je od poslednje izvršene uplate 27.06.2007. godine pa do podnošenja tužbe 07.08.2018. godine, protekao rok od 10 godina propisan odredbom člana 371. Zakona o obligacionim odnosima, odnosno da je rok za podnošenje tužbe istekao dana 27.06.2017. godine, da je tuženi uplatom od 27.06.2007. godine priznao dug i prekinuo rok zastarevanja shodno odredbama člana 387. stav 1. tačka 2. Zakona o obligacionim odnosima.

Drugostepeni sud smatra da iz sadržine ugovora nedvosmisleno proizlazi da je korisnik kredita imao mogućnost da celokupan dug po kreditu isplati u pet jednakih godišnjih rata, ali najkasnije do datuma koji je naveden u samim ugovorima. Stoga je zaključio da je obaveza tuženog da ispuni ugovornu obavezu saglasno odredbi člana 17. Zakona o obligacionim odnosima, kojom je propisano da su strane u obligacionom odnosu dužne da izvrše svoju obavezu i odgovorne su za njeno ispunjenje. Kako je dug tuženog 4.096,06 evra (u koji je uračunata uplata od 27.062007. godine), a poslednja rata po ugovoru od 14.04.2005. godine dospela je 14.04.2010. godine, a po ugovoru od 15.08.2005. godine – 15.08.2010. godine, to po stanovištu drugostepenog suda potraživanje tužioca nije zastarelo.

Po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, nasuprot navodima revizije, pravilno je drugostepeni sud zaključio da potraživanje tužioca nije zastarelo.

Članom 371. Zakona o obligacionim odnosima propisan je opšti rok zastarelosti od 10 godina i on počinje da teče na osnovu člana 361. stav. 1. ZOO posle prvog dana kada je poverilac imao pravo da zahteva ispunjenje obaveze.

Kako je u konkretnom slučaju, između stranaka, ugovoren rok vraćanja celokupnog zajma najkasnije do 14.04.2010. godine (po ugovoru od 14.04.2005. godine) odnosno do 15.08.2010. godine (po ugovoru od 15.08.2005. godine), a tužba je podneta 07.08.2018. godine, što znači pre isteka roka od 10 godina, to proizlazi da je prigovor zastarelosti neosnovan.

Imajući u vidu navedeno, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se revizijom tuženog neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava od strane drugostepenog suda.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić