Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane drugostepene presude, u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11....18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhoni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, istražni sudija Okružnog suda u Beogradu – Veća za ratne zločine doneo je rešenje o sprovođenju istrage Kiv 02/03 od 31.12.2003. godine protiv više lica, između ostalih i protiv tužioca, zbog krivičnog dela ratni zločin protiv ratnih zarobljenika iz čl.144.KZ SFRJ, a rešenjem istog suda Kiv 02/03 od 30.07.2004. godine tužiocu je određen pritvor koji će se računati od dana i časa lišenja slobode.. Presudom Okružnog suda u Beogradu, Veća za ratne zločine KB 4/06 od 12.03.2009. godine, tužilac je oglašen krivim zbog izvršenja krivičnog dela ratni zločin protiv ratnih zarobljenika iz člana 144 KZ SRJ u vezi člana 22 KZ SRJ i osuđen na kaznu zatvora u trajanju od 20 godina, u koju mu je uračunato i vreme provedeno u pritvoru. Rešenjem istog suda Kv 4/2006 od 12.03.2009. godine prema tužiocu kao okrivljenom je na osnovu člana 358. stav 5. i 6. u vezi sa članom 142. stav 1. tačka 2. ZKP produžen pritvor koji po tom rešenju može trajati do pravnosnažnosti presude Okružnog suda u Beogradu, Veća za ratne zločine Kv 4/06 od 12.03.2009. godine, a najduže dok ne istekne vreme trajanja kazne zatvora izrečene tom presudom. Rešenjem Okružnog suda u Beogradu, Veća za ratne zločine Kv 4/2006 od 09.06.2009. godine konstatovano je da se u izrečenu kaznu zatvora presudom Okružnog suda u Beogradu Kv 4/2006 od 12.03.2009. godine okrivljenom AA ima računati vreme provedeno u pritvoru (kao i svako drugo lišenje slobode u vezi sa ovim delom) i to počev od 20.03.2005. godine pa do dalje odluke suda.. Tužilac je po nalogu Prvog osnovnog suda u Beogradu, Odeljenje za izvršenje krivičnih sankcija dana 29.09.2010. godine upućen iz Okružnog zatvora u Beogradu u Kazneno popravni zavod Sremska Mitrovica na izdržavanje kazne po presudi Okružnog suda u Beogradu Kv 4/2006 od 12.03.2009. godine u trajanju od 20 godina. Rešenjem Apelacionog suda u Beogradu, Odeljenja za ratne zločine Kž1 Po2 2/14 od 12.02.2015. godine, prekinuto je izvršenje kazne zatvora prema tužiocu po presudi Okružnog suda u Beogradu Kv 4/06 od 12.03.2009. godine, preinačenoj presudom Apelacionog suda u Beogradu, Odeljenja za ratne zločine Kž1 Po2 1/2010 od 14, 15, 16, 17, 18, 21 i 23.06.2010. godine i prema njemu određena mera zabrane napuštanja boravišta bez odobrenja suda, uz nalog da se svakog prvog ponedeljka u mesecu javlja nadležnoj policijskoj stanici prema mestu boravišta. U ponovljenom postupku, presudom Apelacionog suda u Beogradu, Odeljenja za ratne zločine Kž1 Po 2/2014 od 24.11.2017. godine, preinačena je presuda Okružnog suda u Beogradu, Veća za ratne zločine Kv 4/06 od 12.03.2009. godine, u delu odluke o krivici i delu odluke o kazni, pa je tužilac oglašen krivim za izvršenje krivičnog dela ratnog zločina protiv ratnih zarobljenika iz člana 144. KZ SRJ, u vezi sa članom 22. KZ SRJ i osuđen na kaznu zatvora u trajanju od pet godina, u koje vreme mu se uračunava vreme provedeno u pritvoru od 20.03.2005. godine pa nadalje, kao i vreme provedeno na izdržanju kazne zatvora. Tužilac se nalazio u pritvoru i na izdržavanju kazne neprekidno od 20.03.2005. godine do 12.02.2015. godine, ukupno 9 godina, 10 meseci i 23 dana, pri čemu je zbog smanjenja kazne bio neosnovano lišen slobode u trajanju od 4 godine, 10 meseci i 23 dana, odnosno ukupno 1.792 dana. Tužilac se obratio Ministarstvu pravde RS zahtevom od 06.02.2018. godine za naknadu nematerijalne štete, na koji tužena nije odgovorila. Prema podacima iz kaznene evidencije, tužilac je osuđivano lice.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom člana 560. stav 1. tačka 2. Zakonika o krivičnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 70/01, sa izmenama i dopunama) i člana 200. Zakona o obligacionim odnosima, utvrdio da tužiocu prema svim okolnostima slučaja pripada novčana naknada za pretrpljene duševne bolove zbog neosnovanog lišenja slobode u iznosu od 6.451.200,00 dinara, dok je za veći iznos do traženog iznosa od 21.492.000,00 dinara zahtev tužioca odbijen kao neosnovan.

Drugostepeni sud je ocenio da je na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo u pogledu osnova odgovornosti tužene, ali da je prilikom odlučivanja o visini novčane naknade pogrešno primenjeno materijalno pravo iz člana 200. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima. Po stanovištu tog suda, prvostepeni sud je prenisko odredio traženu novčanu naknadu jer nije u dovoljnoj meri cenio okolnosti ovog slučaja i sve posledice koje je neosnovano lišenje slobode u utvrđenom trajanju ostavilo na tužioca, pa je zaključio da je pravična novčana naknada koja pripada tužiocu iznos od 7.200.000,00 dinara. Stoga je preinačio prvostepenu presudu u odbijajućem delu tako što je tužiocu pored dosuđenog iznosa od 6.451.000,00 dinara dosudio iznos od još 748.800,00 dinara, dok je u preostalom odbijajućem delu potvrdio prvostepenu presudu.

Po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, odluka drugostepenog suda zasniva se na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Visina nakade nematerijalne štete, na koju tužilac ima pravo u smislu člana 560. stav 1. tačka 2. Zakonika o krivičnom postupku, važećeg u vreme kada je protiv njega pokrenut krivični postupak, odnosno člana 584. stav 1. tačka 2. sada važećeg Zakonika o krivičnom postupku, utvrđena je u skladu sa kriterijumima koji su propisani odredbama člana 200. stav 1. i 2. Zakona o obligacionim odnosima. Ceneći okolnosti konkretnog slučaja, prirodu i težinu krivičnog dela koje je tužiocu stavljeno na teret, dužinu perioda u kome je bio neosnovano lišen slobode (1792 dana više nego što mu je izrečeno pravosnažnom presudom), strah i duševne patnje koje je trpeo zbog izolovanosti i ograničene slobode kretanja, uslove boravka u zatvoru, a imajući u vidu porodično stanje tužioca, činjenicu da se u tom periodu razveo, reakciju okruženja nakon izlaska na slobodu ali i činjenicu da je i ranije bio više puta osuđivan, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je dosuđeni iznos naknade nematerijalne štete od 7.200.000,00 dinara adekvatan značaju povređenog dobra tužioca i cilju kome ta naknada služi.

Odredba člana 200. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima obavezuje sud da prilikom odlučivanja o zahtevu za naknadu nematerijalne štete, kao i visini njene naknade vodi računa o značaju povređenog dobra i cilju kome služi ta naknada, a i o tome da se njome ne pogoduje težnjama koje nisu spojive sa njenom prirodom i društvenom svrhom.

Imajući u vidu kriterijume za određivanje visine pravične naknade, pravilna je ocena drugostepenog suda da je preko dosuđenih 7.200.000,00 dinara tužbeni zahtev neosnovan jer je previsoko postavljen, pa je pobijana presuda u odbijajućem delu preko tog iznosa a do iznosa od 21.492.000,00 dinara, pravilna i zakonita.

Navodima revizije ne dovodi se u sumnju pravilna primena materijalnog prava, odredbe člana 200. ZOO, jer se pretežno ponavljaju navodi tužioca izloženi u žalbi, koje je drugostepeni sud cenio pravilnim i jasnim razlozima koje prihvata i revizijski sud, pa je revizija ocenjena neosnovanom.

O troškovima prvostepenog i drugostepenog postupka je odlučeno pravilnom primenom članova 153, 154. i 165.stav 1. i 2.ZPP.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić