Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju sa zahtevom za naknadu troškova njenog sastava.

Ispitujući pobijanu drugostepenu presudu, u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...10/23) u vezi sa članom 202. Porodičnog zakona, Vrhovni sud je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nije razlog za reviziju, shodno članu 407. ZPP. Neosnovano je i paušalno ukazivanje u reviziji da je pred drugostepenim sudom učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1 ZPP, pri čemu se ne navodi koju to odredbu parničnog postupka drugostepeni sud nije primenio ili je nepravilno primenio, a to je bilo ili je moglo da bude od uticaja na donošenje zakonite i pravilne presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Jagodini P2 118/19 od 15.10.2019. godine zajedničko maloletno dete stranaka, sin AA rođen ...2009. godine, poveren je majci na samostalno vršenje roditeljskog prava. Istom presudom uređen je način održavanja ličnog odnosa tužioca sa tuženim, i tuženi je obavezan da na ime svog doprinosa u izdržavanju tužioca plaća 18.000,00 dinara mesečno. Tužba za izmenu odluke o izdržavanju podneta je 21.08.2023. godine. U vreme donošenja prethodne odluke o izdržavanju, tužilac je imao 11 godina i bio je učenik četvrtog razreda osnovne škole, a sada je učenik osmog razreda osnovne škole i puni 15 godina. U vreme donošenja odluke čija se izmena traži, mesečne potrebe tužioca su iznosile 25.000,00 dinara, a prema sadašnjem uzrastu njegove potrebe iznose 46.000,00 dinara. Izmenile su se okolnosti i na strani zakonske zastupnice i tuženog, utoliko što su se povećale njihove zarade. U vreme donošenja prethodne odluke, mesečna zarada zakonske zastupnice, koja i dalje radi u Opštoj bolnici u ... na istom radnom mestu kao ..., iznosila je 54.642,88 dinara, a sada prosečno mesečno iznosi 82.000,00 dinara. Tuženi radi u istoj zdravstvenoj ustanovi kao ..., u vreme donošenja prethodne odluke ostvarivao je mesečnu zaradu od 137.211,36 dinara, a sada ostvaruje mesečno 228.774,75 dinara. Tuženi živi i dalje u istom stanu u kome je živeo u vreme donošenja prethodne odluke, nema druge maloletne dece na izdržavanju osim tužioca, već samo punoletnu ćerku koja je završila fakultet i radi. Sa majkom je zaključio ugovor o doživotnom izdržavanju i mesečno izdvaja 24.000,00 dinara na ime angažovanja trećeg lica koje obavlja poslove u domaćinstvu njegove majke, koja nije u mogućnosti da se samostalno stara o sebi.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja i odredaba članova 154. stav 1, 160, 162, 163. i 164. Porodičnog zakona, prvostepeni sud je zaključio da su se stekli uslovi za izmenu prethodne pravnosnažne odluke o visini izdržavanja tužioca, zbog promenjenih okolnosti, kako na strani tužioca kao poverioca izdržavanja, jer su se povećale njegove potrebe, tako i na strani tuženog kao dužnika izdržavanja čije mogućnosti su se povećale. Prvostepeni sud je obavezao tuženog da na ime dopronosa za izdržavanje tužioca plaća 16% od zarade koju ostvaruje kao lekar specijalista ..., umanjene za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, što nominalno sada iznosi 36.603,96 dinara, i to počev od dana podnošenja tužbe. Tužbeni zahtev za razliku od dosuđenih 16% do traženih 25% od zarade tuženog, prvostepeni sud je odbio kao neosnovan, smatrajući da se dosuđenim iznosom, uz doprinos i majke, mogu zadovoljiti sadašnje potrebe maloletnog tužioca, koje su utvrđene u iznosu koji je i preko uobičajenih potreba za dete ovog uzrasta, pri čemu je obaveza tuženog znatno uvećana u odnosu na prethodnu odluku, zbog standarda tuženog, a dosuđivanje traženih 25% bilo bi preko utvrđene visine potreba deteta.

Drugostepeni sud je prihvatio činjenično stanje utvrđeno od strane prvostepenog suda i primenjeno materijalno pravo.

Po oceni Vrhovnog suda, revizija neosnovano ukazuje da je u ovoj pravnoj stvari pogrešno primenjeno materijalno pravo.

Prema odredbi člana 164. Porodičnog zakona, visina dosuđenog izdržavanja može se povećati ili smanjiti zavisno od promena okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka. Odredbom člana 160. Porodičnog zakona, propisano je da se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja (stav 1), a potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazlovanja, imovine, prihoda i drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 2), dok mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti zaposlenja i sticanja zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica i drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 3).

Imajući u vidu ove zakonske odredbe i utvrđene činjenice, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da su se stekli uslovi da se poveća obaveza tuženog u izdržavanju maloletnog tužioca, jer iznos od 18.000,00 dinara mesečno dosuđen ranijom presudom, ne odgovara sadašnjim potrebama tužioca. Ceneći okolnosti konkretnog slučaja, Vrhovni sud nalazi da su nižestepeni sudovi pravilno odredili visinu sadašnje obaveze tuženog koju su odredili procentualno 16% od zarade koju ostvaruje, umanjene za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje. Ovaj procentualni iznos, prema utvrđenoj prosečnoj zaradi koju tuženi ostvaruje, sada nominalno iznosi 36.603,96 dinara, i tim iznosom tuženi će u značajnoj meri učestvovati u zadovoljenju sadašnjih mesečnih potreba tužioca, koje su utvrđene u visini od 46.000,00 dinara. Kako su oba roditelja u obavezi da učestvuju u izdržavanju maloletnog deteta u novčanom iznosu, pri čemu se majci kojoj je dete povereno na samostalno vršenje roditeljskog prava, u doprinos uračunava i njena svakodnevna nega, briga i staranje o maloletnom detetu, proizilazi da će zakonska zastupnica tužioca u znatno manjem novčanom iznosu doprinositi izdržavanju maloletnog deteta od tuženog, da bi se u potpunosti zadovoljile potrebe deteta. Preko dosuđenog iznosa od 16% zahtev je neosnovan, jer bi povećanjem visine obaveze tuženog, isti u potpunosti u novčanom iznosu učestvovao u izdržavanju maloletnog deteta, a traženim procentom od 25% i preko utvrđenih potreba deteta, što nije u skladu sa odredbama materijalnog prava. Stoga su ocenjeni kao neosnovani revizijski navodi kojima se osporava pravilnost primene materijalnog prava od strane nižestepenih sudova, ukazivanjem na minimalnu sumu izdržavanja, koja je samo orijentir, jer su nižestepeni sudovi pravilno odmerili visinu obaveze tuženog. Ocenjeni su kao neosnovani i ostali revizijski navodi kojima se u suštini ponavljaju navodi izneti u žalbi.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Tuženom nisu dosuđeni troškovi za sastav odgovora na reviziju, jer isti, u smislu člana 154. ZPP, nisu bili nužni, zbog čega je odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Biosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković