U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, dr Ilije Zindovića i Branka Stanića, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Branislav Vukosavljević, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Sultan Feratović, advokat iz ..., radi izmene odluke o vršenju roditeljskog prava, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 288/21 od 10.06.2021. godine, u sednici veća održanoj dana 17.03.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 288/21 od 10.06.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 18/20 od 04.03.2021. godine, stavom prvim izreke, razveden je brak zaključen između parničnih stranaka dana ...2005. godine u ... . Stavom drugim izreke, poverena je mal. VV, rođena ...2008. godine, na samostalno vršenje roditeljskog prava tužilji, majci AA. Stavom trećim izreke, uređen je način održavanja ličnih odnosa mal. VV, sa tuženim ocem BB. Stavom četvrtim izreke, obavezan je tuženi da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal. VV plaća mesečni iznos od 30% ukupnih mesečnih novčanih primanja, umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje počev od 01.01.2020. godine do prestanka zakonskih uslova za davanje izdržavanja ili do izmene obaveze drugom sudskom odlukom i to putem administrativne zabrane. Stavom petim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je traženo da se obaveže tuženi da doprinosi izdržavanju mal. VV preko dosuđenog iznosa od 30% ukupnih mesečnih novčanih primanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijano osiguranje, a do traženih 40%. Stavom šestim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 288/21 od 10.06.2021. godine, u stavu prvom izreke, odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 18/20 od 04.03.2021. godine u stavovima prvom, drugom i trećem izreke. Stavom drugim izreke, ukinuta je navedena prvostepena presuda u stavu četvrtom izreke.

Protiv pravosnažnog dela drugostepene presude u odnosu na odluku o razvodu braka i vršenju roditeljskog prava, tuženi je izjavio blagovremenu reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama propisanim odredbom člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 18/20) i odlučio da revizija tuženog nije osnovana.

Pobijana presuda nije zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se ne ukazuje na postojanje drugih apsolutno bitnih povreda odredaba parničnog postupka koje na osnovu odredbe člana 407. ZPP mogu biti revizijski razlog.

Prema utvrđenim činjenicama, bračna zajednica između parničnih stranaka je faktički prestala da postoji, odnosi supružnika su ozbiljno i trajno poremećeni, usled čega se svrha braka više ne ostvaruje. U skladu sa najboljim interesima maloletnog deteta, odlučeno je da se dete poveri majci na samostalno vršenje roditeljskog prava. Otac je podoban za održavanje ličnih odnosa sa maloletnim detetom i utvrđen je model održavanja ličnih odnosa u najboljem interesu maloletnog deteta, a sve imajući u vidu mišljenje nadležnog Gradskog centra za socijalni rad u Beogradu. Maloletno dete sa majkom ima izgrađenu snažnu koheziju, odnos bliskosti i poverenja i pred Organom starateljstva je pokazala izuzetnu brigu za detetove potrebe i aktuelno psihofizičko stanje deteta, s obzirom da se maloletno dete još uvek adaptira na razdvojeni život roditelja. Maloletno dete je usmerenije na majku iako je izrazila želju da se viđa i sa ocem. Model vršenja roditeljskog prava, kao zajedničkog, u konkretnoj situaciji nije moguć, jer isti pre svega podrazumeva dobru komunikaciju roditelja u pogledu svih aspekata života zajedničkog deteta, što među strankama nije slučaj.

Na temelju ovako utvrđenih činjenica, nižestepeni sudovi su primenom čl. 41 Porodičnog zakona razveli brak zaključen između parničnih stranaka. Odluka o vršenju roditeljskog prava doneta je u smislu odredbi članova 75. st. 2, 266. st. 1. i 270. Porodičnog zakona.

Revizijom se osporava izneto stanovište nižestepenih sudova. Revident smatra da je pogrešno primenjena odredba čl. 41 PZ. Ukazuje i da nižestepeni sudovi nisu pravilno tumačili odredbu člana 77. stav 3. PZ, kao i da nisu primenjene odredbe čl. 6, 60, 65. i 70. PZ prilikom donošenja odluke o vršenju roditeljskog prava.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je na utvrđeno činjenično stanje, nasuprot revizijskim navodima, drugostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo.

Odredba čl. 227. st. 2. Porodičnog zakona propisuje da se pravosnažna presuda u bračnom sporu ne može pobijati vanrednim pravnim lekom u delu u kome je doneta odluka o poništenju ili razvodu braka.

Saglasno navedenoj zakonskoj odredbi parnične stranke u bračnom sporu po pravosnažnom odlučivanju drugostepenog suda o tužbenom zahtevu za poništaj / utvrđenje ništavosti braka ne mogu revizijom kao vanrednim pravnim lekom pobijati drugostepenu presudu bez obzira kako je sud odlučio o zahtevu. Stoga je revizija tužioca u ovom delu nedozvoljena.

Prema odredbi člana 3. Konvencije o pravima deteta, koji je implementiran u članove 6. i 266. Porodičnog zakona, kada odlučuje u sporu za vršenje roditeljskog prava sud je dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta. Odluku o poveravanju zajedničkog deteta jednom roditelju, o visini dopirnosa drugog roditelja izdržavanju deteta i načinu održavanja ličnih odnosa deteta sa drugim roditeljem donosi sud prethodno pribavljajući nalaz i stručno mišljenje organa starateljstva, porodičnog savetovališta ili druge ustanove specijalizovane za posredovanje u porodičnim odnosima (član 270. Porodičnog zakona). Najbolji interes deteta se ceni prema okolnostima svakog konkretnog slučaja. Sud ima dužnost da detetu koje je sposobno da formira svoje mišljenje omogući da isto izrazi u skladu sa godinama i zrelošću, osim ako bi to bilo u suprotnosti sa najboljim interesom deteta. Sud će da utvrdi i prihvati mišljenje deteta koje je u mogućnosti da izrazi svoje mišljenje i u skladu sa najboljim interesom deteta da donese odgovarajuću odluku. Pozitivna motivacija roditelja da samostalno vrši roditeljsko pravo ne može biti odlučujući faktor.

U konkretnoj situaciji, u nedostatku sporazuma o vršenju roditeljskog prava i po pribavljenom stručnom mišljenju nadležnog organa starateljstva, nižestepeni sudovi su zaključili da je u najboljem interesu maloletnog deteta da se poveri na samostalno vršenje roditeljskog prava majci odnosno tužilji, a da sa tuženim ocem redovno održava lične kontakte. U konkretnom slučaju, cenjene su sve okolnosti za podobnost vršenja roditeljskog prava, aktuelno porodično stanje, odnosno da su bivši supružnici u takvom sistemu da je u najboljem interesu deteta da u pogledu zadovoljavanja razvojnih uzrasta, vaspitnih i obrazovnih potreba odrasta uz majku, uz redovno održavanje ličnih odnosa sa ocem.

Na osnovu izloženog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, odbijena je revizija tuženog i odlučeno kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić