U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Gordane Komnenić, predsednika veća, dr Ilije Zindovića, Marije Terzić, Vesne Subić i Zorana Hadžića, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Aleksandra Ostojić, advokat iz ..., protiv tuženog Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije, Beograd, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Beograd, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužene, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3549/21 od 23.02.2023. godine, u sednici održanoj 11.10.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužene izjavljena protiv preinačujućeg dela presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3549/21 od 23.02.2023. godine.

NE DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužene izjavljenoj protiv preostalog dela presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3549/21 od 23.02.2023. godine.

ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužene izjavljena protiv preostalog dela presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3549/21 od 23.02.2023. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8147/2012 od 16.09.2020. godine, stavom prvim izreke, dozvoljeno je preinačenje tužbe učinjeno podneskom od 12.03.2020. godine. Stavom drugim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužioca pa je tuženi obavezan da mu na ime naknade nematerijalne štete isplati i to: na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjene životne aktivnosti 352.000,00 dinara; na ime pretrpljenih fizičkih bolova 120.000,00 dinara; na ime pretrpljenog straha 96.000,00 dinara, sve sa zakonskom zateznom kamatom počev od presuđenja 16.09.2020. godine pa do isplate. Stavom trećim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca u delu kojim je tražio da sud tuženog obaveže da mu na ime naknade nematerijalne štete isplati i to: na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjene životne aktivnosti preko dosuđenog iznosa od 352.000,00 dinara, a do traženog iznosa od 440.000,00 dinara, za iznos od još 88.000,00 dinara; na ime pretrpljenih fizičkih bolova preko dosuđenog iznosa od 120.000,00 dinara a do traženog iznosa od 200.000,00 dinara za iznos od još 80.000,00 dinara; na ime pretrpljenog straha preko dosuđenog iznosa od 96.000,00 dinara a do traženog iznosa od 120.000,00 dinara, za iznos od još 24.000,00 dinara, sve sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana presuđenja pa do isplate. Stavom četvrtim izreke, tuženi je obavezan da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 270.700,00 dinara. Stavom petim izreke, tužilac je oslobođen plaćanja troškova sudskih taksi u ovom parničnom postupku.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3549/21 od 23.02.2023. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8147/12 od 16.09.2020. godine, u delu stava trećeg izreke, tako što je tuženi obavezan da tužiocu na ime naknade štete na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjene životne aktivnosti, pored iznosa dosuđenih stavom drugim izreke, isplati iznos od još 48.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 16.09.2020. godine, dok je u preostalom delu stava trećeg izreke ista presuda potvrđena, a žalba tužioca odbijena, kao neosnovana. Stavom drugim izreke, potvrđena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8147/12 od 16.09.2020. godine, u stavu drugom i četvrtom izreke, i u tom delu su žalbe tužioca i tužene odbijene kao neosnovane. Stavom trećim izreke, tuženi je obavezan da tužiocu na ime troškova drugostepenog postupka isplati iznos od 18.000,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava, pozivajući se na odredbu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u preinačujućem delu, primenom odredbe člana 408., u vezi odredbe člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/2011….18/2020) i odredbe člana 92. Zakona o uređenju sudova (''Službeni glasnik RS'', br. 10/23) pa je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zadobio tešku telesnu povredu 21.07.2010. godine, tako što je upao u neobezbeđeni šaht koji nije imao poklopac. Šaht se nalazi u neposrednoj blizini zgrade tuženog, na zelenoj površini sa jugoistočne strane. Zbog teške telesne povrede koju je spornom prilikom zadobio, prelom hirurškog vrata leve ramene kosti, kod tužioca postoji umanjena životna aktivnost od 20% zbog ograničenja pokreta u levom ramenu, pa tužilac otežano i sa naporom obavlja sve poslove vezane za obavljanje lične i higijene prostora, precizne bimanuelne radove, nošenje tereta, oblačenje, svlačenje, vožnja bicikla i slično.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom odredbe člana 173. i 174., u vezi člana 200. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, tuženog, kao korisnika zelene površine na kojoj se nalazi sporni šaht, obavezao da tužiocu naknadi štetu na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjene životne aktivnosti od 352.000,00 dinara, nalazeći da je primerena naknada tužiocu po ovom osnovu 440.000,00 dinara, a da je njegov doprinos povređivanju 20%. Po mišljenju prvostepenog suda, tužilac je bio dužan da sa odgovarajućom pažnjom gazi preko zelene površine, zbog nabacanog granja i lišća, koje ga je onemogućilo da vidi otvor spornog šahta, ali je on, svojom nedovoljnom pažnjom prilikom šetnje, doprineo nastanku štete.

Drugostepeni sud je, polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja u prvostepenom postupku, koje je prihvatio, kao pravilno i potpuno utvrđeno, preinačio prvostepenu presudu u delu koji se odnosi na naknadu nematerijalne štete tužiocu na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjene životne aktivnosti, nalazeći da pravičnu naknadu tužiocu predstavlja iznos od 500.000,00 dinara i da mu, imajući u vidu njegov doprinos nastanku štete od 20%, pripada pravo na isplatu naknade u iznosu od 400.000,00 dinara i da je, s tim u vezi, prvostepeni sud pogrešno primenio odredbu člana 200. Zakona o obligacionim odnosima, jer je tužiocu odmerio niži iznos naknade od pripadajućeg iznosa, za ovaj vid nematerijalne štete.

Po oceni Vrhovnog suda, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Odredbom člana 200. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, propisano je da za pretrpljene fizičke bolove, za pretrpljene duševne bolove zbog umanjene životne aktivnosti, naruženosti, povrede ugleda, časti, slobode ili prava ličnosti, smrti bliskog lica, kao i za strah, sud će, ako nađe da okolnosti slučaja, naročito jačina bolova i straha i njihovo trajanje to opravdava, dosuditi pravičnu novčanu naknadu, nezavisno od naknade materijalne štete, kao i u njenom odsustvu.

U konkretnom slučaju, kada se ima u vidu da je tužilac spornom prilikom zadobio tešku telesnu povredu – prelom hirurškog vrata leve ramene kosti, zbog koje mu je životna aktivnost umanjena 20%, tako što otežano i sa posebnim naporom obavlja sve poslove vezane za obavljanje lične i higijene prostora, precizne bimanuelne radove, nošenje tereta, oblačenje, svlačenje, vožnju bicikla i slično, pravilan je zaključak drugostepenog suda da iznos od 500.000,00 dinara predstavlja pravičnu novčanu naknadu tužiocu za duševne bolove koje trpi usled umanjene životne aktivnosti i da je tuženi, imajući u vidu doprinos tužioca od 20% dužan da mu, po tom osnovu, naknadi iznos od 400.000,00 dinara, dakle, pored iznosa od 352.000,00 dinara, dosuđenog prvostepenom presudom, i iznos od još 48.000,00 dinara, sa pripadajućom kamatom.

Navodi revizije tuženog o pogrešnoj primeni materijalnog prava su bez uticaja na odlučivanje, jer se ne odnose na visinu naknade nematerijalne štete na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjene životne aktivnosti, već se odnose na pasivnu legitimaciju tuženog. Međutim, preinačujući deo pobijane presude ne odnosi se na osnov već na visinu tužiočevog potraživanja, a drugostepeni sud je pri odlučivanju o iznosu koji tužiocu pripada na ime pretrpljenih duševnih bolova zbog umanjene životne aktivnosti, pravilno primenio materijalno pravo.

Iz tih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu prvom izreke, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Odredbom člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku, u vezi člana 92. Zakona o uređenju sudova (''Službeni glasnik RS'', br. 10/23), propisano je da je revizija izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog suda, u konkretnom slučaju nije potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, niti je potrebno ujednačavanje sudske prakse kao ni novo tumačenje prava, pa nisu ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog propisani odredbom člana 404. stav 1. ZPP.

Predmet tražene pravne zaštite je naknada nematerijalne štete tužiocu zbog povreda koje je zadobio padom u šaht na zelenoj površini specijalne namene za čije uređivanje i održavanje je odgovoran tuženi. Odluka nižestepenih sudova zasnovana je na primeni odgovarajućih odredbi materijalnog prava na utvrđeno činjenično stanje o postojanju odgovornosti tuženog za štetu koju je tužilac pretrpeo, krećući se zelenom površinom specijalne namene za čije je uređivanje i održavanje odgovoran tuženi. Ukazivanje tuženog u reviziji na pogrešnu primenu materijalnog prava nije od uticaja, jer za primenu instituta posebne revizije nije od značaja svaka pogrešna primena materijalnog prava na konkretno utvrđeno činjenično stanje, već samo ona koja je od opšteg značaja za ostvarivanje i zaštitu ljudskih prava i obezbeđenje standarda pravičnog suđenja, što ovde nije slučaj.

Na osnovu odredbe člana 404. stav 2. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Vrhovni sud je ispitao dozvoljenost revizije tuženog primenom odredbe člana 410. stav 2. tačka 5. Zakona o parničnom postupku i utvrdio da revizija nije dozvoljena.

Odredbom člana 403. stav 3. Zakona o parničnom postupku, propisano je da revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe.

Tužbu radi naknade štete tužilac je podneo 17.04.2012. godine, a vrednost predmeta spora je 760.000,00 dinara.

Imajući u vidu da je ovo imovinskopravni spor u kom vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe, sledi da revizija tuženog nije dozvoljena, na osnovu odredbe člana 403. stav 3. Zakona o parničnom postupku.

Iz tih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu trećem izreke doneo primenom odredbe člana 413. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić