Rev 24248/2023 imovinska šteta; suđenje u razumnom roku

Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 24248/2023
26.10.2023. godina
Beograd

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić, Dragane Boljević, Radoslave Mađarov i Vesne Stanković, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Miodrag Janković advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Visoki savet sudstva - Privredni sud u Beogradu, koju zastupa Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi naknade materijalne štete, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 66/23 od 12.04.2023. godine, u sednici veća održanoj dana 26.10.2023. godine, doneo je

R E Š E NJ E

NE DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 66/23 od 12.04.2023. godine.

ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužene izjavljena protiv presude Višeg suda u Beogradu Gžrr1 66/23 od 12.04.2023. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu Gžrr1 66/23 od 12.04.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu Prr1 16/22 od 06.12.2022. godine u prvom stavu izreke kojim je obavezana tužena da isplati tužilji iznos od 1.838,49 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 20.01.2022. godine do isplate. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu Prr1 16/22 od 06.12.2022. godine u trećem stavu izreke tako što je obavezana tužena da na ime troškova parničnog postupka isplati tužilji iznos od 45.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavila reviziju predviđenu članom 404. ZPP (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog suda, o posebnoj reviziji tužene u ovom sporu nije potrebno odlučivati radi ujednačavanja sudske prakse ili novog tumačenja prava.

Predmet spora je zahtev tužilje za naknadu materijalne štete prouzrokovane povredom prava na suđenje u razumnom roku u stečajnom postupku.

Odredbom člana 31. stav 1. Zakona o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku propisano je da stranka može da podnese tužbu protiv Republike Srbije za naknadu imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku, u roku od jedne godine od dana kada je stekla pravo na pravično zadovoljenje. Prema stavu 3. te odredbe, odgovornost Republike Srbije za imovinsku štetu izazvanu povredom prava na suđenje u razumnom roku je objektivna.

Redovni sudovi u sporovima za naknadu imovinske štete, nastale zbog potpunog ili delimičnog neizmirenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa, koja su bez njihove krivice ostala neizmirena i u postupku stečaja vođenim nad stečajnim dužnikom sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom, slede pravne stavove izražene u odlukama Evropskog suda za ljudska prava i odlukama Ustavnog suda. Primenom stavova tih sudova uspostavljena je odgovornost Republike Srbije za obaveze privrednih društava koja ne uživaju dovoljnu institucionalnu i operativnu nezavisnost od države, i to bez utvrđivanja uzročno-posledične veze između povrede prava na suđenje u razumnom roku i nastale štete. Taj stav sadržan je i u Zaključku Vrhovnog kasacionog suda od 02.11.2018. godine, donetog u postupku rešavanja spornog pravnog pitanja SPP 6/2016, uz uslov da je prethodno utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku. Uzročno-posledična veza između povrede prava na suđenje u razumnom roku i nastale imovinske štete nužno se mora utvrđivati u slučaju kada nenaplaćeno potraživanje ne potiče iz radnog odnosa, kao i u slučajevima kada to potraživanje postoji prema izvršnim, odnosno stečajnim dužnicima - pravnim licima koja nisu osnovana na bazi društvenog ili državnog kapitala (dopuna Zaključka Vrhovnog kasacionog suda od 02.11.2018. godine, usvojena na sednici Građanskog odeljenja tog suda od 27.09.2019. godine).

U konkretnom slučaju, tužiljino potraživanje potiče iz radnog odnosa sa stečajnim dužnikom „Beobanka“ ad Beograd, u visini dela koji je ostao nenaplaćen u stečajnom postupku, a pravnosnažnim rešenjem utvrđeno je da je tužilji u tom postupku povređeno pravo na suđenje u razumnom roku. Stečajni dužnik je privredni subjekt koji je u vreme nastanka tužiljinog potraživanja poslovao sa državnim kapitalom - odlukom Agencije SRJ za osiguranje depozita br. 33-2001 od 05.07.2001. godine, donetom u postupku sankcije „Beobanke“ ad Beograd, sve do tada emitovane akcije tog privrednog društva oglašene su nevažećim, čime su prestala sva prava akcionara, a Agencija za osiguranje depozita na dan otvaranja stečaja postala je njihov vlasnik.

U stečajnom postupku tužilji je priznato novčano potraživanje samo u visini glavnog duga, bez obračunate i pripisane zatezne kamate. Zato su za dozvoljenost posebne revizije tužene irelevantni navodi da nije utvrđena struktura tužiljinog potraživanja, odnosno da li je u isto uračunata i zatezna kamata i po kojoj metodi je obračunata.

Iz navedenih razloga, s`obzirom da u ovom sporu nema pravnih pitanja od opšteg interasa ili u interesu ravnopravnosti građana, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Prema odredbi člana 479. stav 6. ZPP, protiv odluke drugostepenog suda u postupku u sporu male vrednosti revizija nije dozvoljena, zbog čega je, na osnovu člana 413. tog zakona, odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković