U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Zorane Delibašić i Branislava Bosiljkovića, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Igor Jevtić, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Ministarstva odbrane, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo, sa sedištem u Beogradu, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 7698/18 od 21.02.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 04.07.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 7698/18 od 21.02.2019. godine.

ODBIJA SE zahtev tužioca za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Kruševcu P 4248/17 od 23.10.2018. godine, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je Zaključkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008-01 od 17.01.2008. godine, kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje, povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija ovog tužioca na osnovu mesta prebivališta, kao učesnika u ratu 1999. godine sa prebivalištem u Trsteniku, koji nije naveden u Zaključku od 17.01.2008. godine.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 7698/18 od 21.02.2019. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Višeg suda u Kruševcu P 4248/17 od 23.10.2018. godine. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14 i 87/18 - u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac AA iz ... se nalazio na odsluženju redovnog vojnog roka počev od 24.06.1998. godine pri VP Kraljevo, s tim da je njegova jedinica prebačena na teritoriju Kosova u periodu od 24.03.1999. do 25.06.1999. godine, a nakon prestanka ratnih dejstava produžen mu je vojni rok od 26.06.1999. do 14.07.1999. godine. Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine prihvaćena je informacija o potrebi obezbeđenja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu pomoći nerazvijenim opštinama navedenim u tom aktu, i njihovoj raspodeli po kriterijumima koje sačine zajedničke komisije sastavljene od predstavnika lokalne samouprave i štrajkačkih odbora ratnih vojnih rezervista sa prebivalištem na teritoriji tih opština. Pravo na dobijanje novčane pomoći, po tom Zaključku, stiče svaki ratni vojni rezervista iz označenih opština koji dostavi pravnosnažnu presudu donetu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva pred nadležnim sudovima protiv Republike Srbije, radi isplate naknade, kao i pismenu izjavu da nema daljih potraživanja po tom osnovu prema državi. Predmetni Zaključak Vlada Republike Srbije je donela u skladu sa Sporazumom od 11.01.2008. godine koji je zaključila sa štrajkačkim odborima ratnih vojnih rezervista Kuršumlije, Blaca, Bojnika, Lebana, Žitorađe, Doljevca i Prokuplja. Tužilac tužbom u ovom sporu podnetom Višem sudu u Kruševcu traži da se utvrdi da je navedenim Zaključkom Vlade od 17.01.2008. godine izvršena diskriminacija na osnovu mesta prebivališta njega kao učesnika rata tokom 1999. godine sa prebivalištem u Trsteniku, a koji nije naveden u Zaključku Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su u ovom sporu pravilno primenili materijalno pravo, kada su odbili tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan.

Zabrana diskriminacije po bilo kom osnovu propisana je odredbom člana 21. Ustava Republike Srbije, uz ograničenje da se diskriminacijom ne smatraju posebne mere koje Republika Srbija može uvesti radi postizanja pune ravnopravnosti lica ili grupe lica koje su suštinski u nejednakom položaju sa ostalim građanima. Opšta zabrana diskriminacije predviđena je i članom 1. Protokola 12. uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Prebivalište je, uz državljanstvo i lično ime, atribut svakog fizičkog lica.

Zbog toga neopravdano pravljenje razlike po tom osnovu predstavlja diskriminaciju u postupanju suprotno navdenim odredbama Evropske konvencije i Ustava Republike Srbije.

Članom 7. Zakona o Vojsci Jugoslavije („Službeni list SRJ“ 43/94, 74/99) koji se primenjivao u vreme rata u SRJ, propisano je da se Vojska Jugoslavije sastoji od stalnog i rezervnog sastava, da stalni sastav Vojske čine profesionalni pripadnici Vojske i vojnici na služenju vojnog roka, a da rezervni sastav Vojske Srbije čine rezervni oficiri, rezervni podoficiri i vojnici u rezervi, te da se rezervni sastav Vojske deli na aktivnu i pasivnu rezervu. Tačkom 1. Zaključka Komisije koja je sačinjavala kriterijume za dodelu novčane pomoći vojnim rezervistima iz 1999. godine, navedeno je da pravo na novčanu pomoć u iznosu od 100% dnevnice imaju svi vojni rezervisti, a tačkom 4. je navedeno da nemaju pravo na novčanu pomoć sledeće kategorije lica i to aktivna vojna lica, tada i sada u Vojsci, pripadnici OUP-a i rezervnog sastava OUP-a i lica koja su naknadno po ovom osnovu ostvarila i naplatila svoja potraživanja u sudskim i drugim postupcima.

Izjavljenom revizijom tužioca, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, neosnovano se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Naime, i po oceni Vrhovnog kasacionog suda, imajući u vidu odredbe Zakona o Vojsci Jugoslavije, u kojima se navodi šta čini sastav Vojske Jugoslavije, te Zaključak Komisije koja je sačinjavala kriterijume za dodelu novčane pomoći vojnim rezervistima iz 1999. godine, a u kojem je navedeno ko ima pravo na novčanu pomoć, pravilno nižestepeni sudovi zaključuju da tužilac ne spada u grupu lica koja bi imala pravo na naplatu ratnih dnevnica, jer je u periodu ratnih dejstava 1999. godine bio u stalnom sastavu Vojske Jugoslavije saglasno odredbi člana 7. Zakona o Vojsci Jugoslavije. U Zaključku Komisije koja je sačinila kriterijume za dodelu novčane pomoći vojnim rezervistima iz 1999. godine se u tačci 4. navodi da nemaju pravo na novčanu pomoć određene kategorije lica, između ostalog i aktivna vojna lica, tada i sada u Vojsci, a tužilac je u vreme ratnih dejstava spadao u kategoriju aktivnih vojnih lica, odnosno u stalni sastav Vojske Jugoslavije, te isti ne spada u grupu lica koja bi imala pravo na naplatu ratnih dnevnica. Stoga se neosnovano revizijom tužioca ukazuje da je pogrešno primenjeno materijalno pravo, s obzirom da tužilac ne spada u krug lica kojima po navedenom Pravilniku pripada pravo na isplatu ratnih dnevnica jer nije učestvovao u ratu kao ratni vojni rezervista, već u stalnom sastavu Vojske, kao vojnik na redovnom odsluženju vojnog roka, a što je prvostepeni sud i utvrdio uvidom u vojnu knjižicu tužioca i iz iskaza tužioca saslušanog u svojstvu parnične stranke, zbog čega postupanjem tužene nije prema ovom tužiocu učinjen akt diskriminacije u odnosu na mesto prebivališta, a zbog neisplate ratnih dnevnica na način na koji je to pravo priznato rezervistima iz navedenih nerazvijenih opština saglasno navedenom Sporazumu.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci presude.

Odluka o zahtevu tužioca za naknadu troškova postupka po reviziji, sadržana u stavu drugom izreke, doneta je primenom člana 153. stav 1. u vezi člana 165. stav 1. ZPP. Tužilac nije uspeo u sporu po reviziji pa zato nema pravo na naknadu troškova tog postupka.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić