U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Branislave Apostolović, predsednika veća, Branislava Bosiljkovića i Branke Dražić, članova veća, u parnici tužioca-protivtuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Strahinja Selaković, advokat iz ..., protiv tužene-protivtužilje BB iz ..., čiji je punomoćnik Štanjo Kalman, advokat iz ..., radi poveravanja deteta, odlučujući o reviziji tužene koja je izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 47/20 od 13.02.2020. godine, u sednici veća koja je održana dana 24.06.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 47/20 od 13.02.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P2 680/18 od 19.11.2019. godine, stavom prvim izreke presude delimično je usvojen tužbeni zahtev, stavom drugim utvrđeno je da je maloletni VV iz ..., rođen ... . godine, poveren na negu, brigu, čuvanje, vaspitanje i samostalno vršenje roditeljskog prava ocu AA iz ... . Stavima trećim, četvrtim i petim izreke, utvrđen je način održavanja ličnih odnosa između majke BB i maloletnog VV, na način kako je to bliže određeno u ovim stavovima izreke. Stavom šestim izreke obavezana je tužilja-protivtužena da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletnog deteta stranaka plaća iznos od 5.000,00 dinara mesečno, na ruke ocu AA i to isplatom do 5.-og u mesecu za tekući mesec, počev od dana podnošenja protivtužbe pa ubuduće, dok za to postoje zakonom propisani uslovi, a zaostale rate će platiti odjednom, sa kamatom po stopi utvrđenoj po Zakonu o zateznoj kamati. Stavom sedmim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio delimično lišenje roditeljskog prava tužene-protivtužilje u pogledu prava na odlučivanje o prezimenu deteta, te da se odredi da će maloletni VV ubuduće nositi očevo prezime AA, što je tužena dužna da prizna i trpi, kao i da se na osnovu ove presude u MKR za matično područje za ..., pod broj 5496/2017, za maloletnog VV upiše novo prezime BBAA, u roku od 15 dana pod pretnjom izvršenja. Stavom osmim izreke odbijen je protivtužbeni zahtev kojim je tužena-protivtužilja tražila da se njoj poveri samostalno vršenje roditeljskog prava nad maloletnim VV, da se utvrdi obaveza tužioca da izdržava dete, da se uredi način održavanja ličnih odnosa između tužioca i maloletnog deteta, kako je to bliže opisano u ovom stavu izreke. Stavom devetim izreke određeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 47/20 od 13.02.2020. godine, žalba tužene-protivtužilje je odbijena i potvrđena presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P2 680/18 od 19.11.2019. godine u delu kojim je usvojen tužbeni zahtev i odbijen protivtužbeni zahtev i odlučeno o vršenju roditeljskog prava, održavanja ličnih odnosa, izdržavanja deteta i o delu odluke o troškovima parničnog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena-protivtužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 sa izmenama i dopunama) i našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac i tužena su živeli u vanbračnoj zajednici tokom 2016. godine. Maloletni VV je rođen ... . godine, a dva dana nakon njegovog rođenja tužena je napustila vanbračnu zajednicu. Do neslaganja je došlo jer tužena nije htela u porodilištu da prijavi ime oca, pa je dete dobilo njeno prezime. Tužena je rođena ... . godine, osim maloletnog VV ima još dvoje dece, jedno dete je starije od maloletnog VV, a drugo je dobila u vanbračnoj zajednici koju je zasnovala nakon rođenja maloletnog VV. Živi u kući sa majkom, očuhom, vanbračnim partnerom i decom. Maloletni VV je živeo sa njom, a nakon donošenja rešenja o privremenoj meri u ovoj parnici od 19.12.2018. godine živi sa ocem. Kuća u kojoj tužena živi je komforna i adekvatno opremljena. Tužena je lako mentalno nedovoljno razvijena osoba, a završila je specijalnu osnovnu školu „...“ u ... . Nije zaposlena, korisnik je socijalne pomoći. Mesečni prihodi u njenoj kući iznose oko 15.000 dinara. Finansijski je pomaže sestra koja živi u Nemačkoj. Tužilac je rođen ... . godine, nepotpunog je obrazovanja i radi kao moler, gde mesečno zaradi oko 720 evra. Živi u kući sa roditeljima, braćom i sestrama, a u kući ih ima ukupno devetoro. Kuća je prizemna, ima tri sobe, dnevni boravak, kuhinju i kupatilo. Odkako mal. VV živi kod njega, tužilac i dete sami spavaju u jednoj sobi. Majka tužioca kuva za sve i održava domaćinstvo, brine i o maloletnom VV kada je tužilac odsutan zbog posla. Takođe, oko deteta pomaže i tužiočeva sestra. Tužilac je psiho-fizički zdrav i motivisan da vodi brigu o detetu. Prema mišljenju Centra za socijalni rad grada Novog Sada roditeljski kapaciteti tužioca su adekvatni, uz pomoć i podršku roditelja pruža detetu bezbedne i odgovarajuće uslove za pravilan rast i razvoj. Maloletni VV od rođenja boluje od bronhitisa i astme, a dijagnoza mu je uspostavljena kada je imao četiri meseca. Hospitalizovan je nekoliko puta i to u avgustu 2017. godine, decembru 2017. godine i junu 2018. godine. Prema mišljenju Centra za socijalni rad, maloletno dete je hospitalizovano nekoliko puta zbog nesprovođenja adekvatne terapije, jer tužena određeni period nije odgovorno postupala kada je detetovo zdravlje u pitanju, nije ga vodila na lekarske kontrole i nije shvatila ozbiljnost hroničnog oboljenja deteta. Dečija bolnica je obavestila Centar za socijalni rad da je dete u kraćem vremenskom periodu više puta hospitalizovano zbog nesprovođenja terapije, a nakon intervencije Centra za socijalni rad, tužena je počela da vodi adekvatnu brigu o detetu. Dete je kod doktora nekad dovodila majka, a nekada baka po ocu. Jednom prilikom nakon dvonedeljnog boravka kod majke, dete je predato ocu, a istog dana hitno hospitalizovano sa dijagnozom gastrointestinalno krvarenje, dehidracija i bez mogućnosti da se osloni na noge.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je poverio tužiocu vršenje roditeljskog prava nad maloletnim detetom, uredio način održavanja ličnih odnosa između tužene i deteta, utvrdio visinu doprinosa za izdržavanje deteta koju je tužena obavezana da plaća, a odbio tužbeni zahtev u delu u kome je tužilac tražio delimično lišenje roditeljskog prava tužene i odbio protivtužbeni zahtev u celosti.

Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda drugostepeni sud je pravilnom primenom odredaba članova 71. stav 3., 61. i 160. Porodičnog zakona odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio prvostepenu presudu, odlučujući kao u izreci.

Odredbom člana 77. stav 3. Porodičnog zakona propisano je da jedan roditelj sam vrši roditeljsko prava na osnovu odluke suda kada roditelji ne vode zajednički život, a nisu zaključili sporazum o vršenju roditeljskog prava.

Imajući u vidu da je tužena zanemarivala zdravstvene potrebe deteta, zbog čega je dete više puta hospitalizovano, a u skladu sa mišljenjem Centra za socijalni rad grada Novog Sada, koji je nakon sveobuhvatne procene svih okolnosti slučaja, pribavljenih podataka od nadležnih zdravstvenih ustanova u kojima je lečen maloletni Vojislav i nakon obavljenih razgovora sa tužiocem i tuženom, kao i procene podobnosti stambenih uslova za život deteta, dao mišljenje da je tužilac u stanju da na bolji način odgovori potrebama deteta, te da je u najboljem interesu maloletnog VV da se poveri na samostalno vršenje roditeljskog prava tužiocu, ocu AA i uredio način održavanja ličnih odnosa sa majkom, kao roditeljem sa kojim ne živi, u smislu odredbe člana 61. Porodičnog zakona, a saglasno modelu viđanja koji je centar za socijalni rad odredio kao model u najboljem interesu deteta.

Pravilno je od strane nižestepenih sudova, utvrđena visina novčanog iznosa koji je tužena u obavezi da daje kao svoj doprinos za izdržavanje maloletnog VV, primenom kriterijuma za određivanje izdržavanja iz člana 160. Porodičnog zakona, a srazmerno mogućnostima tužene kao dužnika izdržavanja, koje su pravilno procenjene, kao i prema potrebama maloletnog VV i u skladu sa njegovim uzrastom.

Neosnovani su revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava- odredbe člana 77. Porodičnog zakona, te da je sud svojom odlukom de facto dete poverio na čuvanje i staranje baki deteta, a ne tužiocu-protivtuženom, te da je najbolji interes maloletnog deteta, uzrasta od oko 3 godine, da roditeljsko pravo samostalno vrši majka, koja je neophodna kao bitna figura u odrastanju i koja može bolje da zaštiti interese deteta tog uzasta.

U konkretnom slučaju, ceneći najbolji interes deteta, u smislu odredbe člana 6. stav 1. Porodičnog zakona, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da maloletni Vojislav bude poveren na samostalno vršenje roditeljskog prava tužiocu, ocu, posebno imajući u vidu zdravstveno stanje maloletnog deteta i mogućnost angažovanja oca u vezi s tim.

Ostalim revizijskim navodima se pobija pravilnost utvrđenog činjeničnog stanja i ocena dokaza što ne može biti revizijski razlog prema odredbi člana 407. stav 2. ZPP.

Iz navedenih razloga Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća-sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić