Presudom Višeg suda u Vranju Gž 1915/20 od 27.09.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena presuda Osnovnog suda u Vranju P 1156/19 od 05.10.2020. godine. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavila reviziju predviđenu članom 404. ZPP (posebna revizija).

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, u ovom sporu potrebno je dozvoliti odlučivanje o tužiljinoj posebnoj reviziji jer priložene odluke revizijskog suda u istim ili bitno istovetnim činjenično-pravnim sporovima potvrđuju neujednačenu sudsku praksu.

Iz tog razloga, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tužilje osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Vranju II 2751/16 od 04.10.2016. godine, na predlog izvršnog poverioca - tužilje, određeno je izvršenje protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra u Vranju radi naplate zarade tužilje za avgust 2016. godine sa zakonskom zateznom kamatom i troškova izvršenja u iznosu od 6.827,00 dinara. Izvršenje je određeno predloženim sredstvom izvršenja - na sredstvima na računu izvršnog dužnika. Sprovođenje izvršenja povereno je javnom izvršitelju koji je zaključkom od 12.10.2016. godine naložio tužilji da predujmi troškove izvršenja u iznosu od 5.601,01 dinar, a zaključkom od 25.10.2016. godine odredio sprovođenje izvršenja zaplenom sredstava sa računa izvršnog dužnika i prenosom na račun izvršnog poverioca - tužilje. Izvršenje nije sprovedeno predloženim sredstvom jer se račun izvršnog dužnika nalazi u neprekidnoj blokadi od 02.07.2016. godine. Zaključkom javnog izvršitelja II 1395/17 od 24.07.2017. godine promenjeno je sredstvo izvršenja i određeno sprovođenje izvršenja popisom i plenidbom novčanih sredstava koja se nalaze kod izvršnog dužnika. Tužilji je zarada za avgust 2016. godine isplaćena 06.11.2016. godine zbog čega je ona povukla predlog za izvršenje u tom delu, a javni izvršitelj zaključkom II 1395/2017 od 14.11.2018. godine delimično obustavio izvršenje radi naplate glavnog duga. O predlogu izvršnog poverioca - tužilje za promenu sredstva izvršenja od 08.08.2019. godine nije odlučeno, niti su u postupku sprovođenja izvršenja preduzimane dalje radnje za naplatu novčanog potraživanja od izvršnog dužnika. Sredstva za rad izvršnog dužnika obezbeđuju se od strane Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da u ovom slučaju nema mesta primeni člana 14. stav 3. Zakona o stečaju i obavezi tužene države (osnivača Zdravstvenog centra Vranje) na isplatu tužiljinog novčanog potraživanja. Po stanovištu sudova, izvršni postupak protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra Vranje još uvek je u toku, a iz dokaza koje je tužilja predložila nesumnjivo ne proizilazi da ne postoji mogućnost naplate njenog novčanog potraživanja u izvršnom postupku.

Izloženo pravno stanovište nižestepenih sudova nije pravilno.

Odredbom člana 14. stav 1. Zakona o stečaju, pored ostalog, propisano je da se stečajni postupak ne sprovodi ni prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Prema stavu 3. navedene odredbe, za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. tog člana ne sprovodi stečajni postupak, solidarno odgovaraju njihovi osnivači.

Poštujući ovu zakonsku odredbu, kod utvrđene činjenice da tužilja svoje novčano potraživanje ne može naplatiti jer se izvršni dužnik nalazi u neprekidnoj blokadi od 02.07.2016. godine i da se nad njim ne može sprovesti postupak stečaja, tužena solidarno odgovara za dugove izvršnog dužnika čiji je osnivač i koji se pretežno finansira kroz ustupljene javne prihode iz Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje. Dakle, solidarna odgovornost tužene za obaveze Zdravstvenog centra u Vranju, čiji je osnivač, postoji na osnovu citirane odredbe Zakona o stečaju u slučaju kada su ispunjeni materijalno-pravni uslovi za otvaranje stečajnog postupka, što je i trajnija nesposobnost dužnika za plaćanje. Zbog toga su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materjilano pravo kada su zaključili da je uslov za odtgovornost tužene okončanje izvršnog postupka, odnosno njegova obustava iz razloga predviđenih članom 129. stav 1. tačke 6. i 7. Zakona o izvršenju i obezbeđenju.

Sledstveno izloženom, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.

Odluka o troškovima postupka, sadržana u trećem stavu izreke, doneta je na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. stav 1. i 154. stav 1. ZPP. Tužilji su dosuđeni troškovi postupka za sastav tužbe u iznosu od 6.000,00 dinara, žalbe u iznosu od 12.000,00 dinara i revizije u iznosu od 18.000,00 dinara; zastupanja na dva održana ročišta u iznosu od 7.500,00 dinara i dva neodržana ročišta u iznosu od po 4.500,00 dinara; sudske takse za tužbu prvostepenu presudu, žalbu i drugostepenu presudu u iznosu od po 2.138,50 dinara, reviziju u iznosu od 4.277,00 dinara i odluku po reviziji u iznosu od 6.415,50 dinara. Visina troškova određena je prema vrednosti predmeta spora, primenom Advokatske i Taksene tarife. O traženoj zateznoj kamati na troškove postupka, odlučeno je primenom člana 277. stav 1. i člana 324. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić