Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Božidara Vujičića, predsednika veća, Vesne Subić i Jelice Bojanić Kerkez, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa punomoćnik Miodrag Miletić, advokat iz ..., protiv tužene Opštine Petrovac na Mlavi, koju zastupa Opštinsko javno pravobranilaštvo, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj sednici veća od 09.09.2020. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 527/18 od 05.03.2019. godine, pa se predmet vraća istom sudu na ponovno odlučivanje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Petrovcu na Mlavi P 276/17 (2005) od 18.10.2017. godine, obavezana je tužena da tužiocu isplati na ime naknade štete u vidu izmakle koristi za nekorišćenje poslovnog prostora iznos od 6.421.842,96 dinara i to za period od 23.01.2004. do 28.02.2006. godine za lokale koji su opisani u izreci prvostepene presude, sve u roku od 15 dana po prijemu presude pod pretnjom izvršenja. Za više od dosuđenog za potraživanje naknade štete u vidu izmakle koristi u gubitku mesečne zakupnine za nekorišćenje poslovnog prostora lokala broj 2 u prizemlju u iznosu od 1.910.094,97 dinara kao i za potraživanje zakonske zatezne kamate za više od dosuđene za period počev od 22.08.2017. godine kao dana veštačenja do 18.10.2017. godine kao dana presuđenja tužbeni zahtev je odbijen kao neosnovan. Obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova postupka isplati 1.269.400,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 527/18 od 05.03.2019. godine preinačena je presuda Osnovnog suda u Petrovcu na Mlavi, tako što je odbijen tužiočev tužbeni zahtev za isplatu napred navedenog iznosa po osnovu naknade štete u vidu izmakle koristi kao neosnovan. Obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove postupka u iznosu od 723.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu čl. 408. i 403. stav 2. tačka 2. ZPP (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11... 87/18) Vrhovni kasacioni sud je našao da je tužiočeva revizija osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, ali u postupku pred drugostepenim sudom jeste učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 383. stav 4. ZPP jer je drugostepeni sud bez održane rasprave drugačije ocenio činjenično stanje u odnosu na prvostepeni sud našavši da tužilac svoje potraživanje nije dokazao, a što je suprotno zaključku prvostepenog suda, s tim što je na ovu povredu postupka ukazano u reviziji.

Prema činjeničnom utvrđenju prvostepenog suda 22.08.1994. godine je zaključen sporazum o naknadi za oduzeto zemljište između Opštine Petrovac, tužioca kao korisnika parcele i investitora – korisnika eksproprijacije GP „INVEST STIG“ iz Požarevca. Sporazumom je predviđeno da kao naknadu za eksproprisanu nepokretnost tužilac dobija u svojinu određenu površinu poslovnog prostora u poslovno-stambenom objektu koji treba da bude izgrađen na eksproprisanoj parceli. Godine 1987. je rešenjem Opštinske uprave dozvoljeno investitoru, Kompaniji „STIG“, koja je preuzela prava i obaveze GP „INVEST STIG“ izrada aneksa stambeno-poslovne zgrade u Petrovcu, a to rešenje je kasnije poništeno od strane drugostepenog organa 1998. godine. Nakon toga je građevinska inspekcija 2002. godine naložila Kompaniji „STIG“ da pribavi građevinsku dozvolu, a u suprotnom će doneti rešenje o rušenju objekta. Nakon što je aneks stambeno-poslovnog objekta u celini izgrađen presudom Opštinskog suda u Petrovcu od 31.03.2003. godine je utvrđeno da je tužilac vlasnik poslovnog prostora i to lokala bliže navedenih u presudi čija ukupna površina u vlasništvu tužioca 207,68m². Tužilac je rešenjem Opštinskog suda u Petrovcu na Mlavi I 346/03 uveden u posed poslovnog prostora odnosno lokala. Nakon što je uveden u posed tužilac je 2003. godine podneo zahtev za legalizaciju navedenog poslovnog prostora nadležnom organu Opštine Petrovac na Mlavi. Od celokupnog poslovnog prostora koji je predat u svojinu i državinu tužilac je koristio samo jedan lokal čija je površina 31,67m² u kome je obavljao ... delatnost, a druge lokale nije mogao da koristi niti izdaje u zakup jer nisu imali upotrebnu dozvolu, zbog čega je i podneo zahtev za legalizaciju. Pošto o zahtevu za legalizaciju organ uprave nije odlučivao, tužilac je organu uprave Opštine Petrovac 06.04.2005. godine podneo žalbu zbog ćutanja administracije, pa je drugostepeni upravni organ 27.05.2005. godine izdao nalog Opštinskoj upravi da u roku od 30 dana donese rešenje u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji kojim je propisana mogućnost izdavanja odobrenja za izgradnju upotrebne dozvole za deo objekta koji predstavlja tehničko tehnološku celinu. Nakon toga tužilac se ponovo 22.07.2005. godine obratio Opštinskoj upravi sa zahtevom da postupi po pomenutim nalozima drugostepenog organa, a Opštinska uprava je 12.05.2006. godine odbila tužiočev zahtev s tim što je i to prvostepeno rešenje poništeno od strane drugostepenog organa 29.12.2006. godine. Rešenjem prvostepenog organa tužene opštine od 09.12.2011. godine konačno je izdata vlasnicima lokala dozvola za izgrađeni prostor.

U ovom sporu tužilac od tužene opštine potražuje naknadu štete zbog toga što u periodu od 23.01.2004. do 28.02.2006. godine nije mogao da koristi dva svoja lokala smatrajući da je opština za to odgovorna jer njeni organi u tom periodu nisu tužiocu legalizovali sporne objekte. Prvostepeni sud nakon obavljenog veštačenja nalazi da je tužbeni zahtev tužiocu za naknadu štete po osnovu izmakle dobiti osnovan jer je tužilac u tom periodu mogao da ostvari dobit izdavanjem navedenog poslovnog prostora u zakup, dok drugostepeni sud bez održane rasprave izvodi drugačiji zaključak odnosno smatra da tužilac u konkretnom slučaju nije dokazao da je pretrpeo štetu u vidu izmakle dobiti jer tužilac nije dokazao da prema onome što se u životu redovno dešava ili prema posebnim okolnostima slučaja je bilo izvesno da bi on korist koju potražuje i ostvario.

Već je navedeno da je zbog pomenutog stava drugostepenog suda učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka pred tim sudom. Osim toga po mišljenju ovog suda, ni materijalno pravo nije pravilno primenjeno. Nije sporan pravni stav drugostepenog suda da je odredbom člana 189. ZOO propisano da oštećenik ima pravo i na naknadu izmakle dobiti s tim što se pri oceni visine izmakle koristi uzima u obzir dobitak koji se mogao osnovano očekivati prema redovnom toku stvari ili prema posebnim okolnostima, a čije je ostvarenje sprečeno štetnikovom radnjom ili propuštanjem. Bilo je potrebno da se utvrdi da li u konkretnom slučaju postoji nezakonit ili nepravilan rad tužene opštine, zatim da li je tužilac pretrpeo štetu i da li između takvog rada organa i nastale štete postoji uzročnoposledična veza. Smatrajući da tužilac nije dokazao svoje potraživanje, drugostepeni sud se nije bavio ovim pitanjem, a što je bilo neophodno. Tužilac dokazuje nepravilan rad organa uprave tužene činjenicom da su rešenja organa više puta u žalbenom postupku poništavana i da je na kraju dobio dozvolu koju je potraživao. Što se tiče postojanja i visine štete tužilac dokazuje tu činjenicu veštačenjem pri čemu je veštak naveo da se poslovni prostor nalazi na atraktivnoj lokaciji u gradu te da se iz toga može utvrditi da su postojala lica koja su bila zainteresovana za zakup celog poslovnog prostora. Činjenica je i da tužilac jedan od lokala koristi. To što tužilac mogućnost ostvarivanja prihoda po osnovu izdavanja lokala u zakup nije dokazao konkretnim ugovorima, i sam drugostepeni sud smatra nebitnim, jer nije mogao po ugovoru da izdaje poslovni prostor pre nego što je isti bio legalizovan kako to navodi i revizija.

Sve napred navedeno pokazuje da za sada nije prihvatljiv stav drugostepenog suda o neosnovanosti tužbenog zahteva kako zbog povrede postupka koja je pomenuta, tako i zbog pogrešne primene materijalnog prava, a sve su to razlozi zbog kojih je odluka drugostepenog suda morala biti ukinuta na osnovu člana 415. stav 1. i člana 416. stav 2. ZPP.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će imati u vidu sve što je napred navedeno, pa će najpre otkloniti povredu postupka koja je navedena, a nakon toga pravilnom primenom materijalnog prava doneti na zakonu zasnovanu odluku.

Predsednik veća-sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić