U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Branislava Bosiljkovića i Biserke Živanović, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., Opština ..., čiji je punomoćnik Zoran Petrović advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije - Ministarstvo odbrane, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 171/19 od 21.02.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 19.09.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 171/19 od 21.02.2019. godine.

ODBIJA SE zahtev tužioca za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Jagodini P1 91/18 od 03.12.2018. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno je da je Zaključkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008 od 17.01.2008. godine, kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija na osnovu mesta prebivališta učesnika rata sa prebivalištem na teritoriji svih ostalih opština koje nisu navedene u Zaključku Vlade RS od 17.01.2008. godine, a time i tužioca kao učesnika rata 1999. godine. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da isplati tužiocu iznos od 77.300,00 dinara na ime troškova parničnog postupka, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude pa do isplate, u roku od 15 dana od dana prijema otpravka presude pod pretnjom izvršenja.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 171/19 od 21.02.2019. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Višeg suda u Jagodini P1 91/18 od 03.12.2018. godine tako što je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca, sadržine kao u stavu prvom izreke prvostepene presude, dok je stavom drugim izreke obavezan tužilac da tuženoj na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 18.000,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema presude pod pretnjom izvršenja.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu odluku primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14 i 87/2018 - u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac se nalazio na odsluženju redovnog vojnog roka u Novom Sadu, u VP 3947 Novi Sad, u periodu od 23.09.1998. godine do 22.09.1999. godine. Tužiocu je u vojnoj knjižici upisano učešće u ratu u periodu od 24.03.1999. godine do 25.06.1999. godine, kao i navedeni period služenja vojnog roka. Za vreme odsluženja vojnog roka i u toku ratnog stanja tužiocu je isplaćivana vojnička plata. Tužilac nije pokretao postupak protiv Republike Srbije radi isplate ratnih dnevnica. Zaključkom Vlade Republike Srbije br. 401-161/2008 od 17.01.2008. godine prihvaćena je informacija o potrebi obezbeđenja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu novčane pomoći nerazvijenim opštinama navedenim u tom aktu, i njihovoj raspodeli po kriterijumima koje sačine zajedničke komisije sastavljene od predstavnika lokalne samouprave i štrajkačkih odbora ratnih vojnih rezervista sa prebivalištem na teritoriji tih opština. Pravo na dobijanje novčane pomoći, po tom Zaključku, stiče svaki ratni vojni rezervista iz označenih opština koji dostavi pravnosnažnu presudu donetu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva pred nadležnim sudovima protiv Republike Srbije, radi isplate naknade, kao i pismenu izjavu da nema daljih potraživanja po tom osnovu prema državi. Predmetni Zaključak Vlada Republike Srbije je donela u skladu sa Sporazumom od 11.01.2008. godine koji je zaključila sa štrajkačkim odborom ratnih vojnih rezervista iz opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev, nalazeći da je Zaključkom Vlade Republike Srbije država postupala diskriminatorski prema rezervistima i vojnicima sa prebivalištem van teritorije opština navedenih u tom aktu, po kojem je svaki ratni vojni rezervista i vojnik sa prebivalištem na jednoj od označenih opština imao pravo na mu se, pod određenim uslovima, isplate ratne dnevnice u vidu „socijalne pomoći“.

Drugostepeni sud nije prihvatio navedeno stanovište prvostepenog suda i, po oceni revizijskog suda, pravilno je primenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan.

Članom 7. Zakona o Vojsci Jugoslavije („Službeni list SRJ“ br. 43/94,.. 74/99) koji se primenjivao u vreme kada je tužilac učestvovao u ratu, bilo je propisano, između ostalog, da se Vojska Jugoslavije sastoji od stalnog i rezervnog sastava, da stalni sastav Vojske čine i vojnici na služenju vojnog roka, a da rezervni sastav Vojske čine rezervni oficiri, rezervni podoficiri, vojnici u rezervi i žene-vojni obveznici. Zakon o Vojsci Srbije ("Službeni glasnik RS" br.116/07...36/18), koji je sada na snazi, a primenjivao se i u vreme donošenja spornog Zaključka Vlade Republike Srbije, takođe u članu 5. pravi razliku između stalnog i rezervnog sastava vojske, pri čemu u stalni sastav ubraja vojnike na služenju vojnog roka, a u rezervni sastav vojnike u rezervi.

Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, pravo na novčanu pomoć je, pod uslovima navedenim u tom aktu, priznato ratnim vojnim rezervgistima – pripadnicima rezervnog sastava bivše Vojske Jugoslavije, sa prebivalištem na teritoriji označenih opština. Tužilac nije učestvovao u ratu kao pripadnik rezervnog sastava Vojske Jugoslavije, već kao vojnik na odsluženju vojnog roka – pripadnik stalnog sastava Vojske, zbog čega se nije nalazio u istom položaju kao lica kojima je na osnovu navedenog Zaključka vršena isplata ratnih dnevnica, u vidu socijalne pomoći nerazvijenim opštinama. Zbog toga drugostepeni sud pravilno zaključuje da označenim aktom Vlade tužene Republike Srbije nije mogla biti izvršena diskriminacija tužioca po mestu njegovog prebivališta, jer istim nije predviđena isplata novčane pomoći (ratnih dnevnica) pripadnicima stalnog sastava Vojske već samo pripadnicima njenog rezervnog sastava.

Stoga se neosnovano revizijom tužioca ukazuje da je pogrešno primenjeno materijalno pravo od strane drugostepenog suda, s obzirom da tužilac u konkretnom slučaju nije u istoj situaciji kao lica na koje se odnosi navedeni Zaključak, a što je jedan od bitnih uslova za postojanje diskriminacije, po mestu prebivališta kao jednom od atributa – ličnog svojstva svakog fizičkog lica.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Odluka o zahtevu tužioca za naknadu troškova postupka po reviziji, sadržana u drugom stavu izreke, doneta je primenom člana 153. stav 1. u vezi člana 165. stav 1. ZPP. Tužilac nije uspeo u postupku po reviziji, pa zato nema pravo na naknadu troškova tog postupka.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić