Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž2 331/2017 od 23.08.2017. godine odbija se kao neosnovana žalba tužilje i presuda Osnovnog suda u Nišu P2 1752/2017 od 06.04.2017. godine, potvrđuje.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da je tužiljina revizija osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, niti povreda postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju revizija ukazuje jer to što drugostepeni sud nije prihvatio žalbene navode tužilje već je potvrdio prvostepenu presudu ne može se smatrati bitnom povredom odredaba parničnog postupka.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, brak stranaka je razveden presudom Opštinskog suda u Nišu P 4852/2005 od 25.05.2006. godine, a starateljstvo nad maloletnim detetom stranaka VV, koji je rođen ... godine, je povereno majci i određen je model viđanja maloletnog deteta sa ocem, a ta odluka je kasnije izmenjena presudom Osnovnog suda u Nišu P2 1740/11 od 06.09.2012. godine. Od razvoda braka maloletni VV živi u zajednici sa majkom, ovde tužiljom i dedom po majci, dok sa tuženim ocem unazad šest godina skoro da nije u kontaktu odnosno nemaju dobru emocionalnu komunikaciju. Odnosi između bivših bračnih drugova su duboko poremećeni, nemaju komunikaciju, što se veoma odražava na maloletnog VV, a on i ne želi kontakt sa ocem. Međutim, po proceni organa starateljstva u interesu je maloletnog deteta da postepeno uspostavlja odnose i da se viđa sa svojim ocem te je o načinu tog uspostavljanja kontakta organ starateljstva i dao odgovarajući predlog, koji je u skladu i sa mišljenjem veštaka medicinske struke iz veštačenja koje je u postupku obavljeno. Smatrajući da raniji model održavanja ličnih odnosa između oca i maloletnog deteta, koji je uspostavljen sudskom odlukom iz 2012. godine nije u najboljem interesu maloletnog deteta tužilja je u ovoj parnici tražila da se taj model izmeni odnosno da se broj viđanja oca i deteta smanji.

Imajući u vidu navedeno, nižestepeni sudovi su našli da je u najboljem interesu maloletnog deteta da kontakt sa ocem uspostavi postepeno u prva tri meseca, a nakon toga da se to viđanje odvija redovno na način kako je to navedeno u prvostepenoj presudi.

Polazeći od načela iz člana 6. stav 1. Porodičnog zakona da je svako dužan da se rukovodi najboljim interesima deteta u svim aktivnostima koje se tiču deteta, isti zakon u članu 61. utvrđujući prava deteta propisuje da dete ima pravo da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi, a to pravo se može ograničiti samo sudskom odlukom. Definišući smisao roditeljskog prava zakon u članu 67. propisije da je roditeljsko pravo izvedeno iz dužnosti roditelja i da postoji samo u meri u kojoj je potrebno za zaštitu ličnosti prava i interesa deteta. Otuda u skladu sa navedenim treba tumačiti i odredbe zakona iz člana 68. o pravu roditelja da se stara o detetu u smislu njegovog učešća u čuvanju, podizanju, vaspitanju deteta i slično. Dakle, sve navedeno pokazuje da je interes maloletnog deteta prioritetan u odlučivanju u svim pitanjima pa i načinu održavanja ličnih odnosa između tuženog i maloletnog deteta u ovom slučaju, a sa čim su saglasni svi učesnici postupka. Međutim, najbolji interes maloletnog deteta se mora sagledavati prema okolnostima koje su prisutne u trenutku kada se o nekom pravu deteta odlučuje, a u sagledavanju tog interesa sud treba da pribavlja mišljenje i stručnih ustanova, organa starateljstva pre svega. Brak stranaka je razveden 2006. godine kada je maloletno dete imalo 3 godine i od tada dete živi sa majkom. Bez obzira što su nekoliko puta donošene sudske odluke kojima je uređivan način viđanja između oca i maloletnog deteta to u praksi nije primenjeno i zaživelo, odnosno došlo je do toga da otac uglavnom dete nije ni viđao. Takva situacija se u jednom momentu još više pogoršala određivanjem privremene mere od strane suda kojom je potpuno obustavljeno viđanje oca i deteta. Ne ulazeći dublje u razloge sadašnjeg stanja, u kome dete koje je na pragu 15 godine života ne želi da viđa oca i ima psihičke probleme pri svakom susretu sa njim, pri čemu se uloga majke u stvaranju takve situacije ne sme zanemariti, i obavljeno veštačenje i izjašnjenje organa starateljstva pokazuju da najbolji interes maloletnog deteta nije da se kontakti sa ocem prekinu, ali da jeste da se oni redukuju i svedu na manju meru od načina kako je to određeno prethodnom odlukom. U tom smislu, tužilja osnovano u reviziji navodi da nižestepenim odlukama nije postignuta svrha odnosno nije izražen najbolji interes maloletnog deteta tim više što te odluke i nisu zasnovane na predlozima veštaka, odnosno organa starateljstva. Naime, kao što je navedeno i veštaci i organ starateljstva predlažu da se viđanje redukuje, da u početku bude jednom mesečno, a kasnije eventualno više puta. Polazeći od toga da raniji model održavanja ličnih odnosa između oca i maloletnog deteta nije realizovan bez obzira na postupke izvršenja pa i krivične postupke koji su vođeni prema majci maloletnog deteta, a uzevši u obzir mišljenja organa starateljstva, ovaj sud nalazi da su se stekli uslovi za preinačenje nižestepenih odluka na način kako je to navedeno u ovoj odluci.

Pri svemu tome, cenjeni su i navodi revizije da je prvostepeni sud propustio da u konkretnom slučaju pribavi mišljenje maloletnog deteta, a da je bio dužan da to uradi, s obzirom da je dete starije od 10 godina, ali sud nalazi da se ti razlozi revizije ne mogu prihvatiti jer pravo deteta da učestvuje u postupku u konkretnom slučaju nije povređeno radnjom suda pošto su i školski psiholog, pa i sama tužilja bili protiv saslušanja deteta pred sudom u situaciji kada je inače dete sudu pristupilo. Sve navedeno su razlozi zbog kojih je odlučeno kao u izreci na osnovu člana 416. stav 1. ZPP.

Predsednik veća sudija

Lidija Đukić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić