U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića predsednika veća, Branke Dražić i Katarine Manojlović Andrić članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Marija Jovanović advokat iz ..., protiv tužene BB iz ..., čiji je punomoćnik Vladimir Prijović advokat iz ..., radi prestanka obaveze izdržavanja, odlučujući o reviziji tužilje koja je izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 67/21 od 24.02.2021. godine, u sednici veća koja je održana dana 18.06.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje koja je izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 67/21 od 24.02.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 176/20 od 01.12.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se utvrdi da je prestala obaveza izdržavanja tužilje u odnosu na tuženu zaključno sa danom podnošenja tužbe, te da se ukine stav treći izreke presude Trećeg opštinskog suda u Beogradu P 1522/04/13 od 29.06.2004. godine. Stavom drugim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 67/21 od 24.02.2021. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 176/20 od 01.12.2020. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu odredbe člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

Od strane drugostepenog suda nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP ne predstavlja razlog za izjavljivanje revizije propisan odredbom člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je majka tužene koja je rođena dana ...1999. godine. Tužena je školske 2018/2019 godine upisala osnovne strukovne studije na ... fakultetu, u školskoj 2019/2020 obnovila je prvu godinu (prvi i drugi semestar), prvi put u statusu studenta koji se sam finansira, u školskoj 2019/2020 redovno je overila zimski i letnji semestar, a u školskoj 2020/2021 godini ponovo je obnovila prvu godinu, drugi put u statusu studenta koji sam sebe finansira. U toku studija tužena je uredno pohađala predavanja i vežbe, izradila seminarski rad, obnovila praksu, položila je pet od ukupno deset ispita, u školskoj 2019/2020 godini, prijavljivala je ispite u januarskom, februarskom, aprilskom i junskom ispitnom roku, ali iste nije položila. U periodu od 10 meseci nije položila nijedan ispit zbog bolesti u porodici, a zbog pandemije u toku 2020. godine neki ispiti su odlagani pred sam dan ispita. Na fakultetu je ostvarila ukupno 30 bodova, sada sprema ispit koji nosi 7 ispitnih bodova, a za upis naredne godine je potrebno 36 bodova. S obzirom da je u statusu samofinansirajućeg studenta tužena je imala troškove školarine za upis školske 2018/2019 godine u iznosu od 82.000,00 dinara, a troškove obnove godine u iznosu od 41.000,00 dinara, koje je platio njen otac. Tuženoj su potrebna novčana sredstva na ime izdržavanja, za knjige i za prevoz. Živi sa ocem i bratom u kući, a u zajednikom dvorištu kuće žive dva strica tužene sa svojim porodicama. Otac tužene je zaposlen u ... radi privatno, tužena je u kući zadužena za kuvanje, spremanje i pomoć bratu, koji je učenik sedmog razreda osnovne škole. Baba tužene po ocu preminula je ...2020. godine, tri meseca pre smrti bila je nepokretna, a celokupnu brigu oko nje vodila je tužena. Tužilja je zaposlena u ... i tokom 2019. godine ostvarila je neto zaradu u iznosu od 54-60 hiljada dinara, živi sa suprugom i njihovom zajedničkom maloletnom ćerkom uzrasta 15 godina u kući koja je vlasništvo njenog supruga. Tužilja se leči kod kardiovaskularnog hirurga, gastroenterologa, neuropsihijatra, ima neuroloških problema zbog čega mesečno za lekove izdvaja 5,5 do 6 hiljada dinara. Rešenjem nadležnog organa kod tužilje je utvrđen prvi stepen teškoća i prepreka u radu i ima status osobe sa invaliditetom koja se zapošljava pod opštim uslovima. Otplaćuje kredit sa mesečnom ratom od 9.500,00 dinara koji je podignut radi finansiranja grejanja u kući i sređivanja dvorišta, mesečno izdvaja 1.000,00 dinara na ime solidarne pomoći za slučaj smrti roditelja. Parnične stranke su bile u lošim odnosima do pre 6 godina i ponekad se viđale, a kada se vide, tužena vreme provodi sa sestrom po majci sa kojom se druži, dok sa majkom nije ostvarila blizak odnos.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalnog pravo, članove 155. i 167. Porodičnog zakona, kada su odbili kao neosnovan zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je prestala njena obaveza da izdržava tuženu počev od dana podnošenja tužbe pa ubuduće.

Uslovi za ostvarivanje prava punoletnog deteta na izdržavanje od roditelja propisani su odredbom člana 155. Porodičnog zakona. Prema stavu 2. ovog člana punoletno dete koje se redovno školuje ima pravo na izdržavanje od roditelja srazmerno njihovim mogućnostima, najkasnije do 26 godine života. Izuzetak od ovog pravila propisan je stavom 4. istog člana, prema kome nema pravo na izdržavanje punoletno dete ako bi prihvatanje njegovog zahteva za izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za roditelje, odnosno druge krvne srodnike.

Opšti uslovi za prestanak izdržavanja propisani su članom 167. Porodičnog zakona. Prema stavu 2. ovog člana, izdržavanje može da prestanke kada poverilac izdržavanja stekne dovoljno sredstava za izdržavanje, osim ako poverilac izdržavanja nije maloletno dete (tačka 1.) i kada dužnik izdržavanja izgubi mogućnost da davanje izdržavanja ili davanje izdržavanja postane za njega očigledno nepravično, osim ako poverilac izdržavanja nije maloletno dete (tačka 2.).

Kod utvrđenog činjeničnog stanja da je tužena punoletna i da je na studijama na ... fakultetu u statusu samofinansirajućeg studenta koji nije završila, te kako nema dovoljno sredstava za izdržavanje a tužilja kao dužnik izdržavanja i dalje je u mogućnosti da daje izdržavanje, kao i da davanje izdržavanja za nju nije postalo očigledno nepravično, to je pravilan zaključak nižestepenih sudova da tužena ima pravo na izdržavanje od tužilje kao drugog roditelja, sve do završetka redovnih studija u smislu odredbe člana 155. stav 2. Porodičnog zakona.

Neosnovani su navodi u reviziji da je tužena kao punoletno dete u obavezi da na vreme izvršava svoje školske obaveze, te da je na prvoj godini studija već tri školske godine, da je od ukupno deset ispita na prvoj godini položila četiri ispita do 10.09.2019. godine, a u periodu od 10.09.2019. godine do oktobra 2020. godine nije položila nijedan ispit, zbog čega tužilja neopravdano plaća izdržavanje tuženoj. Naime, tužena nije napustila školovanje, voljna je da završi fakultet, redovno je polagala ispite do momenta kada su se pojavili objektivni razlozi koji su onemogućili tuženu da nastavi uspešno da polaže ispite, imajući u vidu da je više meseci brinula o nepokretnoj baki koja je preminula, kao i činjenicu da su zbog pandemije neki ispiti odlagani. Obaveza tužene kao studenta, osim polaganja ispita su i predavanja, vežbe, studentska praksa i drugi vidovi angažovanja, a tužena je uredno pohađala predavanja, vežbe, izradila seminarski rad, obavila praksu i sada priprema ispit koji nosi sedam ispitnih bodova, odnosno onoliko koliko je potrebno za upis sledeće godine. Stoga je pravilno drugostepeni sud zaključio da se školovanje tužene može podvesti pod pojam redovnog školovanja, s obzirom na postojanje kontinuiteta u predavanju i ispunjavanju školskih obaveza. Bez uticaja su navodi u reviziji tužilje da tužena još uvek plaća za izdržavanje punoletnog deteta po presudi Trećeg opštinskog suda u Beogradu P 1522/04/13 od 29.06.2004. godine na ruke oca deteta, obzirom da iznos utvrđen tom presudom u visini od 15% mesečnih primanja tužilje na koji iznos je tužilja bila obavezana još presudom iz 2004. godine u međuvremenu nije menjan, a tužilja kao dužnik izdržavanja tu svoju obaveza može da ispunjava uredno uplaćujući tuženoj lično.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija tužilje neosnovana, pa je odlučio kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP-a.

Predsednik veća – sudija
Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić