Rešenjem Višeg suda u Valjevu Gž 1109/23 od 06.07.2023. godine odbijene su kao neosnovane žalbe stranaka i rešenje Osnovnog suda u Valjevu R1 104/22 od 09.03.2023. godine je potvrđeno.

Protiv rešenja Višeg suda u Valjevu Gž 1109/23 od 06.07.2023. godine predlagač BB je preko punomoćnika, blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao drugostepeno rešenje primenom člana 408. u vezi člana 420. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ br.72/11...10/23) i člana 27. stav 2. i 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku - ZVP („Službeni glasnik RS“ br.25/82...14/22) i ocenio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjima Gradske uprave Grada Valjeva, Odeljenje za imovinske poslove i opštu upravu od 14.01.2021. godine, 15.01.2021. godine, 18.01.2021. godine i 14.01.2021. godine eksproprisane su katastarske parcele broj 1/1, 1/2, 3/1, 3/2, 3/3, 4/1, 4/2, 4/3, 5/6, 44/2 KO ..., na kojima je predlagač AA isključivi vlasnik, kao i kp 2/1, 2/2, 2/3, 2/4 KO ... na kojima su predlagači suvlasnici sa udelom od po 1/2. Eksproprijacija je izvršena za potrebe protivnika predlagača JP „Putevi Srbije“ Beograd radi izgradnje državnog puta IB reda 27 Loznica - Valjevo – Lazarevac, deonica Iverak – Lajkovac. Tržišna vrednost biljnog zasada na katastarkim parcelama koje predstavljaju predmet eksproprijacije u vlasništvu AA i BB iznosi ukupno 2.060.487,00 diinara, s tim što je tržišna vrednost biljnog zasada na katastarskim parcelama u isključivom vlasništvu AA u iznosu od 1.545.930,00 dinara, a vrednost biljnih zasada na katastarskim parcelama koje su u suvlasništvu AA i BB u iznosu od 515.394,00 dinara. Tržišna vrednost nepokretnosti koje predstavljaju predmet ovog postupka je 720,00 dinara/m2, tako da je vrednost katastarskih parcela koje su u isključivom vlasništvu predlagača AA u iznosu od 11.240.000,00 dinara, dok je tržišna vrednost katastarskih parcela koje su u suvlasništvu predlagača AA i BB u ukupnom iznosu od 3.750.000,00 dinara.

Uredbom Vlade Republike Srbije o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene državnog puta I B reda 27 Loznica Valjevo Lazarevac, deonica: Iverak – Lajkovac (veza sa autoputem E 763, Beograd - Južni Jadran, deonica Beograd Požega) („Sl. Glasnik RS“ broj 2/20) utvrđen je Prostorni plan područja posebne namene navedenog državnog puta. Pred organom uprave nije postignut sporazum o određivanju naknade, pa je predmet dostavljen sudu na nadležnost.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su protivnika predlagača obavezali da predlagaču AA isplati novčanu naknadu za eksproprisano zemljište u iznosu od 13.115.000,00 dinara, a predlagaču BB 1.875.000,00 sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, u smislu člana 41. Zakona o eksproprijaciji i člana 82, 83. i 88. Zakona o planiranju i izgradnji, prihvatajući tržišnu cenu određenu od strane sudskog veštaka građevinske struke, kao i na ime naknade za biljne kulture prelagaču AA 1.802.790.00 dinara i predlagaču BB 257.697,00 dinara. Po oceni nižestepenih sudova, predmetne parcele su građevinsko zemljište, imajući u vidu da su eksproprisana rešenjima donetim od 14.-18.01.2021. godine, po stupanju na snagu planskog dokumenta kojim je određeno formiranje građevinskih parcela.

Vrhovni sud je ocenio da su nižestepeni sudovi pravilno primenili materijalno pravo.

Članom 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji ("Službeni glasnik RS", br. 53/95...106/16), propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, a ako sporazum nije postignut, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi. Na osnovu člana 42. istog Zakona, naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje se u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drukčije propisano (stav 1.). Procenu tržišne cene iz stava 1.ovog člana zakona, vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima (stav 2.).

Na osnovu člana 88.stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji (''Službeni glasnik RS'', br. 72/2009...52/2021), kada se planskim dokumentom promeni namena poljoprivrednog i šumskog u građevinsko zemljište, organ nadležan za donošenje planskog dokumenta je dužan da u roku od 15 dana od dana stupanja na snagu tog dokumenta organu nadležnom za poslove državnog premera i katastra dostavi planski dokument koji sadrži popis katastarskih parcela kojima je promenjena namena ili opis granica planskog dokumenta, sa popisom kat.parcela sa odgovrajućim grafičkim prikazom. Od dana stupanja na snagu planskog dokumenta kojim je izvršena promena namene poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnik takvog zemljišta ostvaruje sva prava vlasnika na građevinskom zemljištu, u skladu sa ovim zakonom (stav 9.).

U konkretnom slučaju, Vlada Republike Srbije je donela rešenje br. 465- 4298/2020-1 od 28.05.2020. godine, kojim je utvrđen javni interes za eksproprijaciju – administrativni prenos i nepotpunu eksproprijaciju nepokretnosti u skladu sa Prostornim planom područja posebne namene državnog puta I B reda br. 27, Loznica – Valjevo – Lazarevac, deonica: Iverak – Lajkovac (veza sa auto putem E 763 Beograd - Južni Jadran, deonica: Beograd – Požega), kao objekat od posebnog značaja za RS. Pravnosnažnim rešenjema Gradske uprave Grada Valjevo Odeljenje za imovinskopravne poslove i opštu upravu od 14.-18.01.2021. godine eksproprisane su predmetne parcele vlasništvo predlagača u korist protivnika predlagača za potrebe izgradnje državnog puta IB reda 27 Loznica - Valjevo – Lazarevac, deonica Iverak - Lajkovac. Predmetnim parcelama je, s toga, promenjena namena prostornim planom područja posebne namene državnog puta I B reda br. 27, Loznica – Valjevo – Lazarevac, deonica: Iverak – Lajkovac, iz poljoprivrednog u građevinsko zemljište, pre odluke o eksproprijaciji, pa vlasnik predmetnog zemljišta (predlagač), ostvaruje sva prava vlasnika građevinskog zemljišta na osnovu člana 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji.

Imajući u vidu navedeno, bez uticaja su navodi revizije da se novčana naknada za eksproprisano zemljište određuje prema vrsti (statusu) zemljišta u vreme donošenja pravnosnažnog rešenja o eksproprijaciji, jer u konkretnom slučaju nije reč o naknadnoj promeni statusa zemljišta. Naprotiv, reč je o situaciji da je pre pravnosnažnog rešenja o eksproprijaciji promenjen status zemljišta stupanjem na snagu planskog dokumenta (koji ga je odredio kao građevinsko zemljište), pa je novčana naknada pravilno određena u skladu sa stvarnim statusom zemljišta.

S obzirom na izneto, nižestepeni sudovi su predlagaču priznali naknadu na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka koji se o tržišnoj ceni predmetnog zemljišta izjasnio imajući u vidu da se radi o građevinskom zemljištu, pravilnom primenom člana 41. i 42. Zakona o eksproprijaciji u vezi sa članom 88.stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji, pa revizija neosnovano osporava pravilnost primene materijalnog prava.

Neosnovani su revizijski navodi da je sud predlagaču trebalo da dodeli odgovarajuće poljoprivredno zemljište umesto naknade za ekproprisano zemljište, jer predlagač i protivnik predlagača nisu postigli sporazum, a u ovom postupku se samo utvrđuje novčana naknada za eksproprisane nepokretnosti. Konkretne parcele u trenutku donošenja rešenja o eksproprijaciji su bile građevinsko zemljište, koje se do privođenja nameni koristilo kao poljoprivredno zemljište. Stoga je pravilno, nasuprot navodima revizije, naknada određena prema statusu zemljišta koje je imalo u tom trenutku, a prema tržišnoj ceni koja je utvrđena veštačenjem. Neosnovani su stoga navodi revizije, da je prilikom određivanja cene zemljišta trebalo primeniti prinosni pristup, jer se predlagač bavi poljoprivredom i od tog zemljišta ostvaruje prihod.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. u vezi člana 420. ZPP i člana 30. stav 2 ZVP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković