U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Marine Milanović i Vesne Mastilović, članova veća, u parnici tužioca Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo Beograd, protiv tužene AA iz ..., čiji je punomoćnik Natalija Đorović, advokat iz ..., radi utvrđenja i iseljenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3845/23 od 24.08.2023. godine, u sednici održanoj 20.11.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3845/23 od 24.08.2023. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Drugog osnovnog suda u Beogradu P 2994/20 od 26.10.2022. godine, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tužena da se sa svim licima i stvarima iseli iz stana koji se nalazi u ... ulici broj .. u Beogradu i da stan ispražnjen od svih lica i stvari preda u posed, na slobodno korišćenje i raspolaganje tužiocu, kao neosnovan; obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 628.5000,00 dinara.

Dopunskom presudom Drugog osnovnog suda u Beogradu P 2994/20 od 11.05.2023. godine, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je ništavo i da ne proizvodi pravno dejstvo rešenje Komisije za stambena pitanja Savezne Vlade 16 br. 36-172/99 od 09.08.1999. godine.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3845/23 od 24.08.2023. godine, odbijene su kao neosnovane žalbe tužioca i potvrđene presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P 2994/20 od 26.10.2022. i dopunska presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P 2994/20 od 11.05.2023. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužena je podnela odgovor na reviziju.

Ispitujući pravilnost drugostepene presude u smislu člana 408. Zakona parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“ br. 72/11, ... 18/20) Vrhovni sud je utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Na druge bitne povrede odredaba parničnog postpuka nije konkretno i obrazloženo ukazano.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem o davanju u zakup Komisije Savezne Vlade za stambena pitanja br. 36-172/99 od 09.08.1999. godine tuženoj je dat u zakup stan broj .. u ulici ... broj .. u Beogradu, dvosoban, površine 50,96 m2 u kom rešenju je navedeno da će ga koristiti sa suprugom BB i decom VV i GG. U vreme donošenja ovog rešenja tužena je imala 22 godine staža u Saveznom zavodu za intelektualnu svojinu. Rešenjem Komisije Savezne Vlade za stambena pitanja 16 br. 36-172/00 od 28.02.2002. godine stavljeno je van snage rešenje istog organa od 19.08.1999. godine. Prethodno je dana 10.05.1996. godine tuženoj dodeljen stan u ulici ... broj .., stan broj .., dvosoban, površine 63 m2, na osnovu čega je zaključen ugovor o zakupu stana, a potom je tužena taj stan otkupila i postala vlasnik istog. Rešenjem Drugog osnovnog suda u Beogradu R1 206/18 od 15.07.2020. godine utvrđeno je da predlagač, ovde tužena je nosilac prava zakupa na neodređeno vreme na dvosobnom stanu broj .. u ulici ... broj .. u Beogradu i istim rešenjem ustanovljena obaveza predlagača da protivniku predlagača plaća mesečnu zakupninu. Ugovorom o poklonu overenim pred Trećim opštinskim sudom u Beogradu Ov 3128/02 od 07.06.2002. godine tužena AA i njen suprug BB su poklonili svojoj deci VV i GG stan broj .. u ulici ... broj .., nakon čega su VV i GG kao prodavci zaključili ugovor o kupoprodaji istog stana pred Trećim opštinskim sudom u Beogradu Ov 3108 dana 04.05.2008. godine i isti otuđili u korist DD. Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 717/15 od 10.02.2016. godine usvojen je tužbeni zahtev tužilje AA i poništeno rešenje Komisije Savezne Vlade 16 br. 36-172/00 od 28.02.2002. godine kao nezakonito, koja presuda je potvrđena presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2096/16 od 29.09.2017. godine, koja je potvrđena presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev2 295/18 od 04.03.2020. godine. Tužena sa suprugom neprekidno koristi i živi u predmetnom stanu broj .. u ... ulici broj .. .

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da tužbeni zahtev tužioca nije osnovan, pa su pravilnom primenom materijalnog prava odlučili kao u izreci pobijane presude.

Odredbom člana 22. Zakona o imovini SRJ („Službeni list SRJ“ broj 41/93, 24/94, 28/96 i 30/96) bilo je propisano da se zaposlenima u saveznom organu mogu rešavati stambena pitanja davanjem u zakup ili dodelom zajma iz sredstava obezbeđenih prema odredbi člana 17. tog Zakona, te da Savezna Vlada propisuje način i kriterijume davanja stanova u zakup i dodeljivanja stambenih zajmova za rešavanje stambenih pitanja zaposlenih u saveznim organima.

U smislu navedenog člana zakona u konkretnom slučaju primenjivala se Uredba („Službeni list SRJ“ broj 41/93, 20/96 i 63/98) kojom je bilo propisano da se zaposlenima u savenom organu može dati stan na korišćenje po osnovu zakupa na osnovu podnetog pismenog zahteva koji sadrži podatke iz člana 2. ove Uredbe, a po pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovodi saveznim organom u kojem je radnik zaposlen. Navedena Uredba je više puta menjana („Službeni list SRJ“ 2 broj 75/99, 12/2001, 14/2001 i „Službeni list SCG“ broj 45/05 i 47/05) pri čemu je u prelaznim i završnim odredbama ovih izmena regulisano na koje odluke organa nadležnih za rešavanje stambenih pitanja se primenjuju izmenjene odredbe Uredbe, a na koje odluke se primenjuju odredbe Uredbe važeće u vreme donošenja. Tako je u članu 31. u završnim odredbama propisano da odluke organa nadležnih za rešavanje stambenih pitanja zaposlenih u saveznm organima koja se donose do dana stupanja na snagu ove Uredbe, a nisu izvršene, izvršiće iz nadležno telo, pa se u konkretnom slučaju ima primeniti Uredba objavljena u „Službenom listu SRJ“ brj 41/93, 20/96 i 63/98.

Odredbom člana 1. Uredbe o načinu, kriterijumima i merilima za davanje stanova u zakup i dodeljivanje stambenih zajmova za rešavanje stambenih pitanja zaposlenih u saveznim organima („Službeni list SRJ“ broj 41/93, 20/96, 63/98) propisano je da stambena pitanja zaposlenih u saveznim organima mogu se rešavati davanjem stanova u zakup i dodelom stambenog zajma na način, po kriterijumima i merilima koji su utvrđeni ovom Uredbom (stav 1.). Odluku o davanju stanova u zakup i dodeljivanju stambenog zajma donosi nadležno radno telo Savezne Vlade određeno Poslovnikom o radu Savezne Vlade. Odredbom člana 2. stav 1. i 3. navedene Uredbe propisano je da zaposlenom u saveznom organu koji nema rešeno stambeno pitanje u smislu člana 7. ove Uredbe, može se na osnovu pisanog zahteva dati stan na korišćenje po osnovu zakupa na neodređeno i određeno vreme. Odredbom člana 3. navedene Uredbe propisano je da prilikom davanja stana na korišćenje, nadležno radno telo donosi odluku po osnovu kriterijuma utvrđenih po redosledu taksativno navedenom u tom članu. Odredbom člana 7. stav 1. Uredbe propisana je veličina stana koja se daje zaposlenima u saveznom organu prema broju članova porodičnog domaćinstva, te da je propisana veličina stana za četiri člana porodice koji imaju decu istog pola, trosoban ili troiposoban stan. Odredbom člana 10. stav 1. navedene Uredbe propisano je zaposlenom u saveznom organu može da se dodeli stan u zakup na osnovu podnetog pisanog zahteva koji sadrži podatke iz člana 2. Uredbe, a po pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovodi saveznim organom u kome je radnik zaposlen.

Odredbom člana 29. Poslovnika Savezne Vlade bilo je propisano da Komisija za stambena pitanja donosi pojedinačne akte kojim se rešavaju stambena pitanja funkcionera i zaposlenih u Saveznim ministarstvima i drugim organima i organizacijama.

Odredbom člana 37. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da vlasnik može tužbom zahtevati od držaoca povraćaj individualno određene stvari, dok je stavom 2. istog člana propisano da vlasnik mora dokazati da na stvari čiji povraćaj traži ima pravo svojine, kao i da se stvar nalazi u faktičkoj stvari tuženog.

Nižestepeni sudovi su pravilno zaključili da je nakon donošenja rešenja Savezne Vlade Komisije za stambena pitanja od 09.08.1999. godine o davanju u zakup predmetnog stana u ... broj .. tuženoj sa navršenih 22 godine staža u Saveznom zavodu za intelektualnu svojinu, to rešenje proizvodilo pravno dejstvo u pravnom prometu, tužena se sa suprugom i dvoje maloletne dece uselila u predmetni stan nakon donošenja rešenja. Tačno je da je rešenjem Komisije Savezne Vlade za stambena pitanja od 28.02.2002. godine stavljeno van snage sporno rešenje od 09.08.1999. godine ali je presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu od 10.02.2016. godine (potvrđenom presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2096/16 od 29.09.2017. godine, a ona presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev2 295/2018 od 04.03.2020. godine) rešenje Komisije Savezne Vlade za stambena pitanja od 28.02.2002. godine poništeno kao nezakonito, čime je sporno rešenje Savezne Vlade, Komisije za stambena pitanja od 09.08.1999. godine valjano i proizvodi pravno dejstvo u pravnom prometu. Pozivanje tužioca čiji organ je navedeno rešenje doneo, da je prilikom donošenja rešenja sam organ tužioca počinio greške, jer nije pribavio saglasnost predsednika Savezne Vlade, odnosno mišljenje funkcionera koji rukovodi saveznim organom u kome je radnik zaposlen, ne može imati negativnu posledicu po prava tužene u čiju korist je navedeno rešenje i doneto, jer se ovi propusti tiču propusta organa samog tužioca Komisije Savezne Vlade za stambene pitanja, pa taj nedostatak u postupanju tužioca ne može voditi zaključku o gubitku prava tužene, posebno imajući u vidu jer te navode tužilac nije dokazao, niti je dostavio spis predmeta odlučivanja rešenjem od 09.08.1999. godine, kako bi se proverila tačnost tvrdnji tužioca, pa je pravilnom primenom pravila o teretu dokazivanja iz člana 231. ZPP utvrđeno da je navedeno rešenje pravno valjano i da proizvodi pravno dejstvo u pravnom prometu.

Osim navedenog, Vrhovni sud prihvata i pravni stav nižestepenih sudova da imajući u vidu odredbe Uredbe koja je regulisala davanje stanova u zakup zaposlenih u saveznim organima u vreme donošenja spornog rešenja od 09.08.1999. godine, tačno je da je tužena u svojini imala dvosoban stan u ulici ... broj .., ali prema članu 7. navedene Uredbe, tuženoj je za četiri člana porodice pripadao trosoban ili troiposoban stan, pa je imala pravo da konkuriše za dodelu drugog stana do propisane veličine stana koja joj pripada za četvoročlano domaćinstvo, jer je članom 3. stav 3. tačka 2. Uredbe između ostalog propisano da se ima ceniti kao kriterijum prilikom davanja stana na korišćenje i činjenica da li lice ima pravo zakupa na neodređeno vreme ili vlasništvo koje po strukturi ne zadovoljava uslove stanovanja, iz čega proizilazi da sporno rešenje od 09.08.1999. godine nije doneto protivno zakonu i Uredbi o načinu i kriterijumima i merlilima za davanje stanova u zakup zaposlenih u saveznim organima, jer upravo suprotno revizijskim navodima da tužena nije imala pravo na donošenje navedenog rešenja, jer je posedovala stan u svojini, imala je pravo da konkuriše kao lice koje ima vlasništvo na stanu koji po strukturi ne zadovoljava uslove njenog stanovanja za dobijanje stana na korišćenje zaposlenih u saveznim organima.

Sa iznetih razloga neosnovani su revizijski navodi da je tužena u vreme dodele stana već imala rešeno stambeno pitanje, jer je sporno rešenje doneto suprotno članu 2. stav 1. i 3. navedene Uredbe i suprotno odredbi člana 10. navedene uredbe, jer nije pribavljena saglasnost predsenika Savezne Vlade za dodelu stana odnosno nadležnog funkcionera, obzirom da su ti navodi već isticani u žalbenom postupku protiv prvostepene presude, te da ih je drugostepeni sud pravilno ocenio kao neosnovane i za tu ocenu dao jasne i dovoljne razloge koje prihvata i ovaj sud.

Kako se revizijskim navodima ne dovodi u sumnju pravilnost primene materijalnog prava od strane drugostepenog suda, Vrhovni sud je reviziju tužioca odbio kao neosnovanu primenom člana 414. stav 1. ZPP i odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija,

Branka Dražić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković