Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 531/18 od 20.09.2018. godine, odbijene su žalbe tužilja i tuženog Grada Beograda i potvrđena prvostepena presuda.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi Grad Beograd je izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tuženog Grada Beograda nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nema propusta u primeni odredaba ZPP. Ukazivanje na povredu postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nije relevantno, jer se zbog te povrede revizija ne može izjaviti, primenom člana 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjem Prvog osnovnog suda u Beogradu R1 302/10 od 19.07.2012. godine utvrđena je naknada za izuzeto iz poseda, nacionalizovano neizgrađeno građevinsko zemljište ranijim korisnicima, roditeljima tužilja, ukupno 46.187.700,00 dinara. Tim rešenjem je „Zavod za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. kao krajnji korisnik zemljišta obavezan da svakoj od tužilja isplati naknadu od po 11.546.925,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 19.07.2012. godine pa do isplate i da im solidarno naknadi troškove vanparničnog postupka. Rešenjem Prvog osnovnog suda u Beogradu I 45108/13 od 05.04.2016. godine usvojen je predlog za izvršenje na osnovu izvršne isprave - navedenog rešenja koji su podnele tužilje, pa je određeno izvršenje plenidbom novčanih sredstava na računu „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ i isplata na tekuće račune tužilja, a radi obezbeđenja naplate potraživanja tužiljama je dozvoljen upis hipoteke na imovini Zavoda. Utvrđeno je da je račun „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. duže vremena u blokadi, da je Zavod aktivno privredno društvo, kao i da je Grad Beograd jedini član ovog društva sa udelom od 100%. Tužilje u ovom postupku traže naplatu potraživanja koje imaju prema izvršnom dužniku – „Zavodu za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o., od tužene Republike Srbije i Grada Beograda, a koji za obaveze Zavoda odgovaraju shodno članu 14. stav 3. Zakona o stečaju.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su, primenom odredbe člana 14. stav 1. i 3. Zakona o stečaju zaključili da je tuženi Grad Beograd pasivno legitimisan u ovoj pravnoj stvari i obavezan da, solidarno sa Zavodom za izgradnju Grada Beograda, tužiljama isplati utuženi iznos sa pripadajućom kamatom, dok je tužbeni zahtev u odnosu na tuženu Republiku Srbiju odbijen, ocenivši da nije pasivno legitimisana u ovoj pravnoj stvari. Takođe, odbijen je i prigovor pravnosnažno presuđene stvari budući da u ovom postupku i vanparničnom postupku koji je vođen pred Prvim osnovnim sudom u Beogradu u predmetu R1 302/10, u kome su protivnici predlagača bili Gradska opština Savski venac, „Zavod za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. i Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju grada JP, ne postoji identitet stranaka.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi pravilno primenili materijalno pravo kada su obavezali tuženi Grad Beograd da svakoj od tužilja isplati naknadu od po 11.546.925,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 19.07.2012. godine pa do isplate.

Naime, odgovornost tuženog Grada Beograda za obaveze „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. čiji je osnivač i jedini član, uspostavljena je odredbom člana 14. Zakona o stečaju. Navedenom odredbom je propisano da se stečajni postupak ne sprovodi, između ostalog, prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koje se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave (stav 1), a da za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. ovog člana ne sprovodi stečajni postupak solidarno odgovaraju njegovi osnivači, odnosno vlasnici, kao članovi ili akcionari (stav 3).

U toku postupka utvrđeno je da je tuženi Grad Beograd jedini član „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o., koji je kao krajnji korisnik pravnosnažnim rešenjem Prvog osnovnog suda u Beogradu R1 302/10 od 19.07.2012. godine obavezan da tužiljama solidarno isplati ukupno 46.187.700,00 dinara na ime naknade za eksproprisano zemljište čiji su raniji korisnici bili roditelji tužilja, kao i da je račun „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. duže vreme u blokadi, tj. da je nelikvidno privredno društvo duži vremeniski period. Kod činjenice da se nad „Zavodom za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. kao izvršnim dužnikom ne može sprovesti izvršni postupak radi naplate potraživanja, niti se može pokrenuti stečajni postupak u smislu odredbe člana 14. stav 1. Zakona o stečaju, to je po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilan zaključak nižestepenih sudova da je tuženi Grad Beograd u smislu odredbe člana 14. stav 1. i 3. navedenog zakona pasivno legitimisan u ovoj pravnoj stvari, budući da Grad Beograd kao osnivač i jedini član „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. odgovara za njegove obaveze utvrđene navedenim rešenjem. Stoga su pravilno nižestepeni sudovi usvojili tužbeni zahtev i obavezali Grad Beograd da tužiljama isplati utuženi iznos (koji je utvrđen pravnosnažnim rešenjem Prvog osnovnog suda u Beogradu R1 302/10 od 19.07.2012. godine),

Neosnovani su navodi iz revizije da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo kada su utvrdili odgovornost tuženog Grada Beograda za obaveze Zavoda, čiji je osnivač i jedini član. Revident smatra da odgovornost tuženog ne postoji u konkretnoj situaciji, budući da je Zavod aktivno privredno društvo registrovano kao društvo sa ograničenom odgovornošću, te da odgovara za obaveze svojom imovinom. Naime, u konkretnom slučaju solidarna odgovornost osnivača za obaveze ustanove koju je osnovala, zasniva se upravo na odredbi člana 14. Zakona o stečaju, kako su to nižestepeni sudovi pravilno zaključili, imajući u vidu da u smislu navedene odredbe tuženi Grad Beograd, kao osnivač „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. odgovara za obaveze Zavoda, kao pravnog lica čiji je osnivač jedinica lokalne samouprave, a nad kojim se ne može sprovesti stečajni postupak. Suprotno navodima revizije, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je teret dokazivanja činjenice da se „Zavod za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. ne finansira pretežno ili isključivo kroz ustupljene javne prihode ili iz budžeta jedinice lokalne samouprave, bio na tuženom Gradu Beogradu, ovo posebno imajući u vidu činjenicu utvrđenu tokom postupka da je jedini član „Zavoda za izgradnju Grada Beograda“ d.o.o. upravo tuženi Grad Beograd.

Primenom člana 414. stav 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud nije detaljno obrazlagao ovu presudu, s obzirom da se revizijom ponavljaju žalbeni navodi na koje je drugostepeni sud dao jasne i pravilne razloge koje ovaj sud u svemu prihvata, a obrazlaganjem se ne bi postiglo novo niti ujednačenije tumačenje prava.

Pravilna je i odluka o troškovima postupka doneta u skladu sa članom 153. i članom 154. ZPP.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odbio reviziju kao neosnovanu, odnosno odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić