Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Jasminke Stanojević, predsednika veća, Spomenke Zarić i Biserke Živanović, članova veća, u vanparničnom predmetu predlagača: AA iz ..., BB iz ..., VV iz ..., GG iz ..., DD iz ..., ĐĐ iz ..., EE iz ... i ŽŽ iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Predrag Savić, advokat iz ..., protiv protivnika predlagača Grada Beograda, koga zastupa Gradsko pravobranilaštvo Grada Beograda i krajnjeg korisnika Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograd, JP, sa sedištem u Beogradu, radi naknade, odlučujući o reviziji Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda izjavljenoj protiv održanoj 03.06.2020. godine, doneo je

R E Š E NJ E

ODBIJA SE kao neosnovana revizija korisnika eksproprijacije Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda, izjavljena protiv rešenja Višeg suda u Novom Pazaru Gž 583/17 od 14.12.2017. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Rešenjem Prvog osnovnog suda u Beogradu R1 498/13 od 08.07.2016. godine, određena je naknada za eksproprisano zemljište na k.p. br. ... KO ..., površine 2.632,00 m2, upisane u LN ... KO ..., pa se obavezuje korisnik eksproprijacije – Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda da predlagačima na ime naknade za navedeno eksproprisano zemljište isplati ukupan iznos od 6.135.192,00 dinara i to svakom predlagaču novčani iznos naveden u izreci. Utvrđeno je da je predlog povučen u odnosu na protivnika predlagača Gradsku opštinu Palilula. Obavezan je krajnji korisnik da predlagačima isplati na ime troškova vanparničnog postupka iznos od 688.500,00 dinara.

Rešenjem Višeg suda u Novom Pazaru Gž 583/17 od 14.12.2017. godine, odbijene su žalbe protivnika predlagača i krajnjeg korisnika i potvrđeno prvostepeno rešenje.

Protiv drugostepenog rešenja krajnji korisnik je izjavio reviziju, shodno članu 407. Zakona o parničnom postupku.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijano rešenje na osnovu odredbe člana 408., u vezi člana 420. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 72/11, 55/14, 87/18), u vezi sa članom 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku (''Službeni glasnik SRS'' br. 25/82, 48/88, (''Službeni glasnik RS'' br. 46/95,6/15) pa je našao da revizija nije osnovana.

Nižestepeni sudovi su utvrdili da je rešenjem o eksproprijaciji nadležnog organa Gradske opštine Palilula u Beogradu od 30.01.2013. godine (pravnosnažno 04.03.2013. godine) utvrđeno da se ekspropriše u potpunosti kat.parcela br. ..., površine 26a 32m2, poljoprivredno zemljište (u suvlasništvu ZZ, sa udelom od 14/96, II, GG, EE i ŽŽ, sa udelom od po 17/96, BB i VV sa udelom od po 1/96 i JJ sa udelom od 12/96) i prenosi u javnu svojinu Grada Beograda za potrebe Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda, JP, radi izgradnje saobraćajnice. Rešenjem Vlade Republike Srbije od 20.10.2011. godine, utvrđen je javni interes za eksproprijaciju. Procenjena tržišna vrednost predmetne nepokretnosti utvrđena je na osnovu nalaza i mišljenja veštaka od 14.01.2015. godine i iznosi 2.331,00 dinara po 1m2.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja pravilno su nižestepeni sudovi usvojili tužbeni zahtev i utvrdili visinu naknade za eksproprisanu nepokretnost. Suprotno revizijskim navodima Vrhovni kasacioni sud nalazi da je revizijom pobijana odluka zakonita, zasnovana na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Nisu osnovani revizijski navodi kojima se osporava pravilna primena člana 42. Zakona o eksproprijaciji, prema kojoj odredbi se naknada za eksproprisano poljoprivredno i građevinsko zemljište određuje u novcu prema tržišnoj vrednosti takvog zemljišta, ako zakonom nije drugačije propisano (stav 1.). Procenu tržišne vrednosti vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima (stav 2. istog člana). Određivanje naknade za eksproprisanu nepokretnost se vrši i u vanparničnom postupku po pravilima Zakona o vanparničnom postupku (član 132.-140.).

Odredba člana 42. stav 2. Zakona o eksproprijaciji mora se tumačiti u sklopu sa svim ostalim odredbama materijalnog i procesnog prava, koje se primenjuju u konkretnom vanparničnom postupku. Smisao navedene odredbe nije obaveznost određivanja visine naknade za eksproprisanu nepokretnost na osnovu tržišne vrednosti utvrđene isključivo odlukom poreske uprave kao nadležnog upravnog organa, već je to obavezni zakonski minimum koji ne isključuje mogućnost da sud odredi veštačenje ili izvede i druge predložene dokaze. Postupak utvrđivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost treba da ide za ciljem uspostavljanja pravične ravnoteže između interesa više vlasnika oduzete odnosno eksproprisane nepokretnosti i javnog interesa, tako da naknada koju sud odredi u sprovedenom vanparničnom postupku odražava vrednost oduzete imovine.

Imajući u vidu da u konkretnom slučaju nije došlo do sporazumnog određivanja naknade za eksproprisane nepokretnosti, visina naknade, propisana odredbama Zakona o eksproprijaciji, određuje se u sudskom postupku, shodno odredbama članova 132.-140. Zakona o vanparničnom postupku. Cilj i svrha vođenja sudskog postupka radi određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost je obezbediti ravnpravnost stranaka u postupku eksproprijacije, a posebno je dužnost suda da pri obračunu vrednosti eksproprisanih nepokretnosti očuva ekvivalentnost uzajamnih davanja. Prema članu 136. Zakona o vanparničnom postupku, sud određuje ročište i daje korisniku eksproprijacije i ranijem sopstveniku mogućnost da se izjasne o obliku, obimu i visini naknade, kao i o dokazima o vrednosti nepokretnosti koji se pribavljaju po službenoj dužnosti. Sud izvodi i druge dokaze koje učesnici predlože, ako nađe da su od značaja za određivanje naknade. Po potrebi određuje i veštačenje.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja i principa jednake vrednosti uzajamnog davanja, pravilno su nižestepeni sudovi ocenili verodostojnim nalaz i mišljenje veštaka od 14.01.2015. godine, kada su odredili visinu predmetne naknade. Ovo iz razloga, jer je procena vrednosti eksproprisane nepokretnosti od strane nadležnog organa Opštine Palilula od 20.11.2013. godine neargumentovana, bez obrazloženja o uticaju relevantnih parametara na visinu naknade i sa uputstvom da sud odredi veštačenje. Nasuprot navedenom, nalaz i mišljenje veštaka od 14.01.2015. godine sadrži detaljno obrazloženje o uticaju relevantnih parametara na obračun visine eksproprisane nepokretnosti, odnosno sadrži obrazloženje zasnovano na pravilima struke.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u izreci, primenom člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić