U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Predraga Trifunovića, predsednika veća, Jelene Borovac, Zvezdane Lutovac, Branka Stanića i Gordane Ajnšpiler Popović, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., ..., čiji je punomoćnik Marko Pekić, advokat u ..., protiv tužene „BB“ ..., koga zastupaju dr Nemanja Aleksić i Zdravko Josić, advokati u ..., radi utvrđenja nedopustivosti izvršenja, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu broj Gž 3559/16 od 03.11.2016. godine, u sednici veća 19.10.2017. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu broj Gž 3559/16 od 03.11.2016. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu broj Gž 3559/16 od 03.11.2016. godine.

Tužilji se ne dosuđuju troškovi odgovora na reviziju.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu broj Gž 3559/16 od 03.11.2016. godine je odbijena kao neosnovana žalba tužene i potvrđena je presuda Osnovnog suda u Novom Sadu broj P 8759/15 od 11.03.2016. godine kojom je usvojen tužbeni zahtev tužilje i utvrđeno da je nedopušteno izvršenje na nepokretnosti koja u prirodi predstavlja ... stan površine 48 m2, koji se nalazi na ... etaži, na ... delu i projektnoj dokumentaciji označenoj oznakom „...“ nove oznaka „...“, koji se nalazi u više stambenoj zgradi u ulici ... broj ... u ..., parcela broj ..., upisana u list nepokretnosti broj ... KO ..., koja je predmet izvršnog postupka koji se vodi pred Osnovnim sudom u Novom Sadu broj I 5174/12. Obvezan je tuženi da tužilji nadoknadi troškove postupka od 334.100,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 11.03.2016. godine, pa do isplate u roku od 15 dana.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužena je izjavila posebnu reviziju na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku radi ujednačavanja sudske prakse i novog tumačenja prava. Uz reviziju je priložila presudu protiv iste tužene sa različitim presuđenjem čiji je predmet utvrđenje nedopuštenosti izvršenja.

Tužilja je dala odgovor na reviziju i postavila zahtev za naknadu troškova sastava odgovora na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi iz člana 404. stav 1. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11, 55/14) za odlučivanje o reviziji tužene jer postoji potreba za ujednačavanjem sudske prakse, obzirom na predmet tražene sudske zaštite i razloge iz kojih je usvojen tužbeni zahtev kao i navode iz revizije tužene. Zbog toga je Vrhovni kasacioni sud prihvatio da odlučuje o reviziji tužene kao izuzetno dozvoljenoj, odlučujući kao u prvom stavu izreke.

Ispitujući pobijanu odluku na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je ocenio da revizija tužene nije osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilja je kao kupac sa VV kao prodavcem, 21.08.2006. godine, zaključila ugovor o kupovini stana u izgradnji i to projektovane površine oko 50 m2, na ...etaži u ... delu u projektnoj dokumentaciji stan označen oznakom „...“ na parceli broj ... u ..., u ulici ... broj ...., za ugovorenu cenu od 51.000 evra u dinarskoj protivvrednosti. Potpisi na ugovoru su overeni 21.08.2006. godine kod Opštinskog suda u Novom Sadu pod brojem Ov1 ... . Aneksom ugovora od 21.03.2008. godine na kome su potpisi takođe overeni istoga dana je konkretizovan broj stana sa oznakom „...“ i površinom od 48,35 m2. Od marta 2007. godine kada su se tužiljin sin i njegova porodica uselila u kupljeni stan računi za korišćenje stana glase na ime tužilje. Tužilja je 30.10.2012. godine podnela zahtev za upis prava svojine na stanu nadležnoj Službi za katastar nepokretnosti.

Utvrđeno je da je 12.09.2006. godine između „GG“ ..., čiji je osnivač VV, kao korisnik kredita sa tuženim kao davaocem kredita zaključio ugovor o kreditu za iznos od 350.000 evra. VV je kao investitor izgradnje objekta u ulici ... broj ... u ... dao založnu izjavu overenu pred sudom pod brojem Ov1 ... kojom je kao sredstvo obezbeđenja urednog vraćanja kredita, založio nepokretnost- zgradu u ulici ... broj ..., koja je u tom momentu bila u fazi izgradnje, pa je ustanovljena izvršna vansudska hipoteka na nepokretnosti sa taksativno pobrojanim stanovima u skladu sa projektnom dokumentacijom. Pored ostalih stanova, naveden je stan koji je predmet ovog spora označen kao stan „...“ (koji je kasnije aneksom označen kao „...“). U momentu davanja založne izjave kao imalac prava na parceli na kojoj se nalazi zgrada je bio kao korisnik upisan VV bez ikakvih tereta, predbeležbi ili zabeležbi. U javne knjige je 19.09.2007. godine upisana izvršna vansudska hipoteka na objektu u izgradnji u korist hipotekarnog poverioca, ovde tužene.

Na osnovu ovako utvrđenih činjenica i odredbe člana 20. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev tužilje i proglasili nedopuštenim određeno izvršenje na stanu tužilje. Navedeno je da se upisom u javne knjige stvara zakonska pretpostavka da je lice koje je upisano i vlasnik upisane nepokretnosti, ali da je to oboriva zakonska pretpostavka što znači da lice upisano kao vlasnik nepokretnosti ne mora biti zaista vlasnik već to iz različitih razloga može da bude i drugo lice. Dakle i lice koje je zakonitim pravnim poslom steklo nepokretost od zemljišnoknjižnog vlasnika, ali nije izvršilo upis jer za takvo postupanje nisu u tom momentu postojale sve pravne i faktičke pretpostavke. Cenjeno je da je tužilja od marta 2007. godine u državini nepokretnosti čiji je predmet izvršenja koji je stekla po pravnom osnovu prodaje kao vangruntovno pravo svojine, odnosno da je tužilja stekla pravo svojine na osnovu ugovora koji je zaključen pre konstituisanja hipoteke na predmetu prodaje. Cenjen je kvalitet državine tužilje kao savesnog sticaoca nepokretnosti – stana koji je predmet ovog spora, a koji datira pre upisa hipoteke u javne knjige, što govori o tome da tužilja ima pravo koje sprečava izvršenje i da je opravdano pružiti joj pravnu zaštitu u okviru postavljene opozicione tužbe jer pravni posao sa prodavcem VV nije bio nikakva simulacija.

Vrhovni kasacioni sud je našao da su nižestepeni sudovi pravilno usvojili tužbeni zahtev tužilje. Tužilja (treće lice u postupki izvršenja) ima pravo na zaštitu jer se činjenica što nije upisala pravo svojine u javnim knjigama na kupljenom stanu ne može pripisati njenom nemaru ili kršenju pravila o obaveznosti upisa. Pravila o tužbi radi nedopustivosti izvršenja iz čl. 50 ZIO (“Sl. Glasnik RS“ br. 31/2011) štite ne samo imaoca prava svojine već i tzv. vanknjižnog vlasnika koji ima punovažan osnov (ugovor) i koji se nalazi u državini nepokretnosti. Pod pravom iz člana 50. ZIO podrazumeva se ne samo svojinsko pravo (svojina sa modalitetima) već i pravo potraživanja najšire shvaćena (po čl. 11. stav 1. tačka. 1 ZIO potraživanje označava pravo izvršnog poverioca da od izvršnog dužnika zahteva određeno davanje, činjenje, nečinjenje ili trpljenje).

Naime, tužilja je kao kupac 21.08.2006. godine sa VV kao prodavcem zaključila ugovor o kupovini stana u izgradnji, a on je već 12.09.2006. godine zaključio ugovor o kreditu sa tuženom bankom i ustanovljena je izvršna vansudska hipoteka na zgradi u izgradnji sa spiskom stanova u njoj na kojem se našao i tužiljin stan. U to vreme nisu ni bili ispunjeni uslovi da tužilja izvrši upis kupljenog stana. U opisanoj situaciji je nužno odstupanje od pravila iz člana 33. Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa („Službeni list SFRJ“ broj 6/80, 36/90 i „Službeni list SRJ“ broj 29/96, te („Službeni glasnik RS“ broj 115/2005) kojim je propisano da se svojina na nepokretnostima na osnovu pravnog posla stiče upisom u javne knjige ili na drugi odgovarajući način određen zakonom. Treće lice (tužilja) je zaštićeno pravilima propisanim članovima 50 i 209 i 210 ZIO koji u materiji izvršenja menja opšta pravila po načelu „lex specialis derogat legi generali“ (specijalni zakon ukida opšti). Dužnik tužene banke je u obligaciono-pravnom odnosu sa tužiljom sa kojom ima zaključen ugovor o izgradnji stana kojim se obavezao da stvori uslove i omogući tužilji kao kupcu upis vlasništva na stanu u javne knjige.

Na osnovu izloženog, odlučeno je kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Tužilji se ne dosuđuju troškovi sastava odgovora na reviziju jer ova radnja nije bila nužna (član 154. ZPP).

Predsednik veća-sudija

Predrag Trifunović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić