Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“ broj 72/11... 18/20), pa je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do propusta u primeni ili do pogrešne primene koje od odredaba ovog Zakona, pa nema ni povrede iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju se revizijom ukazuje. Zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku ne može se izjaviti revizija u smislu člana 407. stav 1. tačka 2. tog zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, na području Opštine Topola je 30.07.2014. godine padao grad, koji je naneo veliku štetu poljoprivrednim usevima, posebno voćnjacima poljoprivrednih gazdinstava sa te opštine. Radarski centar „Bukulja“ strelcima iz Topole nije izdao naredbu, signal za ispaljivanje protivgradnih raketa iako su ove rakete bile nabavljene. Zbog izostanka naredbe za ispaljivanje protivgradnih raketa tužilac je pretrpeo štetu na plodovima u voćnjaku koju je nadležna opštinska komisija procenila u iznosu od 3.958.511,00 dinara, od koje mu je 27.11.2015. godine iz budžeta Opštine Topola isplaćeno 73.080,00 dinara, na ime štete koju je pretrpeo 30.07.2014. godine.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev i tuženu obavezao da tužiocu plati 3.525.431,00 dinara, odnosno preostali iznos do pune naknade utvrđene štete, nastale od elementarne nepogode, nalazeći da je tužena prema članu 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima - ZOO odgovorna za štetu zbog nečinjenja, odnosno nepravilnog i nezakonitog rada njenih organa, zbog čega je u obavezi da mu istu naknadi, u smislu odredaba članova 2, 8. tačka 28 i 132. tačka 7 Zakona o vanrednim situacijama, člana 18. Zakona o meteorološkoj i hidrološkoj delatnosti i člana 20. tačka 19 Zakona o lokalnoj samoupravi. Prvostepeni sud je ocenio da potraživanje tužioca nije zastarelo u smislu člana 376. ZOO, jer je tužena isplatom 73.080,00 dinara (koji predstavlja deo procenjene štete tužioca u visini od 3.958.511,00 dinara), a koja je izvršena 27.12.2015. godine priznala dug, te da je navedenog dana nastupio prekid zastarelosti koji je počeo da teče iznova, a do podnošenja tužbe 25.12.2018. godine nije protekao subjektivni rok od 3 godine, u smislu člana 376. u vezi člana 388. ZOO.

Drugostepeni sud je ocenio da su u konkretnom slučaju Opština Topola i tužena Republika Srbija solidarni dužnici obaveze naknade materijalne štete tužiocu, zaključivši da je isplatom koju je Opština Topola izvršila tužiocu dana 27.12.2015. godine, u smislu člana 422. u vezi člana 387. stav 2. ZOO, prekinut rok zastarelosti tužiočevog potraživanja samo prema jednom solidarnom dužniku – Opštini Topola, koja u smislu člana 12. Zakona o lokalnoj samoupravi ima status pravnog lica, ali ne i u odnosu na drugog solidarnog dužnika, tuženu Republiku Srbiju. Pošto je tužiocu šteta pričinjena 30.07.2014. godine, a tužilac tužbu protiv tužene podneo 25.12.2018. godine, to isplatom koju je izvršio drugi solidarni dužnik 27.12.2015. godine u odnosu na tuženu nije nastupio prekid zastarelosti u smislu člana 422. ZOO. Sledom toga je osnovan istaknuti prigovor zastarelosti u smislu člana 376. istog zakona zbog proteka roka od 3 godine od dana saznanja za štetu i njenog učinioca, pa je pobijanom odlukom prvostepena presuda preinačena i tužbeni zahtev odbijen.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda odluka drugostepenog suda je zasnovana na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 422. ZOO propisano je da ako zastarevanje ne teče ili je prekinuto prema jednom dužniku, ono teče za ostale solidarne dužnike i može se navršiti, ali dužnik prema kome obaveza nije zastarela i koji je morao da je ispuni ima pravo zahtevati od ostalih dužnika prema kojima je obaveza zastarela da mu naknade svaki svoj deo obaveze (stav 1), da odricanje od navršene zastarelosti nema dejstva prema ostalim dužnicima (stav 2).

Saglasno navedenom, kod pasivne solidarne obligacije, ako zastarelost ne teče ili je prekinuta prema jednom dužniku, ona teče prema drugim solidarnim dužnicima i može da nastane. U konkretnom slučaju, tužilac tužbom podnetom 25.12.2018. godine traži da se obaveže tužena da mu na ime naknade štete (u smislu člana 172. ZOO) isplati 3.525.431,00 dinara sa pripadajućom kamatom, zbog nezakonitog i nepravilnog rada njenih organa, budući da je propustila da strelcima naredi da dejstvuju u cilju zaštite materijalnih dobara stanovnika Opštine Topola, zbog čega odgovara za štetu koja je tužiocu ovom prilikom naneta. Iz činjeničnog utvrđenja sledi da je tužiocu šteta pričinjena na plodovima u voćnjaku 30.07.2014. godine, da je nadležna komisija štetu procenila u iznosu od 3.958.511,00 dinara, da je tužiocu 27.12.2015. godine na ime navedene štete iz budžeta Opštine Topola isplaćeno 73.080,00 dinara. Imajući u vidu navedeno, po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilan je zaključak drugostepenog suda da isplatom koju je Opština Topola izvršila tužiocu 27.12.2015. godine u smislu člana 387. stav 2. ZOO nije prekinut rok zastarelosti tužiočevog potraživanja u odnosu na tuženu kao dužnika. Stoga je pravilno drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je zaključio da je potraživanje tužioca za naknadu materijalne štete od tužene zastarelo u smislu odredbe člana 376. ZOO.

Bez uticaja su navodi revizije da u konkretnom slučaju nema solidarne odgovornosti Opštine Topole, budući da štetu nije prouzrokovala. Po članu 387. ZOO zastarevanje se prekida kada dužnik prizna dug (stav 1), priznanje duga može se učiniti ne samo izjavom poveriocu, nego i na posredan način, kao što su davanje otplate, plaćanje kamate, davanje obezbeđenja. To znači da priznanje duga čini dužnik izjavom ili radnjom iz koje se bez sumnje može zaključiti da dužnik time manifestuje svoju volju da prizna dug. Zato činjenica da je Opština Topola, koja u smislu člana 12. Zakona o lokalnoj samoupravi ima status pravnog lica, iz svog budžeta isplatila tužiocu navedeni iznos na ime naknade štete nema značaj priznanja duga od strane tužene kao dužnika.

Bez uticaja su na drugačiju odluku suda revizijski navodi kojima se ukazuje na rešenje Vlade Republike Srbije od 23.12.2014. godine, na osnovu koga je tužena iz sredstava utvrđenih Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2014. godinu odobrila bespovratna sredstva na ime pomoći Republike Srbije za saniranje šteta nastalih usled elementarnih nepogoda određenim korisnicima (pored ostalih i Opštini Topola), te da je pre isteka roka zastarelosti tužena izvršila isplatu dela štete (posredstvom jedinice lokalne samouprave), čime je nastupio prekid zastarelosti, koja je od momenta isplate počela iznova da teče u smislu odredbe člana 392. stav. 1 ZOO, pa je tužba podneta 25.12.2018. godine podneta pre isteka roka zastarelosti. Naime, Zakonom o korišćenju sredstava za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda („Službeni glasnik RS“, br. 50/92) propisano je da se sredstva za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda obezbeđuju u budžetu Republike (član 2. stav 1); sredstva iz člana 2. ovog zakona koriste se za pružanje pomoći opštinama u sanaciji šteta većeg obima nastalih elementarnim nepogodama (član 3. stav 1. tačka 1); sredstva za namene iz člana 3. stav 1. tačka 1. ovog zakona odobravaju se bez obaveze vraćanja, a visina tih sredstava određuje se prema obimu i strukturi šteta, raspoloživim sredstvima Fonda i ekonomskoj razvijenosti opštine. U kontekstu navedenih odredaba materijalnog prava, odobravanje novčanih sredstava na ime pružanja pomoći određenoj opštini u sanaciji šteta nema značaj priznanja duga u konkretnom slučaju.

Pravilno je odlučeno i o naknadi troškova postupka na osnovu člana 165. stav 2. u vezi članova 153. stav 1. i 154. stav 2. ZPP.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić