Rev 3177/2019 3.6.2

Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 3177/2019
18.09.2019. godina
Beograd

U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jasminke Stanojević, predsednika veća, Biserke Živanović i Branislava Bosiljkovića, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Srđan Aleksić, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, Beograd, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo, sa sedištem u Beogradu, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1728/19 od 29.05.2019. godine, u sednici održanoj 18.09.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1728/19 od 29.05.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Subotici P 217/17 od 28.01.2019. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno da je Zaključkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008 od 17.01.2008. godine, kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija tužioca na osnovu mesta prebivališta, koji nije naveden u Zaključku od 17.01.2008. godine. Stavom drugim izreke, odbijen je prigovor tužene da rešavanje o tužbenom zahtevu ne spada u sudsku nadležnost. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova panričnog postupka isplati iznos od 36.200,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1728/19 od 29.05.2019. godine, stavom prvim izreke, preinačena je prvostepena presuda u pogledu odluke o glavnom tužbenom zahtevu i troškovima spora, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je Zaključkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008 od 17.01.2008. godine, kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazvijenih opština Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija tužioca na osnovu mesta prebivališta, a koji nije naveden u Zaključku Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, te da se obaveže tužena da isplati tužiocu troškove postupka u iznosu od 36.200,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove celokupnog postupka u iznosu od 18.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Navodima revizije ne ukazuje se na bitne povrede odredaba parničnog postupka koje mogu biti predmet ocene revizijskog suda u smislu člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac se nalazio na odsluženju redovnog vojnog roka u periodu od 24.03.1999. godine do 25.06.1999. godine u VP .../... ..., kao pripadnik Vojske Jugoslavije. U vreme odlaska na odsluženje vojnog roka tužilac je imao prijavljeno prebivalište u ..., Opština Subotica. Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine prihvaćena je informacija o potrebi obezbeđenja sredstava ostvarenih u postupku privatizacije za isplatu pomoći nerazvijenim opštinama navedenim u tom aktu, i njihovoj raspodeli po kriterijumima koje sačine zajedničke komisije sastavljene od predstavnika lokalne samouprave i štrajkačkih odbora ratnih vojnih rezervista sa prebivalištem na teritoriji tih opština. Pravo na dobijanje novčane pomoći, po tom Zaključku, stiče svaki ratni vojni rezervista iz označenih opština koji dostavi pravnosnažnu presudu donetu na osnovu odricanja od tužbenog zahteva pred nadležnim sudovima protiv Republike Srbije, radi isplate naknade, kao i pismenu izjavu da nema daljih potraživanja po tom osnovu prema državi. Predmetni Zaključak Vlade Republike Srbije je donela u skladu sa Sporazumom od 11.01.2008. godine koji je zaključila sa štrajkačkim odborima ratnih vojnih rezervista Kuršumlije, Blaca, Bojnika, Lebana, Žitorađe, Doljevca i Prokuplja. Tužilac svoj zahtev za naknadu nematerijalne štete je zasnovao na činjenici da se nalazio na odsluženju redovnog vojnog roka i učestvovao u ratu, pa kako mu u tom periodu nisu isplaćene dnevnice, koje su isplaćene rezervistima u nerazvijenim opštinama, navodi da je na taj način diskriminisan.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud u ovom sporu pravilno je primenili materijalno pravo, kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan.

Zabrana diskriminacije po bilo kom osnovu propisana je odredbom člana 21. Ustava Republike Srbije, uz ograničenje da se diskriminacijom ne smatraju posebne mere koje Republika Srbija može uvesti radi postizanja pune ravnopravnosti lica ili grupe lica koje su suštinski u nejednakom položaju sa ostalim građanima. Opšta zabrana diskriminacije predviđena je i članom 1. Protokola 12. uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Prebivalište je, uz državljanstvo i lično ime, atribut svakog fizičkog lica. Zbog toga neopravdano pravljenje razlike po tom osnovu predstavlja diskriminaciju u postupanju suprotno navdenim odredbama Evropske konvencije i Ustava Republike Srbije.

Članom 7. stav Zakona o Vojsci Jugoslavije („Službeni list SRJ“ 43/94, 74/99) koji se primenjivao u vreme rata u SRJ, propisano je da se Vojska Jugoslavije sastoji od stalnog i rezervnog sastava, da stalni sastav Vojske čine profesionalni pripadnici Vojske i vojnici na služenju vojnog roka, a da rezervni sastav Vojske Srbije čine rezervni oficiri, rezervni podoficiri i vojnici u rezervi, te da se rezervni sastav Vojske deli na aktivnu i pasivnu rezervu. Tačkom 1. Zaključka Komisije koja je sačinjavala kriterijume za dodelu novčane pomoći vojnim rezervistima iz 1999. godine, navedeno je da pravo na novčanu pomoć u iznosu od 100% dnevnice imaju svi vojni rezervisti, a tačkom 4. je navedeno da nemaju pravo na novčanu pomoć sledeće kategorije lica i to aktivna vojna lica, tada i sada u Vojsci, pripadnici OUP-a i rezervnog sastava OUP-a i lica koja su naknadno po ovom osnovu ostvarila i naplatila u sudskim i drugim postupcima.

Izjavljenom revizijom po nalaženju Vrhonog kasacionog suda, neosnovano se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Naime, i po oceni Vrhovnog kasacionog suda, imajući u vidu odredbe Zakona o Vojsci Jugoslavije, u kojima se navodi sastav Vojske Jugoslavije, te Zaključak Komisije koja je sačinjavala kriterijume za dodelu novčane pomoći vojnim rezervistima iz 1999. godine, a u kojem je navedeno ko ima pravo na novčanu pomoć, pravilno drugostepeni sud zaključuje da tužilac ne spada u grupu lica koja bi imala pravo na naplatu ratnih dnevnica, jer je u periodu ratnih dejstava 1999. godine bio u stalnom sastavu Vojske Jugoslavije saglasno odredbi člana 7. Zakona o vojsci Jugoslavije. Kako iz Zaključka Komisije koja je sačinila kriterijume za dodelu novčane pomoći vojnim rezervistima iz 1999. godine, gde se u tačci 4 navodi da nemaju pravo na novčanu pomoć određene kategorije lica, između ostalog i aktivna vojna lica, tada i sada u Vojsci, a tužilac je u vreme ratnih dejstava spadao u kategoriju aktivnih vojnih lica, odnosno u stalni sastav Vojske Jugoslavije, to isti ne spada u grupu lica koja bi imala pravo na naplatu ratnih dnevnica. Stoga se neosnovano revizijom tužioca ukazuje da je pogrešno primenjeno materijalno pravo, s obzirom da tužilac ne spada u krug lica kojima po navedenom Pravilniku pripada pravo na isplatu ratnih dnevnica, jer nije učestvovao u ratu kao ratni vojni rezervista, već u stalnom sastavu Vojske, kao vojnik na redovnom odsluženju vojnog roka, zbog čega postupanjem tužene nije prouzrokovana nematerijalna šteta tužiocu zbog povrede prava ličnosti (diskriminacija u odnosu na mesto prebivališta), a zbog neisplate ratnih dnevnica na način na koji je to pravo priznato rezervistima iz navedenih nerazvijenih opština saglasno navedenom Sporazumu. Imajući u vidu izneto, pravilno je drugostepeni sud preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić