Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11... 18/20) i ocenio da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Užicu P2 146/15 od 14.10.2015. godine razveden je brak između tužilje i tuženog i istovremeno odlučeno da će nakon razvoda braka roditeljsko pravo nad maloletnom ćerkom VV, koja je rođena ...2011. godine u ..., vršiti oba roditelja zajednički i sporazumno u pogledu svih prava i dužnosti koje čine sadržinu roditeljskog prava. Uređen je način održavanja ličnog kontakta između roditelja i mal. ćerke, tako što će dete boraviti od ponedeljka do četvrtka kod oca, a od četvrtka popodne do nedelje uveče dete će provoditi sa majkomu njenom domaćnstvu u ..., s tim što će otac dete odvoditi kod majke u ...svakog četvrtka posle 14,00 časova, a preuzimati dete od majke svake nedelje posle 19,00 časova, za vreme letnjeg raspusta u julu i avgustu mesecu svake godine dete će kod roditelja provoditi po 15 dana naizmenično, a za vreme zimskog rapusta dete će pola vremena provoditi kod jednog, a pola kod drugog roditelja, Krsnu slavu će dete provoditi kod roditelja koju slavi, a Božić, Vaskrs, Novu godinu i rođendan dete će provoditi naizmenično kod oba roditelja, a svaki roditelj je dužan omogućiti drugom roditelju da o pitanjima koja bitno utiču na život deteta odlučuju zajednički i sporazumno. Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 – 495/17 od 23.05.2019. godine maloletno dete VV, rođena ...2011. godine u ... poverena je majci AA iz ... na samostalno vršenje roditeljskog prava, pa je naloženo tuženom BB iz ... da 01.07.2019. godine preda maloletnu VV tužilji – majci AA iz ... na samostalno vršenje roditeljskog prava, pod pretnjom izvršenja, a po prijemu pismenog otpravka presude; obavezan je tuženi, kao otac da na ime svog dela doprinosa u izdržavanju mal. ćerke plaća mesečno iznos od 17.000,00 dinara počev od 01.07.2019. godine, kao dana predaje maloletnog deteta majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, pa ubuduće, i to svakog prvog do petog u mesecu za tekući mesec, poštanskom uputnicom na adresu zakonskog zastupnika mal. deteta, majke AA iz ...; uređen je način održavanja kontakta mal. VV sa ocem na način bliže naveden u izreci presude. Presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev 4246/2019 od 06.11.2019. godine odbijena je, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 495/17 od 23.05.2019. godine u delu kojim je odlučeno o vršenju roditeljskog prava i o obavezi tuženog da doprinosi izdržavanju svoje maloletne ćerke, a ukinuta je drugostepena presude u delu kojim je uređen način održavanja ličnih odnosa maloletnog deteta sa ocem, ovde tuženim. Nakon toga pravnosnažnom presudom Apelacionog suda u Kragujevcu, koja se pobija revizijom, odlučeno je o uređenju načina održavanja kontakta mal. VV sa ocem BB.

Odluka o poveravanju maloletnog deteta zasnovana je na mišljenju komisije veštaka Instituta za mentalno zdravlje u Beogradu, prema kojem su oba roditelja sposobni da na adekvatan način prepoznaju potrebe svog maloletnog deteta, s tim što je kod tuženog konstatovano da nije u mogućnosti da zadovolji emotivne potrebe svog deteta i da se stavlja akcenat na materijalno dobro i tako vaspitava maloletnu VV. Po oceni drugostepenog suda za procenu najboljeg interesa deteta, kao pravnog standarda, je neophodno uzeti u obzir postojanje očekivane emocionalne razmene između majke i deteta koja je neophodna u starosnoj dobi u kojoj se maloletna VV nalazi, kojoj je majka bila nedovoljno dostupna. Emocionalne potrebe deteta nisu zadovoljene, detetu je potrebna emotivna toplina, bliskost, pred pubertetom je, sve ovo radi pravilnog emocionalnog razvoja, a tužilja je sposobna da zadovolji sve potrebe maloletnog deteta, uzimajući u obzir starost maloletne VV, da se radi o devojčici kojoj je briga i pažnja majke neophodna, zbog čega je drugostepeni sud odbio zahtev tuženog da svaki vikend provodi sa ocem.

Način održavanja ličnih odnosa deteta sa ocem je uređen u skladu sa uzrastom maloletne VV, imajući u vidu da je za normalan psihofizički razvoj deteta nužno da dete razvije odnose sa oba roditelja, na osnovu člana 61. stav 1. Porodičnog zakona u vezi sa članom 272. stav 2. Porodičnog zakona. Kako je tuženi procenjen kao roditelj koji u potpunosti može da zadovolji potrebe maloletne VV, stav drugostepenog suda je da je za njen pravilan psihofički razvoj potrebno da razvija i u budućnosti blizak odnos sa ocem i da razvije bliži emotivni odnos sa majkom, čijeg je prisustva lišena od momenta kada je pošla u vrtić, odnosno u predškolsko, tako da su ti kontakti bili kratki i neredovni, a sada su u kontinuitetu u saživotu sa majkom, odlaskom u školu prošireni i omogućeni da se uspostavi bliskost koje je bila lišena. Iz tih razloga je drugostepeni sud omogućio i proširio način održavanja kontakta maloletne VV sa ocem na taj način što će ista provoditi kvalitetno vreme sa njim kao roditeljem sa kojim ne živi, tako što će ga viđati i svake nedelje kada ne ide na vikend kod oca sredom posle škole od 16,00 do 20,00 časova kada će je otac vraćati na adresu majke.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja pravilno je u drugostepenoj presudi primenjeno materijalno pravo, kada je uređen način održavanja ličnih odnosa tuženog kao oca sa maloletnim detetom parničnih stranaka.

Odredbom člana 6. stav 1. Porodičnog zakona propisano je da je svako dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta u svim aktivnostima koje se tiču deteta.

Odredbom člana 61. stav 1. i 2. Porodičnog zakona, dete ima pravo da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi, a to pravo može biti ograničeno samo sudskom odlukom kada je to u najboljem interesu deteta.

Prema članu 67. Porodičnog zakona, roditeljsko pravo je izvedeno iz dužnosti roditelja i postoji samo u meri koja je potrebna za zaštitu ličnosti, prava i interesa deteta.

Prema članu 78. stav 3. Porodičnog zakona roditelj koji ne vrši roditeljsko pravo ima pravo, između ostalog, da sa detetom održava lične odnose, što je u skladu sa odredbom člana 9. stav 3. Konvencije Ujedinjenih nacija o pravima deteta („Službeni list SFRJ-Međunarodni ugovor“ broj 15/90 i „Službeni list SRJ – Međunarodni ugovor“ broj 4/96 i 2/97).

Način održavanja ličnih odnosa između roditelja sa kojim dete ne živi i deteta mora se prilagoditi konkretnim uslovima, te da roditelj kod koga dete ne živi, može da prati razvoj deteta i u odgovarajućoj meri doprinosi tom razvoju, i da način održavanja tih odnosa bude u skladu sa najboljim interesom deteta u smislu odredbe člana 6. stav 1. i člana 266. stav 1. Porodičnog zakona.

Neosnovani su revizijski navodi kojima se ukazuje na pogrešno primenjeno materijalno pravo i da bi izjednačavanjem vremena koje bi dete provodilo sa ocem i majkom, bili ispunjeni uslovi za normalan psihofizički razvoj deteta, jer se njima samo ponavljaju žalbeni navodi koji su već bili pravilno cenjeni od strane drugostepenog suda i osporava se ocena izvedenih dokaza,zbog čega se revizija ne može izjaviti, prema članu 407. stav 1. ZPP.

Sudovi su u svemu postupili i prema članu 270. Porodičnog zakona, jer su pre donošenja odluke o zaštiti prava deteta i vršenja roditeljskog prava, zatražili nalaz i stručno mišljenje Centara za socijalni rad u Čajetini i Bajinoj Bašti, Instituta za mentalno zdravlje u Beogradu i Klinike za odrasle, Kabineta za psihijatriju, čime su preduzete sve mere predviđene Porodičnim zakonom radi zaštite najboljeg interesa deteta, a potom sagledavajući sve okolnosti slučaja, odlučili o načinu održavanja ličnih odnosa tuženog i maloletnog deteta na način kako je to odlučeno u drugostepenoj presudi.

Prema stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, s obzirom da se radi o maloletnom detetu ženskog pola, starosti devet godina, imajući u vidu i sve već navedene okolnosti, način viđanja maloletnog deteta sa ocem uređen pobijanom drugostepenom presudom jeste u najboljem interesu mal. deteta.

Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale navode izjavljene revizije, kojima se ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane presude, zbog čega ti navodi nisu posebno obrazloženi.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u izreci presude, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić