Protiv drugostepene presude, navedeni tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ 72/11, 55/14), i utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti je pred drugostepenim sudom učinjena povreda postupka iz člana 374. stav 1. ZPP na koju se u reviziji ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci ZZ, BB, VV, GG, DD, ĐĐ i ŽŽ su u periodu od 24.03.1999. godine do 26.06.1999. godine, bili na redovnom odsluženju vojnog roka. Na osnovu Zaključka Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, kojim su dozvoljena sredstva radi isplate novčane pomoći ratnim vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji sedam nerazviijenih opština (Kuršumlija, Blace, Bojnik, Lebane, Žitorađa, Doljevac i Prokuplje), izvršena je isplata ratnih dnevnica rezervistima sa područja navedenih opština. Tužbom u ovoj parnici tužioci su tražili da se utvrdi da su diskriminisani u odnosu na ostale učesnike rata iz navedenih nerazvijenih opština.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je u nižestepenim presudama primenjeno materijalno pravo kada je tužbeni zahtev navedenih tužilaca odbijen, iz razloga što nisu imali status rezervista, jer su se nalazili na redovnom odsluženju vojnog roka, iz čega proizilazi da Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine prema tužiocima nije učinjena diskriminacija, jer se ovaj zaključak odnosio samo na vojne rezerviste, a ne i na lica koja su bila vojnici na služenju redovnog vojnog roka.

Odredbom člana 7. Zakona o Vojsci Jugoslavije („Službeni list SRJ“ broj 43/94 ... 37/02) propisano je da vojsku sačinjavaju stalni i rezervni sastav (stav 1.), da stalni sastav vojske sačinjavaju profesionalni vojnici i vojnici na služenju vojnog roka (stav 2.), dok rezervni sastav vojske sačinjavaju rezervni oficiri, rezervni podoficiri, vojnici u rezervi i žene – vojni obveznici (stav 5.). Odredbom člana 89. istog zakoga propisano je da vojniku na služenju vojnog roka pripadaju novčana primanja koja odredi Savezni ministar za odbranu, dok je pitanje naknada putnih i drugih troškova u Vojsci regulisano odredbama člana 90. – 93. navedenog zakona, pri čemu se ove odredbe, kao i odredba člana 89. primenjuju i za vreme ratnog stanja u smislu člana 93. navedenog zakona.

Postojanje diskriminacije izvršene Sporazumom od 11.01.2008. godine i Zaključkom Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine, nastalim pre stupanja na snagu Zakona o zabrani diskriminacije („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 22/09 - stupio na snagu 07.04.2009. godine), cenjeno je na osnovu člana 21. Ustava Republike Srbije i člana 14. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Diskriminacija je svako neopravdano pravljenje razlike između određenih lica po osnovu više kriterijuma, pa i po osnovu ličnog svojstva (u članu 21. stav 1. Ustava RS nabrojani su samo tipični slučajevi diskriminacije). Prebivalište, pored ličnog imena i državljanstva predstavlja atribut svake fizičke ličnosti, zbog čega je moguća diskriminacija lica po osnovu prebivališta ili boravišta. Zaštita od diskriminacije predstavlja pravo ličnosti zagarantovano Ustavom Republike Srbije (član 21) i Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (član 1. Protokola 12. uz Evropsku konvenciju), a od 07.04.2009. godine i Zakonom o zabrani diskriminacije. Lica koja ukazuju da je u odnosu na njih izvršena diskriminacija dužna su da dokažu da su nejednako tretirana u odnosu na druga lica koja su u istoj ili sličnoj situaciji, a suprotna strana – lice na čije se diskriminatorsko postupanje ukazuje, dužna je da dokaže postojanje objektivnog i opravdanog razloga za različitost u postupanju.

Tužioci su zahtev za utvrđenje diskriminacije zasnovali na činjenicama da je Vlada RS Zaključkom od 17.01.2008. godine priznala pravo na isplatu ratnih dnevnica vojnim rezervistima sa prebivalištem na područjima opština koje su navedene u tom aktu, dok njima nije, samo zato što imaju prebivališta u drugim opštinama, iako se po svemu ostalom nalaze u istoj situaciji kao ti vojni rezervisti. Po oceni revizijskog suda, tužioci nisu bili u istoj situaciji kao vojni rezervisti na koje se odnosi zaključak, s obzirom da je utvrđeno da su tužioci bili na redovnom služenju vojnog roka od 24.03.1999. godine do 26.06.1999. godine. Neopravdano pravljenje razlike u postupanju prema nekom licu u odnosu na druga lica koja su u istoj ili sličnoj situaciji predstavlja akt diskriminacije, iz čega proizlazi da je za postojanje diskriminacije potrebno da se lice koje traži zaštitu zbog diskriminacije nalazi u uporedivoj ili bitno sličnoj situaciji u odnosu na druga lica u odnosu na koja smatra da je diskriminisano, pa ako se ne nalazi u takvoj situaciji, diskriminacije nema. Shodno navedenom, tužioci su spadali u krug lica koja u smislu člana 2. i 3. Pravilnika o naknadi putnih i drugih troškova u Vojsci Jugoslavije („Službeni vojni list“ broj 38/93, ... 7/99) ostvaruju naknadu putnih i drugih troškova za vreme kada su izložena uvećanim troškovima van mesta službovanja, a u određenim slučajevima i u mestu službovanja. Kako iz sadržine Sporazuma od 11.01.2008. godine i Zaključka Vlade RS od 17.01.2008. godine proizilazi da je novčana pomoć isplaćena na posebne račune sedam opština Topličkog okruga, radi isplate ratnih dnevnica vojnim rezervistima sa prebivalištem na teritoriji tih opština, to po oceni Vrhovnog kasacionog suda tužioci nisu bili u istoj situaciji kao rezervisti na koja se isti odnose, jer tužioci u spornom periodu nisu pripadali rezervnom sastavu Vojske, već stalnom sastavu Vojske, kao vojnici na služenju vojnog roka.

Iz navedenog razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić