U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: dr Ilije Zindovića, predsednika veća, Vesne Subić i Zorana Hadžića, članova veća, u parnici tužilaca AA i BB, oboje iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Oliver Madić, advokat iz ..., protiv tuženih AD „Budućnost“ Bačka Palanka, čiji je punomoćnik Marko Ostojić, advokat iz ..., Opštine Bačka Palanka, koju zastupa Vojislav Milaković, advokat iz ... i Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Odeljenje u Novom Sadu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 418/22 od 21.04.2022. godine, u sednici održanoj 19.07.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 418/22 od 21.04.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Bačkoj Palanci P 409/15 od 03.03.2021. godine, obavezan je tuženi AD „Budućnost“ Bačka Palanka da tužiocu AA isplati na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrpljenog duševnog bola zbog smrti bliskog lica – oca, iznos od 400.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 03.03.2021. godine do isplate (stav prvi izreke), kao i da tužilji BB isplati na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrpljenog duševnog bola zbog smrti bliskog lica – supruga, iznos od 300.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 03.03.2021. godine do isplate (stav drugi izreke). Odbijen je tužbeni zahtev tužilaca prema tuženom AD „Budućnost“ Bačka Palanka u delu naknade nematerijalne štete zbog pretrpljenog duševnog bola zbog smrti bliskog lica, tužiocu preko dosuđenog iznosa od 400.000,00 dinara do utuženog iznosa od 600.000,00 dinara, a tužilji preko dosuđenog iznosa od 300.000,00 dinara do traženog iznosa od 600.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na odbijajući deo zahteva počev od presuđenja do isplate (stav treći izreke). Odbijen je tužbeni zahtev tužilaca da im tužena Opština Bačka Palanka i tužena Republika Srbija zajedno sa prvotuženim solidarno naknade nematerijalnu štetu zbog pretrpljenog duševnog bola zbog smrti bliskog lica u iznosu od po 600.000,00 dinara za svakog tužioca sa zakonskom zateznom kamatom počev od presuđenja do isplate (stav četvrti izreke). Odbijen je zahtev tužioca kojim je tražio da se obavežu tuženi da mu solidarno isplate na ime naknade materijalne štete i to iznos od 30.990,60 dinara na ime plaćenih troškova pogrebnog mesta sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2013. godine, iznos od 18.003,60 dinara na ime plaćenih pogrebnih troškova sahranjivanja i korišćenja kapele sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.06.2013. godine, iznos od 50.110,00 dinara na ime pogrebnih troškova plaćenih pogrebnom preduzeću „...“ sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.06.2013. godine, iznos od 120.000,00 dinara na ime troškova izrade nadgrobnog spomenika sa zakonskom zateznom kamatom počev od 03.03.2021. godine, iznos od 50.000,00 dinara na ime troškova daće sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.02.2014. godine, iznos od 20.000,00 dinara na ime troškova sedmodnevnog pomena sa zakonskom zateznom kamatom počev od 20.02.2014. godine, iznos od 20.000,00 dinara na ime troškova šestonedeljnog pomena sa zakonskom zateznom kamatom počev od 27.03.2014. godine, iznos od 15.000,00 dinara na ime troškova polugodišnjeg pomena sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.08.2014. godine, iznos od 15.000,00 dinara na ime troškova godišnjeg pomena sa zakonskom zateznom kamatom od 03.02.2015. godine (stav peti izreke). Odbijen je tužbeni zahtev tužioca u delu kojim je tražio da se obavežu tuženi da mu solidarno na ime naknade materijalne štete na motoru marke „...“ registarske oznake ... ... isplate iznos od 40.175,11 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.04.2018. godine do konačne isplate, kao i da mu na ime naknade materijalne štete na ime uslužne procene za vozilo isplati iznos od 4.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 05.08.2014. godine do konačne isplate (stav šesti izreke). Odlučeno je da u odnosu na tužbeni zahtev tužilaca prema tuženima AD „Budućnost“ Bačka Palanka i Republiku Srbiju svaka stranka snosi svoje troškove parničnog postupka (stav sedmi izreke), dok su tužioci obavezani da tuženoj Opštini Bačka Palanka naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 262.750,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do konačne isplate (stav osmi izreke).

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 418/22 od 21.04.2022. godine, stavom prvim izreke, žalba tužilaca je odbijena a žalba tuženog AD „Budućnost“ Bačka Palanka usvojena i presuda Osnovnog suda u Bačkoj Palanci P 409/15 od 03.03.2021. godine potvrđena u pobijanom odbijajućem delu odluke o tužbenom zahtevu (stavovi treći, četvrti, peti i šesti izreke) i delu odluke o troškovima postupka (stav osmi izreke), preinačena u pobijanom usvajajućem delu odluke o glavnom zahtevu (stavovi prvi i drugi izreke) u delu odluke o troškovima postupka (stav sedmi izreke), tako što je odbijen zahtev tužilaca da se obaveže tuženi AD „Budućnost“ Bačka Palanka da tužiocu AA isplati na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrpljenog duševnog bola zbog smrti bliskog lica – oca, iznos od 400.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 03.03.2021. godine do isplate, kao i da tužilji BB isplati na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrpljenog duševnog bola zbog smrti bliskog lica – supruga, iznos od 300.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 03.03.2021. godine do isplate, te su obavezani tužioci da tuženom AD „Budućnost“ Bačka Palanka na ime naknade troškova parničnog postupka isplate iznos od 52.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu shodno odredbi člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 3. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20) pa je našao da revizija tužilaca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, dana 26.04.2013. godine oko 13,40 časova na nekategorisanom putu koji spaja državni put 1B reda oznake 12 i voćnjaka tuženog AD „Budućnost“ na području Opštine Bačka Palanka, dogodila se saobraćajna nezgoda u kojoj je učestvovao moped marke „...“ tip ..., registarske oznake ... ..., kojim je upravljao sada pok. VV. Tom prilikom VV je zadobio tešku telesnu povredu u vidu preloma temene kosti lobanje sa leve strane i subduralnog krvarenja, usled čega je preminuo 03.06.2013. godine. Kritičnom prilikom sada pok. VV se kretao navedenim pravcem od državnog puta 1B reda do 12 prema kapiji pomenutog voćnjaka. Prolaskom za oko 100 metara od salaša GG, moped je sleteo sa kolovoza u desnu stranu gledano u svom pravcu kretanja na travnatu zemljanu bankinu i udario u betonski stub i žičanu ogradu voćnjaka tuženog AD „Budućnost“ a koji se nalazi na parceli u vlasništvu ovog tuženog. Predmetni put je rađen bez građevinske dozvole i radi ulaska na taj put nije postojala prepreka niti poseban saobraćajni znak. Veštačenjem je utvrđeno da je skretanjem motocikla sa puta od mesta kontakta učinjeno na udaljenosti od 93,9 metara a motor se kretao brzinom oko 45km/čas što se može konstatovati dozvoljenom brzinom. Put s obzirom da je rađen bez dozvole nije ucrtan u mrežu puteva. Tužilac i tužilja su sin i supruga sada pokojnog VV. Moped je bio vlasništvo DD iz ... a veštačenjem je utvrđeno da je na motoru nastupila totalna šteta a ista je u visini od 40.175,11 dinara.

Pri ovako utvrđenom činjeničnom stanju, prvostepeni sud je našao da imajući u vidu činjenicu da je predmetni put rađen bez dozvole i nije ucrtan u mrežu puteva, na strani drugotuženog i trećetuženog stoji nedostatak pasivne legitimacije te da isti nisu odgovorni za nastalu štetu. Međutim, vezano za prvotuženog, prvostepeni sud zaključuje shodno odredbi čl. 173, 174. i 177. ZOO da postoji objektivna odgovornost prvotuženog AD „Budućnost“ kao vlasnika predmetnog puta jer nije postojala rampa da se put koristi što predstavlja propust prvotuženog AD „Budućnost“. Stoga postoji uzročno-posledična veza između nastale štete i propusta prvotuženog, pa je tužbeni zahtev prema prvotuženom delimično usvojen.

Apelacioni sud je zaključio da je pravilan stav prvostepenog suda u pogledu nedostatka pasivne legitimacije u odnosu na tužene Opštinu Bačka Palanka i Republiku Srbiju, s obzirom da se predmetni put nalazi u privatnoj svojini a ne u javnoj svojini, isti predstavlja nekategorisan put i nije ucrtan u mrežu puteva i kao takav evidentiran u RGZ. Dalje, drugostepeni sud nalazi da je pogrešan zaključak prvostepenog suda da postoji odgovornost prvotuženog AD „Budućnost“ za nastalu štetu. Ovo iz razloga što u toku postupka nije dokazano da postoji uzročno-posledična veza između smrti pok. VV i činjenice da prvotuženi nije obezbedio zabranu kretanja naznačenim putem koji je rađen bez dozvole. Činjenica da prvotuženi nije postavio rampu niti kapiju koja bi ograničavala pristup trećim licima predmetnom putu ne predstavlja okolnost iz koje proizlazi odgovornost prvotuženog za predmetnu nezgodu. Očigledno je da je predmetna nezgoda nastupila iz nekih drugih okolnosti koji nisu u vezi sa tuženom, pa shodno odredbi člana 177. st. 1. u 2. ZOO ne može se prihvatiti zaključak prvostepenog suda da je prvotuženi odgovoran za nastalu štetu.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilan je zaključak drugostepenog suda da u konkretnoj situaciji nije dokazano da postoji uzročno-posledična veza između propusta prvotuženog i štete koju su tužioci pretrpeli. Objektivna odgovornost se zasniva na posebnom osnovu, ukoliko postoji opasna delatnost ili opasna stvar. Drugi uslov da bi neko ostvario štetu po osnovu objektivne odgovornosti jeste dokazanost da postoji uzročno-posledična veza između opasne stvari ili opasne delatnosti i nastale štete. Činjenica da je prvotuženi na svojoj parceli izgradio asfaltni put i da nije stavio kapiju niti ograničio pristup trećim licima predmetnom putu ne ukazuje na okolnost da bi taj propust mogao biti uzrok nastanka štete (saobraćajne nezgode). Činjenica da je put rađen bez dozvole i nepostavljanja prepreke za ulazak na taj put, automatski ne stvara osnov da se može smatrati da je zbog toga taj put opasna stvar. Stoga je pravilan zaključak drugostepenog suda da se ovom slučaju ime primeniti odredba člana 177. Zakona o obligacionim odnosima jer je evidentno da u toku postupka nije dokazano da postoji uzročno-posledična veza između nastupele štetne posledice i eventualnog propusta prvotuženog. Opasna stvar ne predstavlja opasnu stvar u smislu odgovornosti za štetu ukoliko se ista koristi u skladu sa propisima. U ovom slučaju nije dokazano da je postala naznačena uzročno-posledična veza već iz činjeničnog stanja, kako pravilno zaključuje drugostepeni sud proizlazi da je štetna radnja nastala ili radnjom pok. VV, radnjom trećeg lica ili zbog nekog drugog uzroka. Te okolnosti oslobađaju prvotuženog odgovornosti u ovakvim slučajevima.

Evidentno je da je sporni put u vlasništvu prvotuženog. Pri tome postavljanje betonskih stubova na privatnoj parceli ne može da stvori zaključak da je to opasna stvar ukoliko neko ko trpi štetu ili na kome je šteta nastala bez odobrenja ili iz nekih neopravdanih razloga prolazi tim pravcem. Ako bi se prihvatilo tumačenje izneto u reviziji tužioca da nestavljanje rampe za ulazak na put i postavljanja ograde blizu kolovoza tog puta predstavlja opasnu stvar i time stvorila odgovornost za naknadu štete onda bi sa jednim takvim širokim tumačenjem došlo u situaciju da svaka stvar može predstavljati opasnu stvar, vlasnik stvari bio odgovoran za štetu, iako nije dokazana uzročno-posledična veza između stvari i nastale štete, što bi bilo apsolutno neprihvatljivo.

Ni ostali navodi iz revizije ne dovode u sumnju pravilnost drugostepene odluke niti su od posebnog značaja da mogu uticati na donošenje drugačije odluke.

Imajući u vidu napred izneto na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija
dr Ilija Zindović,s.r.

Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić