U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Neosnovano se u reviziji ukazuje na bitnu povredu odredbe parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 7. Zakona o parničnom postupku, budući da je tužiocu bila data mogućnost da raspravalja pred sudom.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom po održanoj raspravi pred drugostepenim sudom, tužena je povređena u saobraćajnoj nezgodi 1973. godine, kada je imala 23 godine (rođena 1950. godine), da je tada kod tužene nastupilo umanjenje životne aktivnosti od 30%, da je nakon toga dolazilo do pogoršanja zdravstvenog stanja i umanjenja životne aktivnosti do 70%, a u međuvremenu tužena je ostvarila pravo na invalidsku penziju. Tužena je protiv tužioca vodila postupke za naknadu štete koja joj je prouzrokovana povređivanjem u navedenoj saobraćajnoj nezgodi, kao i zbog pogoršanja zdravstvenog stanja koje je kasnije nastupilo, u kojim postupcima joj je dosuđivana naknada štete. Presudom Opštinskog suda u Šapcu P 1074/04 od 28.02.2006. godine (koja je potvrđena presudom Okružnog suda u Šapcu Gž 1176/06 od 19.10.2006. godine), stavom prvim i drugim izreke obavezan je tuženi DDOR „Novi Sad“ AD Glavna filijala Srem iz Sremske Mitrovice da isplati tužilji na ime naknade materijalne štete zbog izgubljene zarade u periodu od 03.03.1995. godine do 16.05.2001. godine i da tužilji na ime razlike između mesečne penzije i zarade plaća mesečnu rentu počev od 17.05.2001. godine pa ubuduće, sve u mesečnim iznosima i sa zakonskom zateznom kamatom bliže navedeno u ovim stavovima izreke, te da joj počev od 01.01.2006. godine pa ubuduće plaća na ime rente 13.420,66 dinara na način bliže određen u ovom stavu izreke, kao i da joj na ime naknade troškova postupka isplati 75.900,00 dinara. Rešenjem o izvršenju Opštinskog suda u Sremskoj Mitrovici I 863/06 od 11.12.2006. godine određeno je izvršenje na predlog izvršnog poverioca ovde tužilje, na osnovu izvršne isprave pravnosnažne i izvršne presude Opštinskog suda u Šapcu P 1074/2004 od 28.02.2006. godine, plenidbom novčanih sredstava koja se vode na računima izvršnog dužnika DDOR „Novi Sad“ AD Glavna filijala Srem iz Sremske Mitrovice, radi namirenja novčanog potraživanja izvršnog poverioca. Postupak prinudne naplate sa računa izvršnog dužnika sproveden je 27.12.2006. godine. Rešenjem Vrhovnog suda Srbije Rev 193/07 od 21.02.2008. godine, ukinute su presuda Okružnog suda u Šapcu Gž 1176/06 od 19.10.2006. godine i presuda Opštinskog suda u Šapcu P 1074/04 od 28.02.2006. godine u delu kojim je usvojen tužbeni zahtev i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

U ponovnom postupku presudom Osnovnog suda u Šapcu P 11/10 od 15.09.2011. godine, usvojen je tužbeni zahtev tužilje i odbijen kompenzacioni prigovor tuženog, na način bliže naveden u izreci presude. Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 7607/11 od 10.10.2012. godine preinačena je presuda Osnovnog suda u Šapcu P 11/10 od 15.09.2011. godine u stavovima prvom, drugom, trećem i delu stava četvrtog izreke, pa je obavezan tuženi da tužilji na ime naknade materijalne štete zbog izgubljene zarade isplati ukupno 1.472.259,60 dinara i to: na ime izgubljene zarade u periodu od 03.03.1995. godine do 17.05.2001. godine 88.377,20 dinara, na ime razlike između izgubljene zarade i invalidske penzije u periodu od 17.05.2001. godine do 31.10.2006. godine 442.106,93 dinara i na ime razlike starosne penzije koju bi tužilja primala i invalidske penzije koju prima u periodu od 01.11.2006. godine do 30.06.2012. godine 942.815,47 dinara, sve u pojedinačnim iznosima i sa zakonskom zateznom kamatom bliže navedeno u ovom stavu izreke; obavezan je tuženi da tužilji na ime naknade štete u vidu rente počev od 01.07.2012. godine pa ubuduće plaća mesečno od 20.778,36 dinara na način bliže određen u ovom stavu izreke; odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se obaveže tuženi da joj na ime naknade materijalne štete zbog izgubljene zarade u periodu od 03.03.1995. godine do 01.07.2012. godine plati još 610.639,38 dinara sa zakonskom zateznom kamatom; potvrđeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u delu stava četvrtog izreke i rešenje kojim je odbijen kompenzacioni prigovor sadržan u stavu petom izreke prvostepene presude i obavezan je tuženi da tužilji naknadi troškove drugostepenog postupka od 4.400,00 dinara. Rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 3658/12 od 07.02.2013. godine (koje je, po prigovoru izvršnog dužnika, ukinuto rešenjem Ipv I 198/13 od 04.06.2013. godine) određeno je izvršenje na osnovu pravnosnažne i izvršne presude Osnovnog suda u Šapcu P 11/10 od 15.09.2011. godine i presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7607/11 od 10.10.2012. godine. Rešenjem I 3658/12 od 28.02.2013. godine odlučeno je da se zastaje sa sprovođenjem izvršenja određenim rešenjem o izvršenju od 07.02.2013. godine do okončanja postupka po prigovoru i odlučeno da će se postupak nastaviti kada se donese konačna odluka po prigovoru izvršnog dužnika. Rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 2056/13 od 20.06.2013. godine (koje je ukinuto rešenjem Ipv I 279/13 od 10.09.2013. godine) delimično je usvojen predlog za izvršenje izvršnog poverioca i određeno izvršenje na osnovu pravnosnažne i izvršne presude Osnovnog suda u Šapcu P 11/10 od 15.09.2011. godine i presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7607/11 od 10.10.2012. godine radi naplate potraživanja izvršnog poverioca, a delimično je odbijen kao neosnovan deo predloga za izvršenje izvršnog poverioca, sve bliže određeno u izreci rešenja.

Rešenjem Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici Ipv I 54/14 od 14.07.2014. godine odbijen je kao neosnovan prigovor izvršnog dužnika od 10.06.2014. godine, pa je održano na snazi rešenje Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/14 od 05.06.2014. godine, kojim je određeno izvršenje na osnovu pravnosnažne i izvršne presude Osnovnog suda u Šapcu P 11/10 od 15.09.2011. godine i presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7607/11 od 10.10.2012. godine plenidbom sredstava sa računa izvršnog dužnika, ovde tužioca i prenosom na račun izvršnog poverioca, ovde tužene. Postupak prinudne naplate sa računa izvršnog dužnika sproveden je 16.07.2014. godine.

Polazeći od činjeničnog stanja, koje je utvrdio posle rasprave održane na osnovu ovlašćenja iz člana 383. stav 4. ZPP na kojoj je ponovljeno izvođenje dokaza čitanjem svih pismena u spisima i zapisnika o glavnoj raspravi pred prvostepenim sudom o saslušanju tužene u svojstvu parnične stranke, te spisa predmeta Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/2014 (stari brojevi I 3658/2012, I 2056/2013 i I 3201/2013), drugostepeni sud je ukinuo prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahev zaključivši da ne postoji sticanje bez osnova na strani tužene, budući da je tužena ono što je naplatila od tužioca naplatila u sudskim izvršnim postupcima i u postupku u predmetu Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/14, pri čemu je prilikom utvrđivanja nenamirenog dela obaveze tužene cenjeno ono što je tuženoj isplaćeno u predmetu Opštinskog suda u Sremskoj Mitrovici I 863/06.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda odluka drugostepenog suda zasnovana je na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 210. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da kad je neki deo imovine jednog lica prešao na bilo koji način u imovinu nekog drugog lica, a taj prelaz nema svoj osnov u nekom pravnom poslu ili u zakonu, sticalac je dužan da ga vrati, a kad to nije moguće – da naknadi vrednost postignutih koristi, a stavom 2. istog člana propisano je da obaveza vraćanja, odnosno naknade vrednosti nastaje i kad se nešto primi s obzirom na osnov koji se nije ostvario ili koji je kasnije otpao.

Saglasno navedenom, za primenu instituta sticanje bez osnova, na kome tužilac zasniva svoj zahtev, potrebno je da postoji umanjenje imovine poverioca i uvećanje imovine dužnika za koje ne postoji pravni osnov, odnosno za koje je pravni osnov kasnije otpao. U konkretnom slučaju, tužilac od tužene potražuje 1.857.339,89 dinara po osnovu sticanja bez osnova, navodeći da je tužena dva puta naplatila isto potraživanje od tuženog i to: na osnovu rešenja Opštinskog suda u Sremskoj Mitrovici I 863/06 od 11.12.2006. godine (po kome je izvršenje sprovedeno 27.12.2006. godine) i na osnovu rešenja Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/14 od 05.06.2014. godine (po kome je izvršenje sprovedeno 16.07.2014. godine). U konkretnom slučaju, tuženoj je 27.12.2006. godine na osnovu rešenja I 863/06 od 11.12.2006. godine u postupku prinudne naplate sa računa izvršnog dužnika izvršena isplata na osnovu presude Opštinskog suda u Šapcu P 1074/04 od 28.02.2006. godine, koja je potvrđena presudom Okružnog suda u Šapcu Gž 1176/06 od 19.10.2006. godine. Navedene odluke ukinute su rešenjem Vrhovnog suda Srbije, pa su u ponovnom postupku donete presude Osnovnog suda u Šapcu P 11/10 od 15.09.2011. godine i presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž 7607/11 od 10.10.2012. godine, a navedene presude zbog vremena koje je u međuvremenu proteklo odnose se na duži vremenski period, s tim da su presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 7607/11 od 10.10.2012. godine dosuđeni su niži iznosi od iznosa dosuđenih u presudi Opštinskog suda u Šapcu P 1074/04 od 28.02.2006. godine. Imajući u vidu navedeno, te činjenicu da je tužilac, kao izvršni dužnik u postupku izvršenja u predmetu Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/14 (stari brojevi I 3658/2012, I 2056/2013 i I 3201/2013) isticao da je svoju obavezu prema tuženoj, tamo izvršnom poveriocu u potpunosti ispunio isplatom koja je izvršena na osnovu rešenja Opštinskog suda u Sremskoj Mitrovici I 863/06 od 11.12.2006. godine, da su u navedenom izvršnom postupku pribavljena mišljenja veštaka ekonomsko-finansijske struke, nakon čega je doneto rešenje o izvršenju I 366/14 od 05.06.2014. godine kojim je određeno izvršenje radi naplate potraživanja ovde tužene u iznosu za koji je izvršni sud ocenom nalaza i mišljenja veštaka utvrdio da nije namireno dotadašnjim isplatama od strane ovde tužioca i tek kada je odbijen prigovor izvršnog dužnika izjavljen protiv rešenja I 366/14 od 05.06.2014. godine i ono postalo pravnosnažno sprovedeno je izvršenje 16.07.2014. godine.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, na strani tužene ne postoji sticanje bez osnova, jer je tužena ono što je naplatila od tužioca, naplatila u sudskim izvršnim postupcima, da je u izvršnom postupku u predmetu Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/14, prilikom utvrđivanja nenamirenog dela obaveze cenjeno ono što je pre toga isplaćeno tuženoj u predmetu Opštinskog suda u Sremskoj Mitrovici I 863/06, da je rešenjem Ipv I 54/14 od 14.07.2014. godine odbijen kao neosnovan prigovor izvršnog dužnika, pa je održano na snazi rešenje Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/14 od 05.06.2014. godine (i u obrazloženju rešenja navedeno da je pobijano rešenje od 05.06.2014. godine doneto na osnovu urađenog nalaza veštaka finansijske struke koji je na bazi celokupne dokumentacije koja se nalazi u spisu i pravnosnažnih odluka ovog suda utvrdio ukupno potraživanje izvršnog poverioca prema izvršnom dužniku, odnosno da je veštak prilikom izrade nalaza i mišljenja imao u vidu sa jedne strane pravnosnažne sudske odluke kao izvršne isprave i sa druge strane isplate dugovanja izvršnog dužnika prema izvršnom poveriocu u navedenom periodu, te utvrdio koliko je potraživanje izvršnog poverioca prema izvršnom dužniku, tj. kolika je razlika od dosuđenih iznosa do iznosa koje je izvršni dužnik platio izvršnom poveriocu). Imajući u vidu navedeno, po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilan je zaključak drugostepenog suda da je provera pravilnosti i zakonitosti rešenja donetog u izvršnom postupku moguća u postupku po pravnom leku propisanom za taj postupak, što je u konkretnom slučaju i učinjeno jer je tužilac kao izvršni dužnik izjavljivao prigovore na rešenja o izvršenju o kojim prigovorima je odlučivano i dva puta su ukidana rešenja o izvršenju, dok je rešenjem Ipv I 54/14 od 14.07.2014. godine odbijen kao neosnovan prigovor izvršnog dužnika, pa je održano na snazi rešenje Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici I 366/14 od 05.06.2014. godine i izvršenje rešenja sprovedeno je 16.07.2014. godine, dakle nakon što je rešenje o izvršenju postalo pravnosnažno. Stoga je pravilno drugostepeni sud ukinuo prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužioca.

Iz napred iznetih razloga, primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić