Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...87/18 – u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Takođe, revizijom se neosnovano ukazuje da je u postupku pred drugostepenim sudom učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, jer revident ne navodi konkretne odredbe ovog zakona koje drugostepeni sud nije primenio ili je nepravilno primenio a koje su bile ili mogle biti od uticaja na pravilnost drugostepene presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su suvlasnici sa po ½ udela na katastarskoj parceli broj .../..., površine 10,56 ari, upisanoj u ln. br.... KO ... . Navedena parcela je sa 84,8% površine ušla u sastav ulice ... i ulice ... u Sremskoj Kamenici. U uličnom delu, parcela je opremljena infrastrukturom kao asfaltirana javna površina a u preostalom delu se koristi za porodično stanovanje. Prema Planu generalne regulacije Mišeluka sa Ribnjakom („Službeni list Grada Novog Sada“ br.57/2014) i Planu detaljne regulacije Mišeluka 2 u Novom Sadu („Službeni list Grada Novog Sada “ br. 26/2017), navedena parcela je deo javne površine, poseduje strujne i gasne instalacije a nema vodovod ni kanalizacionu mrežu. Do 2005. godine parcela je bila u području gradskog građevinskog zemljišta namenjenog za mešovito stanovanje. Važećim planom detaljne regulacije Mišeluka 2 u Novom Sadu, navedena parcela je pretežnim delom planirana za ulicu a manjim delom za stanovanje. Postupak eksproprijacije nije sproveden. Prema proceni Poreske uprave, Filijala Petrovaradin, od 22.03. 2018.godine, tržišna vrednost predmetne parcele iznosi 4.200,00 dinara po 1m2. Na osnovu nalaza i mišljenja veštaka građevinske struke od 06.09.2017.godine i 30.11.2018. godine, utvrđena je tržišna vrednost parcele kp. .../... KO ... od 100 evra po 1m2. Dopunskim nalazom i mišljenjem veštaka korigovana je prethodno utvrđena tržišna vrednost zemljišta na iznos od 91,25 evra po 1m2.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zbog nezakonitog oduzimanja imovine, prihvatajući tržišnu vrednost predmetne nepokretnosti utvrđenu osnovnim veštačenjem u iznosu od 100 evra po 1m2, jer vrednost zemljišta utvrđena dopunskim veštačenjem odstupa od te procene za manje od 10%, svakom od tužilaca dosudio po 5.283.553,00 dinara, u srazmeri prema njihovim suvlasničkim udelima i površini parcele koja se nalazi pod ulicom.

Prihvatajući zaključak o povredi prava tužilaca na imovinu zbog nezakonito oduzete parcele, bez sprovedenog zakonom propisanog postupka, drugostepeni sud je odlučujući o žalbi tuženog preinačio prvostepenu presudu u pogledu dosuđene visine naknade, zasnivajući svoju odluku na dopunskom veštačenju veštaka kojim je utvrđena tržišna vrednost zemljišta od 91,25 evra po 1m2.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda drugostepeni sud je pravilnom primenom materijalnog prava doneo pobijanu drugostepenu odluku.

Prema članu 58. stav 2. Ustava Republike Srbije, do dozvoljenog oduzimanja prava svojine koje ne predstavlja povredu prava na imovinu može doći pod kumulativno ispunjenim uslovima: da je učinjeno u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona ili da je učinjeno uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne.

Protokolom 1, uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, u članu 1. garantuje se zaštita imovine i propisano je da svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine, da niko ne može biti lišen svoje imovine osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava. Međutim, ove odredbe ni na koji način ne utiču na pravo države da primenjuje zakone koje smatra potrebnim da bi regulisala korišćenje imovine u skladu sa opštim interesima ili da bi obezbedila naplatu poreza ili drugih dažbina ili kazni.

Odredbom člana 2. stav 6. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik Republike Srbije“, br.72/09) propisano je da je površina javne namene prostor određen planskim dokumentom za uređenje ili objekata javne namene ili javnih površina, za koje je predviđeo utvrđivanje javnog intresa u skladu sa posebnim zakonom (ulice, trgovi, parkovi i dr.). Prema članu 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini („Službeni glasnik RS“ br. 72/11), dobrima u opštoj upotrebi u javnoj svojini, u smislu ovog zakona, smatraju se one stvari koje su zbog svoje prirode namenjene korišćenju svih i koje su kao takve određene zakonom (javni putevi, javne pruge, mostovi i tuneli na javnom putu, pruzi ili ulici, ulice, trgovi, javni parkovi, granični prilazi i dr.). Shodno stavu 7. istog člana, dobra u opštoj upotrebi su u svojini Republike Srbije, izuzev puteva drugog reda koji su u svojini autonomne pokrajine na čijoj teritoriji se nalaze, kao i izuzev nekategorisanih puteva, opštinskih puteva i ulica (koji nisu deo autoputa ili državnog puta prvog i drugog reda) i trgova i javnih površina koji su u svojini jedinica lokalne samouprave na čijoj se teritoriji nalaze.

U konkretnom slučaju predmetno zemljište na katastarskoj parceli .../... u KO ..., na kojoj su tužioci nosioci prava susvojine sa po ½ udela, prema urbanističkim planskim dokumentima tuženog Grada Novog Sada, u pretežnom delu od 84,8 %, namenjeno je za javnu površinu – ulice. U takvoj situaciji, kada zemljište planskim aktima jedinice lokalne samouprave bude određeno za ulicu, ono tog momenta po sili zakona postaje sredstvo u javnoj svojini, zbog čega je tuženi imao obavezu da zemljište koje je postalo sredstvo u javnoj svojini ekspropriše od tužilaca radi njegovog privođenja nameni predviđenoj urbanističkim planom i da za isto isplati odgovarajuću naknadu.

Predmetno zemljište je faktički privedeno nameni predviđenoj Planom generalne regulacije Mišeluka sa Ribnjakom i Planom detaljne regulacije Mišeluka 2 u Novom Sadu i po sili zakona je postalo javna svojina, pa tužioci kao suvlasnici tog zemljišta, ne mogu trpeti štetne posledice zato što nadležni organ nije sproveo upravni postupak i doneo rešenje o eksproprijaciji koja je bila osnov za isplatu novčane naknade.

Tuženi je odgovoran i pasivno legitimisan u ovoj parnici na osnovu člana 10. stav 2. i 7. Zakona o javnoj svojini, jer je nesumljivo utvrđeno da se katastarska parcela broj .../... KO ..., sa 84,8% svoje površine, koristi kao ulica ... i ulica ... u Sremskoj Kamenici. Ulice su javno dobro u opštoj upotrebi i u svojini su jedinica lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalaze. Zbog toga su neosnovani navodi revizije da tuženi nijednom radnjom nije uznemiravao ili oduzeo državinu tužilaca na predmetnoj parceli i da je sporno zemljište određeno da koristi redovnoj upotrebi objekata koji se uz njega nalaze.

Na odluku u ovoj pravnoj stvari nisu od uticaja revizijski navodi tuženog da nije sa sigurnošću utvrđeno da li je, kada i kome predmetno zemljište faktički oduzeto, tužiocima ili njihovim pravnim prethodnicima, od čega zavisi da li su tužioci bili titulari stvarnih prava u vreme deposediranja i time njihovo pravo na naknadu. Ovo stoga što su tužioci dokazali da su sa navedenim udelima upisani u javnim knjigama kao nosioci prava svojine na predmetnoj parceli, pa je tuženi bez obzira na hronologiju na koju ukazuje, formiranjem navedenih ulica u čiji sastav je po sili Zakona o javnim putevima („Službeni glasnik RS“ br. 101/05 i 123/07) parcela tužilaca prešla u javnu svojinu, tužioce lišio prava svojine na ovoj imovini. To lišavanje prava svojine moglo je biti samo pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava, kako to predviđa član 1. Protokola 1, zbog čega je tuženi u obavezi da isplati novčanu naknadu.

Suprotno navodima revizije, pravilno je odlučeno i o visini naknade za oduzeto zemljište, prema tržišnoj vrednosti zemljišta, kao gradskog građevinskog, utvrđenoj dopunskim veštačenjem veštaka odgovarajuće struke, na osnovu konretizovanih i obrazloženih parametara, prema svim relevantnim faktorima koji utiču na formiranje vrednosti konkretne parcele u vreme presuđenja. Stoga su neosnovani navodi revizije da je utvrđenu tržišnu vrednost zemljišta trebalo umanjiti za vrednost njegovog komunalnog opremanja, o čemu je trabalo da se izjasni veštak. Pravilno je i stanovište drugostepenog suda da procena Poreske uprave predstavlja najnižu cenu ispod koje ne može da se utvrdi vrednost zemljišta i da se time ne isključuje mogućnost da se tržišna vrednost zemljišta utvrdi i drugim dokaznim sredstvima kao što je veštačenje.

Kako se navodima revizije ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud je odbio kao neosnovanu reviziju tuženog jer je našao da je drugostepeni sud na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje pravilno primenio materijalno pravo.

O troškovima postupka odlučeno je pravilnom primenom člana 153. i 154. Zakona o parničnom postupku.

Na osnovu izloženog, shodno članu 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić