Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešeno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. u vezi sa članom 403. stav 2. tačka 2. ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11...10/23), Vrhovni sud je ocenio da je revizija tužioca osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, predmetne katastarske parcele upisane u LN broj .. KO ..., koje su ranije bile upisane u posedovnom listu broj .. KO ..., bile su svojina ZZ, pravnog prethodnika stranaka. Pok. ZZ je za života izvršio deobu ove imovine, tako što je za sebe zadržao 1/5, a ostale 4/5 jednako podelio sinovima II, JJ, KK i LL, te su oni kao suvlasnici bili upisani sa po 1/5 na svakoj od parcela. Nakon toga, ZZ je testamentom ostavio svoju 1/5 predmetnih nepokretnosti sinu LL, koji je preminuo 1970. godine. Iza pok. LL sproveden je ostavinski postupak i rešenjem Opštinskog suda u Ivanjici O broj 74/74 od 23.09.1974. godine na zaostavštini, koja se sastoji od 2/5 pripadnosti predmetnih parcela, od kojih se 1/5 vodi na LL, dok se druga petina vodi na njegovog oca ZZ, za naslednike su oglašeni LJLJ, supruga, EE, BB i VV njegova deca. ZZ preminuo je 1958. godine, a njegov sin KK 1955. godine. Iza ovih ostavilaca sproveden je ostavinski postupak 1981. godine. Rešenjem Opštinskog suda u Ivanjici O broj 41/78 od 23.06.1981. godine obuhvaćena je upisana pripadnost pok. ZZ od 1/5 dela nepokretnosti upisanih u posedovni list broj .. KO ... i za naslednike su oglašeni njegovi unuci BB sa 3/8, MM, NN i DD sa po 1/8 i VV sa 2/8 idealnih delova. Na zaostavštini iza pok. KK, koju čini 1/5 dela nepokretnosti, oglašeni su za naslednike njegova braća II i JJ sa po 1/3, te sinovci BB sa 3/18, DD sa 1/18 i VV sa 2/18 delova. Ostavinsko rešenje iz 1981. godine nije sprovedeno u katastru, dok rešenje iz 1974. godine jeste sprovedeno u toku 1977. godine i na osnovu njega je pokojni ZZ brisan kao suvlasnik sa 1/5 nepokretnosti upisanih u posedovni list broj .. KO ..., sada LN broj .. KO ... . U navedenom listu nepokretnosti kao suvlasnici spornih nepokretnosti, upisani su sada pok. II, čiji je zakonski naslednik tuženi ĐĐ, KK, tužilac AA po osnovu ugovora o poklonu iz 1987. godine koji je zaključio sa svojim ocem JJ, tuženi EE, BB i VV, kao naslednici pok. LL po osnovu ostavinskog rešenja iz 1974. godine i LJLJ po osnovu ostavinskog rešenja iz 2005. godine, te tuženi GG, DD i ŽŽ kao naslednici iza pok. LJLJ i to GGkao njen sin, a DD i ŽŽ, kao pravni sledbenici iza njenog sina pok. DD.

U sprovedenom postupku je utvrđeno da je toku 1984. godine između naslednika sada pok. ZZ izvršena deoba nepokretnosti upisanih u LN broj .. KO ..., kojoj su prisustvovali JJ i II, sinovi pok. ZZ, kao i BB, EE i VV, sinovi pok. LL i njegova supruga LJLJ. Pri deobi, uz učešće geometra Momčila Nešovanović, na terenu su određene deobne linije, pobijene međe i po sporazumu prisutnih, nakon postavljanja deobnih tačaka, izvršeno je snimanje. Deoba je ucrtana u katastru, parcele su cepane i dobile podbrojeve, koje i sada imaju. Prema sporazumu, ostalo je da deobničari sačine pisani ugovor o deobi, što nisu učinili, tako da deoba nije knjižno sprovedena. Parcele za koje su se deobničari prilikom deobe saglasili da pripadnu u isključivu svojinu tužiocu jesu kp br. .., .., .., .., .., .., .., .., .. i .. KO ..., koje čine predmet ovog spora.

U pogledu prava na seču drva jednog dela šume, kao manifestacije državine, u toku 2006. godine nastala je situacija da je sa kp. br. .. KO ... tužilac AA isekao jedno stablo smrče, a kada je nadležni šumar trebalo da izvrši doznaku trupaca, tuženi BB se usprotivio, navodeći da se radi o stablu koje je tužilac posekao sa njegove parcele, zbog čega tužilac nije mogao da iskoristi građu od ovog stabla. U istom periodu tuženi BB je sa kp br. .. KO ... izvršio seču sedam stabala. Prema nalazu i mišljenju veštaka šumarske struke ukupna vrednost stabla koje je posekao tužilac iznosi 12.921,35 dinara, a vrednost stabala koje je posekao tuženi iznosi 36.279,00 dinara.

Ovako utvrđeno činjenično stanje rezultat je ocene dokaza izvedenih od strane drugostepenog suda, koji je postupio u skladu sa odredbom člana 383. stav 3. i 4. ZPP i po svojim ovlašćenjima ukinuo prvostepenu presudu i odlučio o zahtevima, primenom člana 387. stav 1. tačka 6. istog zakona. Presudom drugostepenog suda odbijen je tužbeni zahtev tužioca za utvrđenje prava svojine na određenim parcelama koje je označio kao njemu pripadajuće po izvršenoj deobi iz 1984.godine, uz obrazloženje da DD, koji je bio jedan od naslednika iza pok. KK, nije prisustvovao deobi u 1984.godini, niti je za nju znao i sa njom se saglasio. Iz tog razloga, drugostepeni sud zaključuje da usmena deoba iz 1984. godine ne proizvodi pravno dejstvo i da na osnovu nje pravni prethodnik tužioca, a time i tužilac, nije mogao postati vlasnik spornih parcela. O zahtevima za naknadu štete drugostepeni sud je odlučio s polazištem na tome da su tužilac i tuženi BB suvlasnici parcela. Primenom člana 154. Zakona o obligacionim odnosima obavezan je tuženi BB da tužiocu na ime naknade štete isplati iznos od 4.671,53 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 04.07.2019.godine do isplate, a u preostalom je odbijen zahtev tužioca za naknadu štete, sa sporednim potraživanjem kamate. Dosuđeni iznos predstavlja petinu razlike između vrednosti drvnih sortimenata stabala koje je posekao tuženi na kp br. .. ( 36.279,00 dinara) i vrednosti drvnih sortimenata stabala koje je tužilac posekao na kp br. .. (12.921,35 dinara). Protivtužbeni zahtev BB, VV, GG i DD, kojim su tražili da se utvrdi da su suvlasnici predmetnih nepokretnosti sa opredeljeno navedenim udelima, odbijen je iz razloga što su u katastru već upisani kao suvlasnici na istima sa obimom udela koje potražuju, te ne postoji pravni interes za podnošenje protivtužbe.

Po nalaženju Vrhovnog suda, osnovano se revizijom tužioca osporava pravilnost primene materijalnog prava od strane drugostepenog suda, jer u pobijanom delu presude zbog pogrešne primene materijalnog prava, činjenično stanje je nepotpuno utvrđeno.

Članom 16. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa (''Službeni list SFRJ'' broj 6/80..''Službeni glasnik RS'', broj 11/05), propisano je da suvlasnik ima pravo da u svako doba zahteva deobu stvari, osim u vreme u koje bi ta deoba bila na štetu drugih suvlasnika, ako zakonom nije drugačije određeno. U stavu 4. istog člana propisano je da suvlasnici sporazumno određuju način deobe stvari, a u slučaju da se ne može postići sporazum, odlučuje sud. U ovom slučaju podataka nema da je o deobi odlučivao sud, niti da je postojao spor o tome koliki su suvlasnički udeli na nepokretnostima.

Za razvrgnuće suvlasničke zajednice nije zakonom propisana posebna forma jer se ne radi o prometu nepokretnosti. Deoba može biti izvršena sporazumno. Realizacija deobe se manifestuje državinom. Savesna državina protekom vremena dovodi do održaja (član 28. Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa).

Deoba se vrši na način da se tačno odrede delovi koji iz režima susvojine prelaze u režim isključive svojine. Kod fizičke deobe zemljišta više parcela, određuju se granice prema kojima se zemljište deli. Na taj način vrši se fizička deoba. Dok, za sprovođenje deobe u javnim knjigama preduslovi nastaju kada novoformirne parcele dobiju svoje oznake, podbrojeve.

U konkretnom slučaju, parcele sa podbrojevima su formirane u 1984.godini. Utvrđene činjenice ukazuju da su tada pored međnog obeležavanja linija razgraničenja u prirodi, preduzete i pravne radnje upravljene na stvaranje uslova da se deoba sprovede u javnim knjigama upisom prava na novoformiranim parcelama označenim podbojevima. Reč je o činjenicama da je u 1984.godini angažovan geometar radi fizičke deobe nepokretnosti u suvlasništvu više lica, da je po postignutom dogovoru izvršena deoba na terenu u prisustvu zakonskih nasledinka pok. ZZ i to: sinova JJ i II, kao i supruge i dece pok. LL - LJLJ, VV i EE, uz postavljanje međnih znakova i da je ista ucrtana na planu Službe za katastar nepokretnosti, kojom prilikom su parcele koje su bile upisane u posedovni list broj .. KO ..., dobile podbrojeve, koje i sada imaju, kao i da je predlogom za deobu bio obuhvaćen i DD, kao naslednik iza pok. LL i KK. Pri tom, okolnosnost da on nije prisustvovao deobi ne znači da se prećutno nije saglasio sa deobom odnosno razvrgnućem imovinske zajednice. Drugostepeni sud je propustio da ispita da li je i kakva pravno relevantna aktivnost preduzeta od strane onog koji nije prisustvovao deobi, kako je on nastavio da se vlada i posed održava, te da ceni da li se po njegovom držanju može zaključiti da se sa deobom prećutno saglasio.

Iz navedenih razloga, ne može se prihvatiti stav drugostepenog suda da predmetna usmena deoba ne proizvodi pravno dejstvo.

Za ishod spora ključni značaj uživa pitanje da li je u 1984.godini posed uspostavljen prema tada stavljenim međnim znacima i od tada tako držan, što bi ukazivalo da je deoba realizovana. To bi značilo da državina zasnovana na izvršenoj deobi, ima kvalitet savesne državine na spornim parcelama, podobne za sticanje prava isključive svojine putem održaja, protekom vremena, u korist tužioca.

Pravnim osnovom postavljenog zahteva sud nije vezan (član 192. stav 4 ZPP), već je dužan da svestrano ispita i utvrdi činjenice i utvrđeno činjenično stanje podvede pod odgovarajući pravni institut. Prema utvrđenim okolnostima slučaja, to znači da je sud dužan da utvrdi činjenice od značaja za ocenu o savesnosti državine na strani tužioca i ispunjenosti uslova za sticanje prava svojine putem održaja, primenom člana 28. stav 4. Zakona o obligacionim odnosima

Zbog navedenog, a ujedno i zato što od odluke o zahtevu tužioca za utvrđenje prava svojine na predmetnim nepokretnostima zavisi i odluka o njemu pripadajućoj visini naknade štete, to je presuda drugostepenog suda morala biti ukinuta u stavu drugom i četvrtom izreke i predmet vraćen tom sudu na ponovno suđenje.

Ukinuta je i odluka o troškovima postupka, primenom člana 165. stav 3. ZPP, jer ista zavisi od konačnog ishoda parnice.

U ponovnom postupku, drugostepeni sud će postupiti po iznetim primedbama iz ovog rešenja i oceniće pravni značaj činjenica na koje je ukazano, u cilju pravilne primene materijalnog prava.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 415. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jelica Bojanić Kerkez s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić