Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Katarine Manojlović Andrić, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Predrag Mitić, advokat iz ..., protiv tuženih BB iz ..., čiji je punomoćnik Dragan Stanojević, advokat iz ... i maloletnog VV iz ..., čiji je kolizijski staratelj GG, radnik Centra za socijalni rad Svilajnca iz Svilajnca, radi osporavanja i utvrđivanja očinstva, odlučujući o reviziji tužene BB iz ..., izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 90/20 od 18.02.2020. godine, u sednici održanoj 31.03.2021. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDAJU SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 90/20 od 18.02.2020. godine i presuda Višeg suda u Jagodini P2 10/19 od 02.12.2019. godine i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Jagodini P2 10/19 od 02.12.2019. godine, u prvom stavu izreke, utvrđeno je da sada pok. DD bivši iz ..., Opština ..., JMBG ..., nije prirodni – biološki otac mal. VV iz ... rođenog ...2015. godine u ..., JMBG ..., čiji je rođenje upisano u izvod iz MKR za matično područje ..., pod tekućim brojem .. za 2015. godinu, od majke BB, rođene ... iz ..., JMBG ..., što su tuženi dužni da priznaju i trpe da se ova promena izvrši u MKR za matično područje .... U drugom stavu izreke, utvrđeno je da je tužilac AA iz ..., JMBG ..., prirodni – biološki otac maloletnog tuženog VV iz ..., rođenog ...2015. godine u ..., JMBG ..., upisan u izvod MKR za matično područje ..., pod tekućim brojem .. za 2015. godinu, od majke BB, rođene ... iz ..., JMBG ..., što su tuženi dužni da priznaju i trpe da se ova činjenica upiše u matičnu knjigu rođenih za matično područje ... . U trećem stavu izreke, naloženo je matičnoj službi Grada Kragujevca da navedenu činjenicu iz ove presude upiše u MKR pod tekućim brojem .. za 2015. godinu, po pravnosnažnosti presude. U četvrtom stavu izreke, obavezana je tužena BB da tužiocu AA naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 300.200,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 90/20 od 18.02.2020. godine, u prvom stavu izreke, odbijena je kao neosnovana žalba prvotužene i prvostepena presuda potvrđena u prvom, drugom i trećem stavu izreke. U drugom stavu izreke, preinačena je odluka o troškovima parničnog postupka sadržana u četvrtom stavu izreke prvostepene presude i obavezana prvotužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 150.100,00 dinara. U trećem stavu izreke, odbijen je zahtev prvotužene za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, prvotužena je izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku, pa je našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema do sada utvrđenom činjeničnom stanju, na osnovu izvoda iz MKR je utvrđeno, da je drugotuženi maloletni VV rođen ...2015. godine u ..., od oca DD iz ...i majke BB, rođene ... iz ... . Rešenjem Osnovnog suda u Despotovcu, Sudske jedinice u Svilajncu O ..16 od 05.07.2016. godine, za zakonske naslednike na zaostavštini pok. DD bivšeg iz ... oglašeni su supruga BB iz ... i maloletni VV. Iz iskaza parničnih stranaka je utvrđeno da su se tužilac i prvotužena dugo poznavali, zato što je tužilac dolazio u kuću u kojoj je živela prvotužena sa pokojnim DD, radi obavljanja građevinskih a kasnije i poljoprivrednih radova i da su tužilac i prvotužena nakon 2013. godine počeli da imaju intimne odnose. Prvotužena je u početku negirala da je, u 2014. godini, kada je došlo do začeća maloletnog VV imala intimne odnose sa tužiocem, ali je prilikom ponovnog saslušanja potvrdila tu činjenicu . Naknadno je prvotužena navela da je u vreme začeća maloletnog VV imala odnose sa pokojnim mužem i da je on bio saglasan da ona odabere lice sa kojim će se ostvariti kao majka, dok je tužilac negirao ove navode prvotužene ističući da mu je prvotužena govorila da u to vreme nisu bili mogući intimni odnosi prvotužene i pokojnog DD pošto je on bio lice starosti preko 80 godina, sa brojnim zdravstvenim problemima. Dalje je utvrđeno da je tužilac vodio prvotuženu na preglede kod lekara u toku trudnoće, kao i da ju je izveo iz bolnice nakon rođenja maloletnog VV. Prvotužena je u svom iskazu u početku negirala da je tužilac otac maloletnog VV, ali je naknadno nedvosmisleno izjavila da tužilac jeste otac maloletnog VV.

U toku postupka sud je šest puta određivao izvođenje dokaza veštačenjem od strane Biološkog fakulteta u Beogradu, tužilac je uplatio naknadu za izvođenje ovog dokaza, ali prvotužena nije odvela maloletnog VV radi izvođenja ovog dokaza i utvrđivanja činjenice da li je tužilac otac maloletnog VV. U poslednjoj fazi postupka prvotužena je izričito odbila da se za sada izvrši DNK analiza.

Na osnovu izvedenih dokaza i polazeći od činjenice da je prvotužena izričito izjavila, saslušana kao stranka, da se neće odazvati rešenju suda i postupiti po nalogu da se sa maloletnim tuženim javi radi obavljanja DNK analize, prvostepeni sud je zaključio da sve to ukazuje da prvotužena onemogućava da se potvrde navodi tužioca da je on otac maloletnog VV. Pošto je na raspravi od 09.10.2019. godine, prvotužena potvrdila da je tužilac otac maloletnog tuženog, to je prvostepeni sud primenom odredaba člana 45. i 55. Porodičnog zakona RS utvrdio da DD nije otac maloletnog VV iako je kao takav upisan u matičnu knjigu rođenih, a da je tužilac prirodni biološki otac deteta. Drugostepeni sud je samo prihvatio razloge prvostepenog suda. Pri tom je drugostepeni sud naveo da su neosnovani žalbeni navodi kojima se ističe da je teret dokazivanja činjenice da pok. DD nije otac maloletnog detata na strani tužioca i da on tu činjenicu nije dokazao. Ovaj zaključak drugostepeni sud izvodi iz okolnosti da je tužilac uplatio naknadu za izvođenje dokaza putem DNK analize i da je pristupio izvođenju ovog dokaza, a da je prvotužena to izričito odbila navodeći da neće dozvoliti da se maloletni VV podvrgne ovoj analizi. Stoga je drugostepeni sud zaključio da je očinstvo tužioca utvrđeno uz pravilnu primenu pravila o teretu dokazivanja, odnosno odredaba plana 7, 8. i 231. ZPP.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je, zbog pogrešne primene materijalnog prava, u konkretnom slučaju činjenično stanje pogrešno i nepotpuno utvrđeno.

Naime od strane nižestepenih sudova nije ocenjeno kakav je najbolji interes deteta u ovoj pravnoj stvari. Primenom pravila o teretu dokazivanja utvrđeno je da je tužilac otac deteta koje već ima upisanog oca u matičnoj knjizi rođenih. Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda činjenično stanje za sada nije dovoljno utvrđeno da bi se moglo pouzdano osporiti sadašnje očinstvo lica upisanog u izvod iz matične knjige rođenih i utvrditi očinstvo tužioca. Ovo stoga što nije u dovoljnoj meri cenjena okolnost da je prvotužena kada je saslušana kao stranka isticala da je bila u intimnim odnosima ne samo sa bračnim supružnikom i sa tužiocem, već i sa trećim licima. Osim toga nije cenjeno ni da je u toku postupka istaknuto da je tužičev otac upravo DD, dakle lice koje je upisano kao detetov biološki otac i od kakvog bi uticaja za analizu očinstva putem DNK mogla imati ova činjenica, to jest da li je u tom slučaju ova metoda za utvrđivanje očinstva dovoljno pouzdana.

Takođe je od značaja i da su činjenice utvrđene isključivo primenom raspravnog načela, iako se, u skladu sa odredbom člana 205. Porodičnim zakonom RS, u postupku u vezi sa porodičnim odnosima primenjuje i istražno načelo. Prema tome u konkretnom slučaju nije u dovoljnoj meri razjašnjeno da li je tužilac biološki otac deteta. Dakle radi pravilne primene materijalnog prava potrebno je pouzdano utvrditi sve činjenice i tek u zavisnosti od rezultata ovako izvedenog dokaznog postupka sud može oceniti da li je tužbeni zahtev osnovan.

Pošto u ponovnom postupku utvrdi sve potrebne činjenice, imajući u vidu primedbe iz ovog rešenja, prvostepeni sud će, pravilnom primenom materijalnog prava doneti novu i zakonitu odluku.

Na osnovu iznetog, primenom člana 416. stav 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić