Protiv rešenja drugostepenog suda kojim je postupak pravnosnažno okončan, protivnik predlagača je izjavio blagovremenu reviziju u delu kojim je određena naknada za eksproprisane nepokretnosti u iznosu od 9.142.903,46 dinara, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Predlagač je dostavio odgovor na reviziju protivnika predlagača zahtevajući naknadu troškova revizijskog postupka.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku primenom odredbe člana 408. u vezi člana 420. stav 1. i 6. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“, br.72/11...18/20), odredbe člana 92. Zakona o uređenju sudova („Sl. glasnik RS“, br.10/23), i odredbe člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku („Sl. glasnik SRS“, br.25/82, 48/88 i „Sl. glasnik RS“, br.46/95...14/2022) i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, predlagač je vlasnik predmetnih nepokretnosti koje su eksproprisane rešenjem nadležnog Odeljenja Gradske uprave za imovinsko pravne poslove, urbanizam, izgradnju i ozakonjenje – Sekretarijat za imovinske poslove – Odeljenje za poslove eksproprijacije broj 465-136/22 – XXX-01 od 04.10.2022. godine, u korist RS a za potrebe protivnika predlagača, radi izgradnje severne obilaznice oko Kragujevca i izgradnje državnog puta IA reda objekta od posebnog značaja za RS, a za čiju izgradnju je utvrđen javni interes rešenjem Vlade RS broj 465-593/2022 – 2 od 28.01.2022. godine. Prostornim planom Grada Kragujevca iz 2009. godine i Generalnim urbanističkim planom Kragujevca od 2015. godine, kao predmet izrade projekta severne obilaznice Grada Kragujevca, obuhvaćene su i predmetne parcele, koje, po svom karakteru predstavljaju građevinske parcele namenjene za izgradnju navedenog projekta. Veštačenjem od strane sudskog veštaka građevinske struke, utvrđena je vrednost eksproprisanih nepokretnosti, ukupne površine 0.77,93 ha ili 7.793 m2, koje su u granicama obuhvata urbanističkog projekta za izgradnju I faze Severne obilaznice Grada Kragujevca automatski postale javno građevinsko zemljište RS, u iznosu od 9.142.903,46 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom odredbe člana 41. stav 2. 42, 46. i 47. Zakona o eksproprijaciji („Sl. glasnik RS“, br.53/95...106/16), i odredbe člana 81. stav 1. i 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji („Sl. glasnik RS“, br.72/2009...52/2021), odredili naknadu za eksproprisane nepokretnosti predlagaču od 9.142.903,46 dinara, prihvatajući tržišnu cenu utvrđenu veštačenjem imajući u vidu da je sudski veštak svoj nalaz zasnovao na činjenici da su, u konkretnom slučaju, predmetne parcele oduzete od tužioca u zakonom propisanom postupku, na osnovu javnog interesa utvrđenog odlukom Vlade a za potrebe izgradnje saobraćajnice „Severna obilaznica“, što znači da su u vreme eksproprijacije predmetne parcele imale status građevinskog zemljišta.

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji, propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, a ako sporazum nije postignut prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi. Na osnovu odredbe člana 42. istog Zakona, naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje se u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta ako zakonom nije drukčije propisano (stav 1). Procenu tržišne cene iz stava 1. ovog člana, vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima (stav 2).

Na osnovu odredbe člana 88. stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji, kada se planskim dokumentom promeni namena poljoprivrednog i šumskog u građevinsko zemljište, organ nadležan za donošenje planskog dokumenta je dužan da u roku od 15 dana od dana stupanja na snagu tog dokumenta, organu nadležnom za poslove državno premera i katastra dostavi planski dokument koji sadrži popis katastarskih parcela kojima je promenjena namena ili opis granica planskog dokumenta sa popisom katastarskih parcela i odgovarajućim grafičkim prikazom. Od dana stupanja na snagu planskog dokumenta kojim je izvršena promena namene poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnik takvog zemljišta ostvaruje sva prava vlasnika na građevinskom zemljištu, u skladu sa ovim zakonom (stav 9).

U konkretnom slučaju, na osnovu planskog akta, Urbanističkog projekta za izgradnju prve faze Severne obilaznice Grada Kragujevca, broj 350-I-02386/2021 – 11 od 31.12.2021. godine, i Generalnog urbanističkog plana Grada Kragujevca iz 2015. godine, sledi da su predmetne kat. parcele, u ranijem vlasništvu predlagača, u vreme oduzimanja bile gradsko građevinsko zemljište sa namenom za plansku izgradnju auto puta. To znači da predlagaču naknada za predmetne parcele pripada na osnovu njihove tržišne vrednosti kao građevinskog zemljišta, o kojoj se izjasnio sudski veštak u svom nalazu i mišljenju na kome je i zasnovana odluka nižestepenih sudova.

Neosnovani su navodi revizije protivnika predlagača o pogrešnoj primeni odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji, a zbog činjenice da je procena tržišne cene organa nadležnog za utvrđivanje poreza za prenos apsolutnih prava na nepokretnostima višestruko niža od cene utvrđene veštačenjem. Organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima vrši procenu tržišne cene, kako je navedeno u stavu 2. odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji, ali ne određuje tržišnu vrednost eksproprisanog zemljišta. U slučaju kada se ne postigne sporazum, što je ovde slučaj, naknadu određuje sud u vanparničnom postupku tako što, pored procene koju je dala Poreska uprava, može da izvede i druge dokaze koje učesnici predlože, pa i veštačenje, ako je to potrebno za određivanje naknade. U konkretnom slučaju, nižestepeni sudovi su pravilno predlagaču naknadu priznali na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka, koji se o tržišnoj ceni predmetnog zemljišta izjasnio, imajući u vidu da se radi o građevinskom zemljištu na osnovu odredbe člana 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji.

Navodi revizije protivnika predlagača kojima se osporava pravilnost utvrđenog činjeničnog stanja nisu od uticaja na odlučivanje, imajući u vidu da revizija ne može da se izjavi zbog pogrešno ili nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja na osnovu odredbe člana 407. stav 2. ZPP, osim u slučaju iz člana 403. stav 2. tog zakona, što ovde nije slučaj.

Na osnovu odredbe člana 414. stav 1. u vezi člana 420. stav 6. ZPP, i 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.

Troškovi revizijskog postupka na ime angažovanja punomoćnika, advokata za sastav revizije i za sudske takse, nisu bili potrebni, u smislu odredbe člana 154. ZPP.

Na osnovu odredbe člana 165. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković