U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dobrile Strajina, predsednika veća, Gordane Komnenić i Dragane Mirosavljević, članova veća, u parnici tužioca AA iz sela ..., Opština Mionica, čiji je punomoćnik Milan Lazarević, advokat iz ..., protiv tužene Opštine Mionica, čiji je zakonski zastupnik Zajedničko pravobranilaštvo Grada Valjeva i Opština Lajkovac, Ljig, Mionica i Osečina, sa sedištem u Valjevu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 8737/19 od 20.05.2020. godine, u sednici održanoj 25.05.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 8737/19 od 20.05.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 21464/18 od 19.06.2019. godine, stavom prvim izreke, obavezana je tužena da tužiocu povodom štete prouzrokovane zemljotresom od 29. i 30.09.1998. godine, na stambenom objektu koji se nalazi u selu ..., Opština Mionica na k.p. br. .. KO ..., porodičnoj trospratnoj kući, isplati na ime izgradnje nove stambene zgrade 14.673.007,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 06.10.2016. godine do isplate. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova postupka plati 787.250,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 8737/19 od 20.05.2020. godine, stavom prvim izreke, preinačena je prvostepena presuda i odbijen, kao neosnovan zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tužena da mu povodom štete prouzrokovane zemljotresom od 29. i 30. 09.1998. godine na stambenom objektu koji se nalazi u selu ..., Opština Mionica na k.p. br. .. KO ..., porodičnoj trospratnoj kući isplati na ime izgradnje nove stambene zgrade 14.673.007,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 06.10.2016. godine do isplate i obavezan je tužilac da tuženoj na ime troškova postupka plati 327.750,00 dinara. Stavom drugim izreke, obavezn je tužilac da tuženoj na ime troškova drugostepenog postupka plati 78.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, prilikom zemljotresa jačine 5, stepeni Rihterove skale sa epicentrom u podnožju planine Maljen, koji se dogodio 29.09.1998. i 30.09.1998. godine, oštećena je stambena zgrada, koja je u to vreme bila svojina oca tužioca, BB, čiji je pravni sledbenik tužilac. Odlukom IOSO Mionica od 08.10.2003. godine pravnom prethodniku tužioca odobrena je sanacija individualno određenog stambenog objekta i obavezana Direkcija za izgradnju i razvoj Kolubarskog okruga pogođenog zemljotresom da uradi projektnu dokumentaciju i zaključi ugovor o sanaciji navedenog objekta. Na osnovu projekta o sanaciji izrađenog od strane PB „Krsmanović“ konstatovano je da je objekat izgrađen od nekvalitetnog građevinskog materijala i da ne zadovoljava uslove stabilnosti, zbog čega je posredstvom Direkcije izvršena tehnička kontrola od strane GP „Gate“ i projektna dokumentacija nije prihvaćena zbog niza grešaka i nedostataka u konstrukciji objekta, koji su uzrok velikih oštećenja na objektu, nakon čega je zaključeno da je sanacija neisplativa. Izvođenje radova na sanaciji objekta tužioca je nakon toga ugovoreno sa preduzećem „Biming“, koje se obratilo Direkciji sa primedbom da ugovorene radove ne može da izvede iz tehničkih razloga, zbog čega je Direkcija dopisom od 22.10.2007. godine predložila da se šteta na objektu tužioca naknadi izgradnjom novog objekta adekvatne površine, uz napomenu da ukoliko Opština Mionica smatra da treba sanirati postojeći objekat, rešenje prepušta stručnim službama Opštine, a da će uložena sredstva biti refundirana od strane Direkcije. Opština nije sprovela proceduru u pogledu izvođenja radova na izgradnji novog objekta tužiocu i nije se obratila Republici Srbiji povodom sanacije objekta tužioca, a Direkcija je u međuvremenu prestala sa radom. U toku 2007. godine obijen je malter sa dve strane kuće tužioca, nakon čega je došao nadzorni organ, koji je obustavio radove, a nakon toga je „Sistem gradnje Andrić“ zabranio da se objekat upotrebljava, nakon čega je tužilac dva puta mesečno odlazio u Opštinu, ali su radovi odlagani. Tužilac je tužbu podneo 30.01.2012. godine.

Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka utvrđeno je da sanacija predmetnog objekta poznatim metodama nije ekonomski isplativa, jer bi bilo potrebno izvesti radove na sanaciji oštećenja na prizemlju i spratu, tako što bi se morali kompletno sanirati zidovi i armirano betonski vertikalni i horizontalni serklaži i stolarija, dok bi se potkrovlje i krov morali kompletno porušiti, a vrednost tih radova bi bila ista ili veća od vrednosti izgradnje novog objekta. Vrednost radova na rušenju i izgradnji zgrade spratnosti P+1+Pk sa ukupnom neto površinom 370,33 m2 na dan 06.10.2016. godine iznosila je 14.673.007,00 dinara (prema srednjem kursu NBS – 119,11842 evra). Nije moguće utvrditi vrstu i obim oštećenja na zgradi koja bi nastala da je ugrađeni materijal bio propisanog kvaliteta i da su zidovi u potkrovlju bili propisno povezani armaturskim betonskim serklažama, ali da sudeći po blizini epicentra postoji velika verovatnoća da bi došlo do oštećenja na pojedinim elementima zgrade.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je obavezao tuženu da tužiocu naknadi predmetnu štetu sa pripadajućom kamatom, primenom člana 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, pošto je prethodno utvrdio da je neosnovan prigovor zastarelosti potraživanja, jer je tužilac u toku 2007. godine saznao za štetu, a da od saznanja za štetu pa do podnošenja tužbe (30.01.2012. godine) nije protekao petogodišnji rok zastarelosti. Po mišljenju prvostepenog suda nezakonit i nepravilan rad tužene ogleda se u činjenici da u postupku otklanjanja posledica zemljotresa nije poštovala proceduru i uslove koji su propisani Zakonom o korišćenju sredstava za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda („Službeni glasnik RS“, br. 50/92), jer nakon što se odustalo od sanacije objekta tužioca, zbog činjenice da nije ekonomski isplativa, tužena je propustila da u skladu sa odredbama navedenog zakona obezbedi sredstva i sprovede dalju proceduru u pogledu izvođenja radova radi izgradnje novog objekta.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno je odlučio drugostepeni sud kada je preinačio prvostepenu presudu i odbio, kao neosnovan zahtev tužioca, s obzirom na to da je pravilno zaključio da je nastupila zastarelost potraživanja, u smislu člana 376. Zakona o obligacionim odnosima.

Tužilac je svoj zahtev zasnovao na odgovornosti tužene, jer je tužena nakon što se odustalo od sanacije njegovog objekta, propustila da u skladu sa odredbama Zakona o korišćenju sredstava za sanaciju i zaštitu od elementarnih nepogoda, obezbedi sredstva i sprovede dalju proceduru u pogledu izvođenja radova radi izgradnje novog objekta tužiocu.

Članom 376. stav 1. Zakona o obligacioni odnosima propisano je da potraživanje naknade prouzrokovane štete zastareva za tri godine od kad je oštećenik doznao za štetu i za lice koje je štetu učinilo, a stavom 2, da u svakom slučaju ovo potraživanje zastareva za pet godina od kad je šteta nastala.

Saglasno iznetom, kako potraživanje naknade štete zastareva u rokovima iz člana 376. Zakona o obligacioni odnosima, to je po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilna odluka drugostepenog suda, kojom je odbijen, kao neosnovan zahtev tužioca, jer je drugostepeni sud pravilno ocenio istaknuti prigovor zastarelosti, odnosno da je protekao subjektivni rok od tri godine od dana kada je tužilac saznao za štetu i učinioca, pa do podnošenja tužbe. Naime, pravilan je zaključak drugostepenog suda da je tužilac saznao za štetu i učinioca krajem 2007. godine, jer je tokom 2007. godine na kući tužioca obijen malter radi sanacije iste, nakon čega je došao nadzorni organ, koji je obustavio radove, a nakon toga „Sistem gradnje Andrić“ zabranio da se objekat upotrebljava, nakon čega je tužilac dva puta mesečno odlazio u Opštinu, kako bi ista obezbedila sredstva i sprovela dalju proceduru u pogledu izvođenja radova radi izgradnje novog objekta tužiocu. Stoga, kako je tužilac saznao za štetu i učinioca krajem 2007. godine, a tužbu podneo 30.01.2012. godine, to je potraživanje tužioca zastarelo, jer je zastarelost nastupila pre podnošenja tužbe istekom poslednjeg dana zakonom određenog vremena propisanog članom 376. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima (krajem 2010. godine), odnosno istekom roka od tri godine.

Stoga se neosnovano u reviziji tužioca osporava ocena prigovora zastarelosti od strane drugostepenog suda, jer se u ovom slučaju radi o naknadi štete, kao pravnom osnovu na kome se zasniva zahtev tužioca, a ne o sticanju bez osnova, kako se to neosnovano ukazuje revizijom, pa se ne može prihvatiti navod revizije da je u ovom slučaju rok zastarelosti deset godina, kao opšti rok.

Sa napred navedenih razloga, neosnovani su navodi revizije tužioca o pogrešnoj primeni materijalnog prava, a kako se ni ostalim navodima revizije ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane drugostepene presude, to je Vrhovni kasacioni sud odlučio kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić